Công văn chỉ đạo… “ưu tiên” của EVN (!?)

Công ty Cổ phần Sứ kỹ thuật Hoàng Liên Sơn với ngành nghề sản xuất, kinh doanh sứ cách điện phục vụ ngành công nghiệp kỹ thuật điện và xuất khẩu. Năm 2004, Công ty được chuyển đổi thành Công ty cổ phần, đến năm 2007, Công ty được UBND tỉnh Yên Bái chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu phần vốn Nhà nước về Tập đoàn Kinh tế Vinashin. Tại thời điểm tháng 7-2010, vốn điều lệ của Công ty là 29 tỷ 740 triệu đồng; trong đó vốn Nhà nước là 4 tỷ 739,6 triệu đồng, vốn của cổ đông là 25 tỷ 400 nghìn đồng.

Do sự quản lý lỏng lẻo của cơ quan chủ quản là Tập đoàn Kinh tế Vinashin nên ông Nguyễn Khắc Sơn và bà Nguyễn Thị Kim Hoa bằng nhiều thủ đoạn đã biến hóa tiền của Công ty thành tiền của cá nhân, hợp thức hóa việc tăng vốn, mua cổ phiểu… vì vậy vốn Nhà nước từ 56% xuống còn 14%.

Sau gần 9 tháng điều tra, cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái bước đầu xác định: "Các đối tượng trong vụ án đã thông đồng lập chứng từ khống rút ra số tiền trên 17 tỷ đồng để chiếm đoạt sử dụng cá nhân và chi tiêu trái quy định của Nhà nước. CQĐT đã tạm giữ được số tiền hơn 4,3 tỷ đồng, hiện vẫn trong quá trình tiếp tục điều tra để làm rõ...".

Hiện cơ quan Công an đã tiến hành xác minh hơn 500 doanh nghiệp liên quan ở các tỉnh, thành phố trong cả nước, nhằm làm rõ các hành vi phạm tội của các bị can.

Trong quá trình đi thu thập tài liệu về vụ án tham nhũng tại Công ty Cổ phần Sứ kỹ thuật Hoàng Liên Sơn, chúng tôi tình cờ phát hiện Công ty này được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) “ưu ái” quá mức. Cụ thể, tại Công văn số 910/EVN-KTSX ngày 20-3-2009, ông Đậu Đức Khởi đã ký thay Tổng Giám đốc EVN Phạm Lê Thanh “lệnh” cho các đơn vị thuộc cấp sử dụng sứ kỹ thuật của Công ty Hoàng Liên Sơn. Công văn này nhấn mạnh: “Để ưu tiên phát triển công nghiệp cơ khí trong nước, Tập đoàn thông báo để các đơn vị và các nhà thầu xây dựng ưu tiên sử dụng các sản phẩm sứ kỹ thuật của Công ty cổ phần Sứ kỹ thuật Hoàng Liên Sơn cho các dự án đầu tư mới, cải tạo, nâng cấp và sửa chữa của đơn vị mình khi các sản phẩm này đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật yêu cầu và giá cả cạnh tranh”.

Như vậy là các đơn vị của “siêu” Tập đoàn EVN như các Công ty Điện lực, Tổng Công ty Truyền tải điện quốc gia, các Ban quản lý dự án nguồn điện, các Nhà máy điện phải chịu sự điều chỉnh của công văn này.

Vì sao trong nước có nhiều đơn vị cung cấp sứ kỹ thuật cho ngành điện nhưng không được lãnh đạo EVN “trọng dụng”? và vì sao EVN lại ưu ái chỉ đạo sử dụng sứ kỹ thuật của Công ty cổ phần Sứ kỹ thuật Hoàng Liên Sơn mà “hạn chế” các nhà thầu khác?

Nhiều ý kiến cho rằng, đây thực chất là công văn theo dạng “chỉ định thầu” của lãnh đạo EVN. Đúng sai, thiệt hại ra sao sẽ do cơ quan có thẩm quyền làm rõ. Tuy nhiên, chúng tôi xin đưa ra ý kiến của một chuyên gia về đấu thầu: Về cơ bản, chỉ định thầu quy trình có thể nhanh hơn, nhưng lại lãng phí trong đầu tư, bởi lẽ đấu thầu rộng rãi có thể giúp giảm bình quân 5 - 6% giá gói thầu, còn với chỉ định thầu, tỷ lệ này có khi chỉ đạt…1%. Theo Báo cáo của Cục Quản lý đấu thầu mới đây cho thấy, chỉ định thầu chỉ mang lại tỷ lệ tiết kiệm 2,07% (mức tiết kiệm bình quân là 5,87%). Tỷ lệ tiết kiệm này thấp hơn rất nhiều so với đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh, hay đấu thầu hạn chế.