Đẩy lùi tình trạng học sinh hư hỏng ngày càng nhiều

Tình trạng đáng báo động

Trước hết là người trong ngành, chúng tôi thật sự trăn trở về sự thờ ơ lãnh đạm, xem nhẹ luân thường đạo lý của một bộ phận không nhỏ học sinh (HS) thanh niên hiện nay, đồng thời rất bất bình trước những hành vi thô bạo, tàn ác, mất nhân tính trong giới HS đã làm xôn xao dư luận cả nước thời gian qua. Số HS vi phạm pháp luật, thiếu lễ độ với người lớn, nói tục, gây gổ đánh nhau, không trung thực, ích kỷ, ham chơi, đua đòi ngày càng nhiều. Thực tế làm công tác chủ nhiệm nhiều năm qua, chúng tôi nhận thấy hiện nay công tác chủ nhiệm nói riêng và công tác  giáo dục đạo đức HS nói chung ngày càng khó khăn và phức tạp. Chuyện HS cầm cắm xe đạp, trộm cắp, xin đễu bạn bè lấy tiền đi Internet, cầm đồ khắp nơi, trộm cướp tài sản lấy tiền tiêu xài ngày càng nhiều và có xu hướng ngày càng gia tăng

Ý kiến của bạn về vấn đề này xin gửi đến Diễn đàn Dân trí qua địa chỉ e-mail:thaolam@dantri.com.vn

…Một học sinh mới chỉ lớp 7  Trường THCS An Châu – Châu Thành – An Giang đánh gục thầy giáo ngay trên bục giảng lớp học khiến dư luận hết sức phẫn nộ, một thầy giáo vì cho điểm kém đã bị nhóm HS đón đường hành hung và hàng loạt vụ trộm cắp, hành hung bạo lực của một bộ phận HS có tính “xã hội đen” ngày càng nhiều đã và đang thực sự trở thành tiếng chuông cảnh báo về tình trạng xuống cấp đạo đức của một bộ phận không nhỏ học sinh hiện nay. Một nữ sinh  ở trường THPT Trần Nhân Tông – Hà Nội xích mích với bạn vì bạn vô tình dẫm lên chân mình mà không xin lỗi cũng bị đám bạn kéo nhau, đánh đập, kéo tóc, quay video tung lên mạng và làm nhục bạn giữa thanh thiên bạch nhật đã làm hoang mang lo sợ trong phụ huynh học sinh; một  nhóm học sinh vì cần tiền chơi bời lêu lỏng mà sẵn sàng rủ nhau đột nhập nhà dân ăn trộm; một học sinh vì tức thầy giáo vì đã ghi mình vào sổ đầu bài đã lẻn vào nhà trường đốt Sổ đầu bài làm cháy trường gây thiệt hại nghiêm trọng. Gần đây. Một vụ diễn ra ở ngay vùng đất học Nghệ An của nhóm 3 học sinh lớp 9  đã  dày công lên mạng xem cách khoét máy ATM của bọn trộm ở thành phố Hồ Chí Minh để tự “học nghề” bất lương này khiến dư luận không khỏi bàng hoàng sửng sốt….

Câu chuyện không chỉ dừng lại ở một vài con số như vây, đó mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm! nhiều học sinh ngày càng tỏ ra vô lễ, thiếu tôn trọng thầy cô giáo; học sinh càng lớn lên, càng được học lên bao nhiêu thì đạo đức lại càng đi xuống bấy nhiêu, nhiều học sinh  khi ra đường cũng chẳng thèm chào hỏi thầy cô giáo xem như không quen biết. Anh bạn đồng nghiệp kể cho tôi rằng: Có lần bắt gặp 2 học sinh trèo tường để trốn học, anh đã gọi và nhắc nhở  nhưng chẳng những không nghe mà 2 học sinh này vẫn tiếp tục hành vi của minh và ra lời thách thức. Nhiều HS được bố mẹ nuông chiều quá đáng cũng dẫn đến hư hỏng, một số khác do nhận thức hạn chế, thiếu bản lĩnh, lập trường không vững vàng nên dễ bị bạn bè và các đối tượng xấu ngoài xã hội lôi kéo cũng dẫn đến hư hỏng. Sự thờ ơ vô cảm, xuống cấp đạo đức trong một bộ phận học sinh còn biểu hiện ở việc thường xuyên văng tục, chửi thề, nói dối thầy cô, bố mẹ; một số khác khi bố mẹ cho tiền đóng nạp thì cố tình không thực hiện mà dành tiền để hút thuốc, chơi game và đua đòi cho nhiều nhu cầu không chính đáng.

