Dự án nghìn tỷ không thể giải phóng mặt bằng vì… nhà không phép!

Đây là dự án hạ tầng giao thông có quy mô lớn nhất tại tỉnh Đắk Nông hiện nay, trong đó phần xây dựng tuyến đường chính trên 980 tỷ. Tuyến đường này kéo dài từ Quốc lộ 14 (km838+879) đến Quốc lộ 28 (km172+350). Dự án được khởi công từ tháng 8/2014 với thời gian thi công dự kiến là 24 tháng. Tuy nhiên, đến nay, toàn bộ dự án chỉ mới thi công được khoảng 35%. Trong khi đó, hạn định cho việc giải ngân là cuối năm nay 2016.

Qua tìm hiểu thực tế, đại công trình này đang vướng phải hai khúc mắc chính gây cản trở đến tiến độ thi công.

Thứ nhất, vẫn còn 20 hộ dân chưa chấp nhận chính sách đền bù, chưa chịu bàn giao đất cho dự án. Những hộ dân này phân bố rải rác, tạo nên tình trạng ngắt quãng và công trình không có đường phụ để vận chuyển máy móc thiết bị vào nên không thể thi công.

Ông Lê Hồng Phong, Chỉ huy trưởng công trình của tập đoàn Phúc Lộc (đơn vị thi công 9km) cho biết, tại điểm đầu dự án km0+200, đoạn giáp quốc lộ 14 trên địa phận xã Quảng Thành hiện đang đình trệ vì một cái lều chứa máy bơm nước chưa đầy 10m2 của người dân.

Tại km6+500 đến km7+100, đoạn đi qua xã Đắk R’moan, có sình lầy, dòng suối chảy qua, buộc đơn vị thi công phải tiến hành các bước như nạo vét bùn, thi công đào và đắp hơn 100.000 m3 đất nền và xây dựng cống hộp lớn. Máy móc thiết bị được tập kết vào công trường nhưng cuối cùng cũng phải rút ra vì không có mặt bằng thi công.

Cũng theo ông Phong, nhà thầu chỉ có thể hoàn thành đúng tiến độ nếu được bàn giao dứt điểm mặt bằng trong tháng 3/2016. Nguyên do là chỉ còn khoảng 3 tháng nữa là tới mùa mưa, việc thi công sẽ rất chậm do thời tiết bất lợi, lượng mưa ở Đắk Nông rất nhiều. Việc chậm trễ bàn giao mặt bằng thời gian qua khiến nhà thầu thiệt hại rất lớn về kinh tế do nhân công, máy móc đều trong tình trạng… chờ mặt bằng để thi công.

Điều đáng nói là hầu hết những “nút thắt” khiến nhà thầu không thể thi công là những công trình không phép hoặc dựng lên trái phép sau khi dự án đã cắm mốc giải phóng mặt bằng phục vụ dự án.

Thứ hai là do địa hình, địa chất phức tạp. Nhiều khu vực đồi núi, có khối lượng đất phải đào, san lấp hàng trăm nghìn mét khối. Việc đào đắp này kéo theo một số hạng mục đường gom dân sinh phát sinh trong quá trình triển khai dự án. Thêm nữa, dự án được triển khai khi luật đất đai 2014 mới có hiệu lực, UBND tỉnh Đắk Nông chậm ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành, nhất là liên quan đến đền bù, tái định cư.

Nhiều hộ dân có đất thuộc diện tích thu hồi phục vụ xây dựng tuyến tránh đô thị Gia Nghĩa cho biết họ rất ủng hộ dự án. Tuy nhiên, có nhiều điểm trong việc đền bù, giải tỏa, tái định cư còn bất hợp lý nên chưa đồng ý bàn giao nhà, đất cho đơn vị thi công.

Ông Phan Văn Trung, ngụ phường Nghĩa Trung, thị xã Gia Nghĩa cho biết gia đình ông chưa bàn giao mặt bằng vì mức đền bù quá thấp. Toàn bộ nhà, đất của ông chỉ được đền bù khoảng 100 triệu đồng. Số tiền này chưa đủ để mua đất mới chứ đừng nói đến làm nhà. Trong khi đó, gia đình ông cũng không nhận được chính sách hỗ trợ nào về tái định cư.

