Dấu hiệu nhiều tội danh vụ nhóm côn đồ tạt sơn, đập phá để đòi nợ

Công an tỉnh Đắk Lắk đang tạm giữ 7 đối tượng liên quan tới vụ việc nhóm côn đồ đập phá quán phở vào ngày 25/5 tại huyện Ea Kar. Trong đó, 2 đối tượng bị bắt ở Khánh Hòa, nhóm còn lại bị bắt giữ khi lẩn trốn ở TPHCM. 

Theo công an, sáng 25/5, nhóm 7 đối tượng trên xông vào 2 nhà dân tại xã Ea Đar, huyện Ea Kar để tạt sơn rồi xông vào một quán phở, dùng gậy bóng chày đập phá tài sản trước khi lên ô tô tẩu thoát. Nguyên nhân ban đầu được xác định do ông Đ. (53 tuổi, ở huyện Ea Kar) nợ mẹ ruột của Anh Tuấn khoảng 1,4 tỷ đồng nhưng chưa trả nợ nên Tuấn tạt sơn, đập phá nhà của người thân nhằm ép ông Đ. trả nợ. 

Với diễn biến hành vi trên, nhóm đối tượng có thể bị xử lý ra sao? 

Luật sư Trương Văn Tuấn (Trưởng Văn phòng luật sư Trạng Sài Gòn, Đoàn Luật sư TPHCM) nhìn nhận những hành vi của nhóm đối tượng thể hiện sự côn đồ, lưu manh, liều lĩnh và coi thường pháp luật. Việc xử lý nợ từ hoạt động kinh doanh phải tuân thủ quy định của pháp luật, mọi hành vi sử dụng vũ lực hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm ép con nợ trả tiền đều là vi phạm và sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. 

Dưới góc độ pháp lý, với hàng loạt hành vi theo thông tin từ cơ quan chức năng như tạt sơn, đập phá tài sản hay rải tờ rơi thông tin về nợ nần của ông Đ., nhóm đối tượng có thể đối diện nhiều tội danh theo quy định của pháp luật. 

Thứ nhất, về hành vi tạt sơn nhà người dân và đập phá quán phở, đây là hành vi có dấu hiệu của tội Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản. Theo Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015, người hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản từ 2 triệu đồng trở lên, hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc các trường hợp như đã bị xử phạt hành chính, kết án về hành vi này mà còn vi phạm, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hay tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình thì bị xử lý hình sự về hành vi này. 

Mức phạt cơ bản đối với tội này là phạt tiền 10-50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. 

Trường hợp thuộc các tình tiết định khung như có tổ chức, dùng chất nguy hiểm về cháy, nổ hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác hay giá trị tài sản thiệt hại từ 50 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng, khung hình phạt có thể áp dụng là phạt tù 2-7 năm. 

Đối với trường hợp này, cơ quan chức năng sẽ tiến hành giám định giá trị tài sản thiệt hại, bao gồm thiệt hại về nhà cửa của gia đình bị nhóm đối tượng tạt sơn và thiệt hại về tài sản của quán phở, đồng thời xác định hành vi có thuộc các tình tiết định khung như gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội; tài sản là phương tiện kiếm sống chính của bị hại hay phạm tội có tổ chức hay không. Đây sẽ là căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự đối với nhóm nghi phạm. 

Thứ hai, đối với hành vi rải tờ rơi liên quan tới việc vay nợ của ông Đ., luật sư Tuấn đánh giá cần làm rõ nội dung in trong tờ rơi là gì, có chứa đựng nội dung xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm người khác hay không. Nếu có kết luận nội dung tờ rơi xúc phạm nghiêm trọng danh dự của ông Đ thì nhóm đối tượng trên có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Làm nhục người khác quy định tại Điều 155 Bộ luật hình sự 2015. Khung hình phạt có thể áp dụng là phạt tiền 10-30 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

Còn theo luật sư Lưu Thị Kiều Trang (Giám đốc Công ty Luật Khải Hoàn Tâm, Đoàn Luật sư TP Hà Nội), cần nhìn nhận mục đích sau cùng của nhóm đối tượng khi thực hiện các hành vi nêu trên là để đòi nợ. Do đó, có thể xem xét dấu hiệu của hành vi cưỡng đoạt tài sản đối với trường hợp này. 

"Theo Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, người nào đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản thì bị xử lý về tội Cưỡng đoạt tài sản, khung hình phạt là 1-5 năm tù. Đối với trường hợp trên, dù nhóm đối tượng không trực tiếp tấn công nhà ông Đ. nhưng đã có hành vi "khủng bố" tinh thần nhà người thân ông Đ. nhằm tạo sức ép, buộc người đàn ông phải trả nợ. 

Đây là hành vi có thể xếp vào nhóm "thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản", có thể xem xét trách nhiệm về tội Cưỡng đoạt tài sản", luật sư phân tích.