Giải quyết ùn tắc giao thông bằng cách nào?

Có ý kiến cho rằng phải hạn chế và cấm các phương tiện cá nhân lưu thông trong nội thành bằng biện pháp chế tài (tăng phí, tăng thuế vào phương tiện cá nhân…). Vậy cấm xe máy thì người ta đi lại bằng phương tiện gì khi chưa có hệ thống mertro phủ kín. Đi bằng xe buýt ư? Cứ cho là trong vài năm tới TP sẽ bỏ ra hàng tỷ đô la mua đủ xe buýt và đào tạo đủ lái xe. Vậy thử hỏi đã có ai khảo sát mỗi buổi sáng sẽ có bao nhiêu người cần đi ra khỏi nhà (đi làm, đi học)?

Giả sử có 60% số đó đi bằng xe buýt (40% có tiền để nộp thuế xe hơi hoặc nhịn ăn sáng để đóng tiền thuế xe máy) thì bình quân mỗi người đi 2 tuyến thì sẽ là 120% số người cần đi làm, đi học… Như vậy, cần bao nhiêu xe buýt loại 50 chỗ và loại 25-30 chỗ? Với số xe như vậy thì cần bao nhiêu bãi đậu khi hết thời gian chạy trên đường trong ngày?

Bây giờ mới có một ít xe mà lúc nào cũng chen chúc nhau để vào bến xe Miền Đông, Bến Thành. Rồi trên mỗi con đường các trạm xe phải tăng lên và mở rộng để làm sao chứa nổi lượng xe tăng gấp khoảng 25 lần bây giờ (hiện nay số xe còn ít mà đã phải tranh nhau). Và để cho số xe buýt đó quay vòng theo thời gian cho kịp mọi người cần đi thì những tuyến chính xe chạy phải mở rộng mấy làn hay cứ xếp hàng một mà đi như hiện nay. Vậy đường phải rộng bao nhiêu? Bến phải rộng thêm bao nhiêu? Rất nhiều vấn đề phức tạp đặt ra.

Vì vậy, hiện nay, việc cấm hoặc hạn chế phương tiện cá nhân để đi bằng xe buýt là không khả thi. Cho nên chúng ta phải tìm hiểu cặn kỹ các nguyên nhân gây ùn tắc, từ đó đề ra các giải pháp có tính hiện thực.

Về các nguyên nhân gây ra ùn tắc giao thông ở các thành phố lớn, có thể tổng hợp các ý kiến đã trao đổi tập trung vào bốn nguyên nhân chính:

1- Quy hoạch xây dựng thiếu tính tổng thể và tính dài hạn, không đồng bộ và không hợp lý.

2- Người dân thiếu ý thức chấp hành luật giao thông khi đi trên đường.

3- Đường quá hẹp, lấn chiếm lề đường quá nhiều.

4- Phương tiện công cộng chưa đáp ứng đến ngưỡng cần thiết.

Trong những nguyên nhân nói trên thì nguyên nhân 1 là cơ bản nhưng không thể khắc phục được trong một sớm một chiều. Nguyên nhân thứ 2 là trực tiếp và quan trọng nhất gây ra tắc đường. Do ý thức người đi đường thiếu tự giác chấp hành luật giao thông, chen lấn luồng đường, đi ngược đường, đèn đỏ vẫn đi cho nên mới sinh tắc đường hàng mấy giờ liền, còn nếu đường hẹp, xe nhiều mà không chen lấn cướp đường thì chỉ đi chậm hoặc phải dừng lại trong thời gian ngắn khi có đèn đỏ chứ không gây tắc đường nhiều giờ. Theo tôi đây là nguyên nhân chủ quan có thể khắc phục được mà không đòi hỏi nhiều thời gian và tiền bạc.

Từ đó, chúng ta có thể đề ra giải pháp tổng thể và đồng bộ để từng bước khắc phục tình trạng ùn tắc giao thông:

1- Tuyên truyền cho toàn dân từ các lớp lớp học, các cơ quan, đơn vị, các tổ chức đoàn thể đến các khu phố, từng gia đình và cá nhân phải hiểu và tự làm bản cam kết: Biết và thực hiện nghiêm chỉnh luật giao thông mà cụ thể là: Không đi lấn tuyến, không vuợt đèn đỏ, không đi ngược chiều. Phạm những lỗi này phạt thật nặng bằng tiền và các hình thức hành chánh khác.

2- Phải giải quyết triệt để nạn lấn chiếm lòng lề đường với bất cứ mục đích gì.

3- Khi không có điều kiện mở rộng hết cả con đường thì phải chặt các góc mở rộng các ngã 3, ngã 4  để xe cua quẹo được dễ dàng.

4- Đầu tư thêm xe và mở thêm các tuyến xe buýt loại nhỏ đi vào các con đường nhánh nhỏ để phủ kín các khu vực. Chấn chỉnh xe buýt chạy đúng tuyếán quy định, không bỏ trạm.

5- Ở những khu vực có những con đường song song, chỉ cho xe chạy một chiều (một đường đi và một đường về).

6- Bổ sung quy hoạch các khu đô thị cho hợp lý hơn, không xây dựng thêm khu dân cư cao ốc văn phòng ở trung tâm.

7- Về lâu dài phải khẩn trương xây dựng hệ thống mertro để đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân với giá rẻ (đến khi đó dù có khuyến khích sử dụng xe máy người ta cũng chẳng dùng).

Trên đây là những ý kiến chân thành của một công dân ở TPHCM. Hy vọng bằng các biện pháp đồng bộ và kiên quyết của các cấp, các ngành quản lý thành phố cùng sự đồng thuận của nhân dân, chúng ta sẽ từng bước đẩy lùi tình trạng ùn tắc giao thông nghiêm trọng hiện nay.

Phan Xuân Hiền

LTS Dân trí - Hoan nghênh ý kiến đóng góp của tác giả  bài viết trên đây đã có con mắt nhìn tổng thể và toàn diện các vấn đề có liên quan với tình trạng ùn tắc giao thông, phân tích khá rõ các nguyên nhân và đề ra các giải pháp có tính tổng thể và hiện thực để từng bước hạn chế và tiến tới giải quyết về cơ bản tình trạng ùn tắc giao thông gây ra rất nhiều lãng phí và nhiều trở ngại cho việc đi lại ở những thành phố lớn hiện nay ở nước ta.

Mong rằng ý kiến đóng góp trên đây sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các cấp lãnh đạo và quản lý công tác quy hoạch, xây dựng và điều hành hệ thống giao thông ở TPHCM cũng như Hà Nội.