Bạc Liêu: Viện KSND huyện Phước Long truy tố oan sai nhưng né tránh bồi thường?

Theo cáo trạng số 12/CT-KSĐT-TA ngày 30/3/2015 của Viện KSND huyện Phước Long, vào khoảng 17h ngày 6/12/2014, sau khi lấy trộm 24 triệu đồng của bà nội là Hồng Thị Hài, Hồ Bích Tiền (SN 2002) đến nhà Nguyễn Văn Mạnh (sát vách nhà bà Hài) đánh bạc dưới hình thức lắc bầu cua ăn tiền. Trong cuộc chơi này, Tiền đặt cược 2 ván, trong đó một ván thắng 500.000 đồng, một ván thua 21,5 triệu đồng. Sau khi thua, Tiền không chơi nữa, số tiền còn lại 3 triệu đồng Tiền mang về gửi cho bà Hồ Thị Dư (cô của Tiền) giữ.

Qua điều tra, trước đó, vào ngày 2/12/2014, Mạnh, Trang, Tiền và Tiếp (SN 2002, con của Trang) đã thực hiện hành vi đánh bạc tại nhà Mạnh. Trong lần chơi này, Mạnh thắng 2 triệu đồng, Tiền thắng 500.000 đồng, Trang thua 500.000 đồng, Tiếp thua 2 triệu đồng. Ngoài ra, CQĐT cũng cho rằng, trong năm 2014, Mạnh cùng Tiền, Tiếp 3 lần tham gia đánh bạc, Mạnh thắng 930.000 đồng, còn Tiền và Tiếp không xác định được số tiền thắng thua là bao nhiêu.

Từ đó, Viện KSND huyện Phước Long truy tố Nguyễn Văn Mạnh và Nguyễn Thị Thùy Trang ra tòa về tội “Đánh bạc” theo khoản 1, điều 248 BLHS năm 1999 với tổng số tiền đánh bạc là 24,1 triệu đồng.

Ngày 29/6/2015, TAND huyện Phước Long đưa vụ án ra xét xử. Tại phiên tòa, công tố viên của Viện KSND huyện Phước Long đã đề xuất “xử phạt Nguyễn Văn Mạnh từ 12 tháng đến 15 tháng tù giam; Nguyễn Thị Thùy Trang từ 6 tháng đến 9 tháng tù giam”. Tuy nhiên, tranh luận tại tòa, HĐXX nhận thấy không đủ cơ sở pháp lý để buộc tội Mạnh và Trang nên đã quyết định trả hồ sơ cho Viện KSND huyện Phước Long để điều tra bổ sung.

Trong suốt thời hạn điều tra bổ sung, CQĐT Công an huyện Phước Long cũng như Viện KSND huyện này vẫn không đủ cơ sở kết tội vợ chồng Mạnh. Vì vậy, ngày 27/5/2016, Viện KSND huyện Phước Long áp dụng điểm d khoản 2, điều 1 Nghị quyết 109 ngày 27/11/2015 của Quốc hội và khoản 1, điều 25 BLHS năm 1999 ban hành Quyết định “Đình chỉ điều tra vụ án hình sự” và Quyết định “Đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can”.

Sau khi có các quyết định nói trên, vợ chồng anh Mạnh đã có đơn khiếu nại cho rằng, Viện KSND huyện Phước Long áp dụng các điều khoản như nêu trên để ban hành quyết định đình chỉ vụ án và đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can là hoàn toàn không chính xác. Anh Mạnh cũng yêu cầu Viện KSND huyện này phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại và tổ chức xin lỗi công khai tại địa phương theo quy định của pháp luật, nhưng không được Viện KSND huyện Phước Long và Viện KSND tỉnh Bạc Liêu chấp nhận.

Theo nhận định của các chuyên gia về pháp lý, Viện KSND huyện Phước Long áp dụng các điều khoản như đã nêu trên để ban hành quyết định đình chỉ vụ án và đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can là hoàn toàn không chính xác. Hay nói cách khác, đây là hình thức tìm cách lách luật của Viện KSND huyện Phước Long để trốn tránh trách nhiệm và nghĩa vụ của cơ quan tiến hành tố tụng khi đã truy tố oan sai vợ chồng Mạnh - Trang.