Thử tìm nguyên nhân

Tôi nghĩ rằng tình trạng hư hỏng của học sinh có những nguyên nhân chủ yếu sau đây:

Thứ nhất: Sự thiếu quan tâm của bố mẹ, gia đình và người thân, một số bậc phụ huynh cũng vì lo toan cuộc sống mưu sinh mà quên bẵng đi việc giáo dục con cái, và vì  thế họ thường có tâm lý phó mặc cho Nhà trường; bạo lực còn bị ảnh hưởng nhiều từ cuộc sống gia đình không êm ấm. Nhiều HS quậy phá có nguyên nhân từ tâm lý không ổn định, ở nhà không được quan tâm nhiều. Chỉ đến khi có thông báo về gia đình họp kỷ luật HS lúc đó phụ huynh mới ngã ngữa ra vì bất ngờ cho rằng ở nhà con cháu ngoan lắm!!!

Thứ hai: Sự phát triển của kinh tế xã hội và mặt trái của cơ chế thị trường cũng đang đặt ra một thực tế là: Nhiều học sinh, do gia đình có điều kiện kinh tế khá giả, được nuông chiều thái quá; khi con bảo cần tiền là cha mẹ sẵn sàng cho mà không cần biết con dung làm gì, từ đó dẫn đến việc dùng đồng tiền vào những mục đích không lành mạnh.

Thứ ba: Sự bùng nổ của thông tin: Thuở chúng tôi còn ngồi trên ghế nhà trường, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, các phương tiện sinh hoạt còn hết sức hạn chế nên việc tiếp xúc với “thế giới bên ngoài” cũng hết sức khó khăn, do đó nhận thức và hành động của HS lúc bấy giờ không “đua đòi” như hiện nay. Còn ngày nay, dưới sự bùng nổ của  thông tin, của Điện thoại di động, của Internet, của phim ảnh, của các Website đen đã tác động không nhỏ đến nhận thức, lối sống và cách hành xử của HS. Việc sử dụng ĐTDĐ của HS dẫn đến một thực tế là lợi bất cập hại, vì mục tiêu học tập thì ít mà cho chát chít, yêu đương thì nhiều. Mạng Internet, phim ảnh, hệ thống chức năng thẻ nhớ trên Điện thoại di động cũng là những phương tiện gián tiếp tác động làm hư hỏng học sinh bởi bản tính tò mò, hiếu động của tuổi teen…. và nhiều kênh thông tin khác cũng khiến cho nhiều học sinh lao vào như con thiêu thân. Việc HS mê game, chát ảnh hưởng từ phim: thích quen "hoàng tử" trong phim, có trang phục giống trong phim, thích chơi đô vật kiểu Mỹ… thường xuyên vô lễ với thầy cô. Nhiều HS chỉ chào thầy cô trong trường, còn ra đường thì không quen biết cũng diễn ra như cơm bữa.

Thứ tư: Đó còn là tấm gương và cách hành xử của một số người lớn, một số cán bộ giáo viên chưa mẫu mực, chưa có tính giáo dục cao; nghiệp vụ sư phạm của một bộ phận cán bộ giáo viên còn chưa đổi mới, đặc biệt là đối với HS cá biệt vẫn còn cứng nhắc, chưa lôi cuốn và thuyết phục được học sinh. Khoảng cách vô hình giữa thầy cô và HS còn quá lớn. Có nhiều vấn đề khó khăn trong cuộc sống, học tập, HS không thể tâm sự chia sẽ với thầy cô của mình, để lâu ngày bị dồn nén, bột phát thành nhiều hành động xấu.

Lời giải nào cho bài toán về đạo đức HS

Thiết nghĩ, để ngăn chặn các hiện tượng vô cảm trong học sinh, sự xuống cấp trong đạo đức học sinh, nhất là khi ngành đang dương cao ngọn cờ: “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Muốn vậy, cần giải quyết vấn đề từ cả nhiều phía.

Thứ nhất: Cần có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa 3 lực lượng giáo dục là Gia đình, Nhà trường, Xã hội, trong đó gia đình giữ vai trò nền tảng quan trọng trong việc giáo dục con em mình. Các tổ chức Đoàn, Hội, Đội cũng cần phối hợp, theo dõi, nắm bắt những diễn biến tâm lý, nhận thức của HS , nhất là HS cá biệt để có biện pháp uốn nắn, xử lý kịp thời. Đoàn thanh niên trường học cần có sự phối hợp thường xuyên với các đoàn xã – nơi có con em học sinh địa phương theo học để cùng giáo dục.