Cũng theo ông Trung, gia đình ông cũng đã khiếu nại nhiều vấn đề liên quan đến việc áp giá đền bù, hỗ trợ tái định cư… và kiến nghị các ngành chức năng giải quyết các khiếu nại này đúng theo các chính sách của Đảng, Nhà nước, các quy định của Pháp luật.

Tại xã Đắk R’Moan, một trong 5 xã, phường của thị xã Gia Nghĩa mà dự án đi qua cho biết quy trình thu hồi đất cũng khiến họ rất bức xúc. Anh Võ Duy Tường, thôn Tân Hòa, xã Đắk R’Moan cho biết nhiều hộ dân bức xúc vì chưa ký bàn giao đất nhưng đã có người vào ủi, san gạt đất nên họ không chịu bàn giao mặt bằng. Riêng gia đình anh, một số cây trồng bị san ủi xong mới thấy người đem giấy kiểm kê đền bù đến nên gia đình cũng không đồng ý.

Theo đại diện đơn vị thi công, nguyên nhân dự án chậm tiến độ là do việc bàn giao mặt bằng chậm trễ.

Ông Tô Văn Thanh, Chỉ huy trưởng công trình của Tập đoàn Cường Thịnh Thi, đơn vị thi công 10,2 km của tuyến đường này cho biết, đơn vị này mới nhận bàn giao được khoảng 70% mặt bằng nhưng trong tình trạng “da báo”, ngắt khúc từng đoạn nên việc thi công rất khó khăn. Đây là tuyến đường mới mở nên việc tập kết nguyên vật liệu, di chuyển máy móc, đào đắp cả đoạn đường nhiều km có thể phải ngưng nếu chỉ có một hộ dân không đồng ý bàn giao mặt bằng, và không đồng ý để phương tiện di chuyển qua đất nhà mình. “Chúng tôi dự kiến đến thời điểm này phải thi công được khoảng 60 - 70% dự án nhưng thực tế đến nay mới khoảng 40%”, ông Thanh nhấn mạnh thêm.

Về phía chủ đầu tư dự án, ông Nguyễn Nhân Bản, Phó Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải Đắk Nông cho biết đây là dự án rất quan trọng đối với tỉnh Đắk Nông nói chung và đô thị Gia Nghĩa nói riêng. Thứ nhất, tuyến tránh sẽ giúp mở rộng không gian đô thị của Gia Nghĩa. Thứ hai là giúp giảm bớt lưu lượng xe cộ, đặc biệt là xe tải, đi qua hai tuyến Quốc lộ 14 và Quốc lộ 28 (đoạn qua thị xã Gia Nghĩa), giúp giảm thiểu tai nạn giao thông và tạo thêm không gian phát triển đô thị. Hiện, sở đang phối hợp, chỉ đạo các ngành chức năng liên quan và nhà thầu đẩy nhanh tiến độ dự án để hoàn thành kịp tiến độ đề ra, trễ nhất là tháng 12/2016 phải thông xe, đưa vào sử dụng, đảm bảo đúng tiến độ đề ra.

Theo ông Nguyễn Văn Dũng, Phó chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa, đơn vị chịu trách nhiệm giải phóng mặt bằng cho dự án, bên cạnh việc chậm trễ do công tác giải phóng mặt bằng, dự án tuyến tránh đô thị Gia Nghĩa chậm tiến độ còn do một số điều chỉnh sau khi đã triển khai như một số nút giao, đường gom dân sinh, một số khu vực phải đào sâu đắp cao do địa hình, địa chất. Việc giải phóng mặt bằng, đền bù cho người dân vì vậy cũng phải điều chỉnh theo. Bên cạnh đó, việc UBND tỉnh Đắk Nông chậm trễ trong ban hành chính sách bồi thường tái định cư cũng là nguyên nhân làm chậm tiến độ.

“Hiện UBND thị xã Gia Nghĩa đang tập trung toàn lực cho công tác giải phóng mặt bằng, dự kiến cuối tháng này sẽ giải quyết dứt điểm. Hộ dân nào vẫn cố tình không chấp hành sẽ bị cưỡng chế theo quy định của pháp luật”, ông Dũng cho biết thêm.

Đức Cường