Cụ thể, tại cáo trạng ngày 30/3/2015, Viện KSND huyện Phước Long xác định vợ chồng anh Mạnh tham gia đánh bạc 2 lần (lần 1 vào ngày 6/12/2014 với số tiền 21,6 triệu đồng; lần 2 vào ngày 2/12/2014 với số tiền 2,5 triệu đồng) nhưng trong quyết định “Đình chỉ vụ án hình sự” và quyết định “Đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can” lại xác định “tổng số tiền dùng vào việc đánh bạc là 2,5 triệu đồng”, để từ đó áp dụng điểm d khoản 2 điều 1 của Nghị quyết 109 ngày 27/11/2015 của Quốc hội với lý do “chuyển biến tình hình tội phạm nên hành vi phạm tội vào ngày 2/12/2014 không còn nguy hiểm cho xã hội nữa”.

Thứ hai, trong quyết định “Đình chỉ vụ án hình sự” và quyết định “Đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can” lại có sự mâu thuẫn. Cụ thể, ở phần “nội dung” ghi nhận 2 lần đánh bạc với tổng số tiền là 24,1 triệu đồng; còn ở phần “xét thấy” lại ghi “vào ngày 2/12/2014, Nguyễn văn Mạnh, Nguyễn Thị Thùy Trang đánh bạc (…) Tổng số tiền dùng vào đánh bạc là 2,5 triệu đồng”.

Mặt khác, nhận định của Viện KSND Phước Long rất rõ ràng là “khi hết thời hạn điều tra không chứng minh được hành vi phạm tội”, nhưng lại áp dụng Nghị quyết 109 và khoản 1 điều 25 BLHS năm 1999 để đình chỉ điều tra vụ án là không chính xác vì Nghị quyết 109 hướng dẫn về tội đánh bạc, tội trộm cắp,… về số lượng tiền phải từ 5 triệu đồng trở lên mới phạm tội.

Anh Nguyễn Văn Mạnh cho biết: “Vợ chồng tôi làm đơn khiếu nại về quyết định “Đình chỉ vụ án hình sự” và quyết định “Đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can” của Viện KSND huyện Phước Long đến Viện KSND tỉnh Bạc Liêu với hy vọng sẽ được giải quyết nhưng ngày 13/7/2016, Viện KSND tỉnh Bạc Liêu ban hành quyết định số 115/QĐ-VKS-KT lại tiếp tục bao che cho sai phạm của Viện KSND huyện Phước Long”.

Theo anh Mạnh, Viện KSND tỉnh Bạc Liêu cho rằng, Viện KSND huyện Phước Long đã áp dụng điều 164 của Bộ luật tố tụng hình sự là hoàn toàn đúng, nhưng 2 quyết định đình chỉ điều tra là của Viện KSND huyện Phước Long chứ không phải của cơ quan CSĐT Công an huyện Phước Long. Như vậy, áp dụng điều 164 của Bộ luật tố tụng hình sự là không chính xác. Hơn nữa, tổng số tiền mà Viện KSND Phước Long truy tố vợ chồng anh Mạnh về tội đánh bạc là 24,1 triệu đồng chứ không phải 2,5 triệu đồng. Vì vậy mà tại phiên tòa, đại diện Viện KSND Phước Long đề nghị xử phạt anh Mạnh từ 12 tháng đến 15 tháng tù giam, chị Trang từ 6 tháng đến 9 tháng tù giam.

Riêng về số tiền mà Hồ Bích Tiền khai lấy trộm của bà Hài đi đánh bạc, anh Mạnh nói trong uất ức: “Đó là chuyện hoàn toàn không có thật mà chẳng qua là sự bịa đặt để hãm hại vợ chồng tôi. Chúng tôi không hề tổ chức đánh bạc tại nhà như cáo trạng. Khi xảy ra vụ việc, vợ tôi có ghi âm cuộc trò chuyện với Tiền, trong đó Tiền cho biết mọi việc là do sự xúi giục của bà Hồng Thị Hài buộc Tiền phải khai với công an là đánh bạc tại nhà vợ chồng tôi. Cuộn băng ghi âm này chúng tôi đã nộp cho Viện KSND huyện Phước Long để từ đó cơ quan này mới có quyết định đình chỉ vụ án như đã nói ở trên”.