Thứ hai: Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho cán bộ, giáo viên và HS, đặc biệt chú trọng vào các văn bản pháp luật về trật tự an toàn giao thông, phòng chống tệ nạn ma túy và các tệ nạn xã hội khác để uốn nắn học sinh.

Thứ ba: Ban đại diện cha mẹ học sinh cũng cần thường xuyên liên lạc với Nhà trường để phối hợp, nắm bắt thông tin và tình hình diễn biến đạo đức HS. Chính quyền địa phương nơi có con em học sinh cư trú cũng cần có những hành động cụ thể để gánh vác trách nhiệm với nhà trường. Những cuộc họp phụ huynh, ngoài chuyện học hành, Nhà trường cần trao đổi với phụ huynh lợi ích của những hoạt động rèn kỹ năng sống. Cần có những sân chơi lớn cho HS tham gia để các bạn không còn thu mình vào chuyện học hành, vào những chuyện riêng của bản thân như các câu lạc bộ Tiếng Anh, câu lạc bộ sức khỏe sinh sản vị thành niên,câu lạc bộ Bạn yêu thơ, các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, các sân chơi rèn luyện kỷ năng sống cho các em.

Thứ tư: Phía HS cũng cần chủ động, tự điều chỉnh lời ăn tiếng nói; biết nói lời cảm ơn và xin lỗi nhiều hơn giúp cho những mâu thuẩn nhỏ có thể tự giải quyết êm thấm, không gây thêm xích mích, “chuyện bé không xé ra to”. Các em cũng nên hạn chế xem phim hành động, phim chưởng, phim bạo lực vì đây là nguồn cội của nhiều thói hư, tật xấu mà HS thường “làm theo”. HS cũng cần đi thăm các trại trẻ em mồ côi, khuyết tật, thăm nghĩa trang liệt sỹ… để có những suy nghgĩ và hành động hướng thiện nhiều hơn. Cha mẹ cũng cần thường xuyên theo dõi nắm bắt những thay đổi trong tư duy nhận thức, trong tâm lý, tình cảm của con em mình để có những tư vấn, những lời khuyên răn mang tính giáo dục chứ không được gò ép một cách vô cảm.

Thứ năm: Bộ GD&ĐT cũng cần điều chỉnh cách đánh giá xếp loại HS ở các bậc học sao cho phù hợp với  thực tiễn rèn luyện đạo đức của từng HS.Trước đây, khi đánh giá xếp loại HS có 5 bậc là: Tốt, Khá, Trung bình, Yếu  và Kém, nay theo chuẩn mới chỉ còn lại 4 bậc là: Tốt, Khá, Trung bình, Yếu và hầu như, sau mỗi  học kỳ , mỗi năm học, việc đánh giá xếp loại học sinh cũng ít nhiều vẫn còn mang căn bệnh cố hữu “thành tích”. Một số học sinh bị xếp hạnh kiểm loại yếu, thường phải rèn luyện thêm trong hè, nhưng rốt cuộc sau vài tháng hè, số HS đó đều được chính quyền, đoàn thể địa phương nhận xét rèn luyện tốt, giúp cho đối tượng HS này có đủ điều lên lớp. Vì thế việc giáo dục uốn nắn đạo đức HS cũng gặp thêm khó khăn. Đặc biệt việc Bộ GD&ĐT quy định chỉ HS nghỉ quá 45 ngày/năm học (mà không phân biệt nghỉ học vì lý do gì) mới bị ở lại cũng tạo ra kẻ hở cho những đối tượng HS lười biếng trốn học có những hành động bê tha mà vẫn đủ tư cách lên lớp (Miễn là không quá 45 ngày /năm học).

Thực hiện đồng bộ những giải pháp nêu trên chắc chắn sẽ góp phần to lớn trong việc giáo dục đạo đức nhân cách HS, góp phần ngăn chặn và đẩy lùi bệnh vô cảm, bạo lực ở một bộ phận không nhỏ HS. Đồng thời góp phần thực hiện thắng lợi cuộc vận động:“Trường học thân thiện, học sinh tích cực” mà Bộ GD&ĐT phát động./.