Đẻ thuê có bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Tối 29/11, nhiều bài viết lan truyền trên mạng xã hội có nội dung cho rằng cơ quan chức năng phát hiện một đường dây đẻ thuê tại khu đô thị lớn trên địa bàn huyện Gia Lâm, Hà Nội.

Theo nội dung bài đăng, tối cùng ngày, công an đã triệt phá một ổ nhóm chuyên buôn bán trẻ sơ sinh và đẻ thuê. Người đăng bài còn quay lại clip có cảnh nhiều người phụ nữ bế trẻ sơ sinh từ tòa nhà ra xe cứu thương.

Vụ việc thu hút nhiều sự quan tâm, chia sẻ của cộng đồng mạng, gây hoang mang.

Trả lời về "tin đồn" trên, đại diện Công an huyện Gia Lâm cho biết, thời gian qua, đơn vị nắm được thông tin có nhiều trẻ sơ sinh cùng ở chung nên tiến hành kiểm tra, mời những người liên quan đến để xác minh.

Vị này cũng chưa khẳng định đây có phải đường dây đẻ thuê hay không bởi vụ việc vẫn đang trong quá trình xác minh.

Trước những thông tin được cộng đồng mạng quan tâm, TS LS Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp cho rằng, hiện nay nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn rất cần sự can thiệp, hỗ trợ của y học hiện đại. Chính vì vậy các biện pháp can thiệp hỗ trợ sinh sản được áp dụng ngày càng phổ biến trên thế giới, trong đó có hình thức mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

"Tuy nhiên, tại Việt Nam, đẻ thuê vì mục đích thương mại là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm. Người thực hiện sẽ phải chịu chế tài nghiêm khắc của pháp luật. Đối tượng tổ chức cho người khác mang thai hộ vì mục đích thương mại sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự", luật sư Cường khẳng định.

Cũng theo luật sư Cường, Khoản 22 Điều 3, Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định: Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, không vì mục đích thương mại giúp mang thai cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Trường hợp mang thai hộ vì mục đích thương mại là việc một người phụ nữ mang thai cho người khác bằng việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để được hưởng lợi về kinh tế hoặc lợi ích khác.

Hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại theo luật sư Cường có thể dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội. Việc lạm dụng tình dục, bóc lột sức lao động, mua bán người và làm suy thoái đạo đức sẽ là các hệ lụy biến tướng.

Hiện nay, luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đang quy định việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải được thực hiện trên cơ sở tự nguyện của các bên và được lập thành văn bản. Luật cũng quy định cụ thể điều kiện đối với cặp vợ chồng người nhờ mang thai hộ và người mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Tại khoản 3 (Điều 95, Luật Hôn nhân và Gia đình 2014) quy định, người được nhờ mang thai hộ phải có đủ các điều kiện sau: Ở độ tuổi phù hợp và có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về khả năng mang thai hộ; Là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ mang thai hộ; Đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ một lần; Trường hợp người phụ nữ mang thai hộ có chồng thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng; Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.

Các trường hợp mang thai hộ không đủ điều kiện theo quy định của pháp luật, không thực hiện các thủ tục theo quy định pháp luật, đồng thời việc mang thai hộ hướng đến mục đích là để được hưởng lợi ích vật chất, coi những đứa trẻ như những món hàng để mua bán, trao đổi thì đây là hành vi vi phạm pháp luật. Người tổ chức cho người khác mang thai hộ vì mục đích thương mại sẽ bị xử lý hình sự theo Điều 187 Bộ luật Hình sự 2015.

Đối với vụ việc tại Gia Lâm, theo ông Cường, cơ quan điều tra sẽ làm rõ đặc điểm nhân thân và danh tính của những người có liên quan để xác định họ có phải đang thực hiện hành vi mang thai hộ hay không? Nếu là hình thức mang thai hộ thì đây là mang thai hộ theo mục đích nhân đạo hay mang thai hộ vì mục đích thương mại?

"Với những người mang thai hộ và nhờ người khác mang thai hộ thì có thể chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính. Còn đối với các đối tượng tổ chức cho người khác mang thai hộ để thu lợi bất chính thì đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, người vi phạm sẽ bị xử lý hình sự", trưởng văn phòng luật Chính Pháp khẳng định.