Theo anh Mạnh, sau khi bà Hài hô hoán mất tiền, cơ quan công an vào cuộc, chưa tìm hiểu gì đã bắt chị Trang và cháu Tiếp về trụ sở Công an xã Hưng Phú để điều tra, buộc phải khai có đánh bạc. Sau đó “công an nói với vợ tôi là đưa tiền trả cho bà Hài đi, ở đây (công an- PV) sẽ bỏ qua, không ảnh hưởng gì tới công việc, uy tín gia đình. Biết là mình bị gài nên vợ tôi nhận đại và lo tiền đưa cho công an để yên chuyện, sau này có gì sẽ phản tố. Ai ngờ đưa tiền cho công an xong, họ bắt tôi nhốt luôn suốt 3 tháng 27 ngày. Bị ép phải nhận tội, tôi biết không nhận sẽ bị dùng biện pháp phải nhận nên tôi cũng làm theo hướng dẫn của cán bộ. Chỉ đến khi ra tòa, vợ chồng tôi phản cung, qua xem xét, tòa thấy không đủ cơ sở buộc tội chúng tôi nên trả hồ sơ”, anh Mạnh nói.

Trong quyết định của mình, Viện KSND tỉnh Bạc Liêu cho rằng, Viện KSND huyện Phước Long truy tố vợ chồng anh Mạnh tội “Đánh bạc” theo khoản 1, điều 248 BLHS năm 1999 là đúng với số tiền 2,5 triệu đồng nên đã áp dụng Nghị quyết 109 để đình chỉ vụ án, đình chỉ điều tra bị can. Thế nhưng, số tiền 2,5 triệu đồng nói trên, tại phiên tòa sơ thẩm, cơ quan tố tụng không chứng minh được, nên việc áp dụng này không chính xác, thể hiện sự bao che cho sai phạm của Viện KSND huyện Phước Long, làm oan sai người vô tội.

Nhận định về vụ việc này, Luật sư Bạch Sĩ Chất (Đoàn Luật sư tỉnh Sóc Trăng) chỉ rõ: “Viện KSND huyện Phước Long áp dụng điểm d khoản 2, điều 1 Nghị quyết 109 ngày 27/11/2015 của Quốc hội và khoản 1, điều 25 BLHS 1999 ban hành quyết định “Đình chỉ điều tra vụ án hình sự” và quyết định “Đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can” là hoàn toàn không chính xác. Đúng ra phải áp dụng khoản 1, điều 107 của Bộ luật tố tụng hình sự là “Không có sự việc phạm tội” để “Đình chỉ điều tra vụ án hình sự” và quyết định “Đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can” thì mới chính xác. Từ đó, Viện KSND huyện Phước Long phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại và tổ chức xin lỗi công khai tại địa phương để minh oan cho vợ chồng anh Mạnh mới đúng quy trình của pháp luật hình sự và Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong việc truy tố oan sai đối với vợ chồng anh Mạnh”.

Anh Nguyễn Văn Mạnh nói: “Oan sai cho vợ chồng tôi đã quá rõ ràng. Vợ và con bị bắt giam tại trụ sở công an xã cả ngày, con tôi bị hăm dọa khiến cháu bị sốc nặng. Tôi bị bắt giam 3 tháng 27 ngày chỉ vì sự vu không của bà Hồng Thị Hài và sự thiếu trách nhiệm của cơ quan thi hành pháp luật huyện Phước Long đã truy tố, bắt giam, làm ảnh hưởng rất lớn đến uy tín, danh dự của gia đình chúng tôi. Vậy mà Viện KSND huyện Phước Long cũng như Viện KSND tỉnh Bạc Liêu vẫn tìm cách né tránh không bồi thường thiệt hại cho chúng tôi”.

Bạch Dương