Bị "ngáo đá" tấn công, công an có được nổ súng?

Từ vụ việc chiến sĩ cảnh sát cơ động tại TP Vũng Tàu (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) bị Dương Hữu Trí (38 tuổi, đối tượng bị quản lý ma túy tại nhà) dùng dao đâm vào ngực dẫn tới tử vong, nhiều người đặt câu hỏi về việc đối với các trường hợp tương tự, người thi hành công vụ có được nổ súng vào đối tượng hay không? 

Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết theo khoản 1 Điều 23 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2024, người thi hành nhiệm vụ độc lập được phép nổ súng vào đối tượng trong các trường hợp sau: Đối tượng sử dụng vũ khí, phương tiện khác chống trả, đe dọa tính mạng, sức khỏe người thi hành công vụ hoặc người khác; Người đang bị truy nã, bị bắt giữ khẩn cấp, tạm giam chống trả, đe dọa tính mạng, sức khỏe người thi hành công vụ hoặc người khác; Khi biết rõ đối tượng thực hiện hành vi phạm tội từ mức độ nghiêm trọng trở lên hoặc nổ súng để dừng phương tiện giao thông trong trường hợp đối tượng điều khiển phương tiện tấn công, đe dọa tính mạng người khác hoặc biết rõ phương tiện do đối tượng phạm tội điều khiển cố tình chạy trốn... 

Đối với những trường hợp trên, trước khi nổ súng vào đối tượng hoặc mục tiêu, người thi hành nhiệm vụ độc lập phải cảnh báo bằng hành động, mệnh lệnh lời nói hoặc bắn chỉ thiên. 

Còn theo khoản 2 Điều này, người thi hành nhiệm vụ độc lập được nổ súng mà không cần cảnh báo nếu thuộc các trường hợp như đối tượng đang sử dụng vũ khí trực tiếp thực hiện hành vi khủng bố, bạo loạn, giết người, bắt cóc con tin; Đối tượng sản xuất, mua bán, vận chuyển... trái phép chất ma túy trực tiếp sử dụng vũ khí chống lại việc bắt giữ; Đối tượng sử dụng vũ khí đe dọa trực tiếp đến tính mạng người thi hành công vụ hay đối tượng sử dụng vũ khí đe dọa trực tiếp đến an toàn của đối tượng cảnh vệ, công trình quan trọng về an ninh quốc gia... 

Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 22 Luật này, việc sử dụng vũ khí phải tuân thủ các nguyên tắc như phải căn cứ vào tình huống, tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi mà đối tượng thực hiện; chỉ sử dụng vũ khí khi không còn biện pháp nào khác để ngăn chặn hành vi của đối tượng và sau khi đã cảnh báo mà đối tượng không tuân theo; không sử dụng vũ khí khi biết rõ đối tượng là phụ nữ, người khuyết tật, trẻ em, người cao tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự (trừ trường hợp những người này sử dụng vũ khí đe dọa tính mạng, sức khỏe người khác) và phải hạn chế thiệt hại do việc sử dụng vũ khí gây ra.

Như vậy, đối với trường hợp đối tượng bị đối tượng sử dụng hung khí chống trả, người thi hành công vụ phải cảnh báo, bắn chỉ thiên trước khi nổ súng vào đối tượng nguy hiểm còn với trường hợp bị đối tượng sử dụng hung khí tấn công, đe dọa tính mạng, người thi hành công vụ có quyền nổ súng mà không cần cảnh báo. 

Tuy nhiên, việc nổ súng cần đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc như phải đánh giá tính chất, mức độ nguy hiểm của tình huống; giảm thiểu tối đa thiệt hại hay không nổ súng vào các đối tượng đặc biệt theo quy định.