Bắc Giang: Bí ẩn 1 ngày ra 3 quyết định “phù phép” đất của dân cho doanh nghiệp

"Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang ban hành các quyết định trái luật, trái thẩm quyền".

Trong quá trình đề nghị các cơ quan chức năng vào cuộc để làm rõ vụ việc, các hộ dân đã phát hiện trong cùng ngày 29/12/2003, Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang đã ký ban hành đồng thời 03 Quyết định đó là Quyết định số 3154/QĐ/CT về việc bổ sung quy hoạch sử dụng đất tại xã Đào Mỹ, Quyết định số 3155/QĐ/CT về việc thu hồi đất cho ông Dương Ngọc Đào thuê đất và Quyết định 3156/QĐ/CT về việc cho ông Dương Ngọc Đào thuê đất.

Vậy việc ban hành trong cùng một ngày ba Quyết định của Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang liên quan đến các thửa đất của các hộ dân tại xã Đào Mỹ có đúng với quy định của pháp luật hay không? Chúng tôi đã trao đổi với Luật sư Phan Thị Lam Hồng - Giám đốc Công ty Luật TNHH Đông Hà Nội để làm rõ hơn về vấn đề này.

Luật sư Phan Thị Lam Hồng cho biết: “Pháp luật hiện hành và pháp luật tại thời điểm chủ tịch UBND huyện Lạng Giang ban hành các Quyết định nêu trên đều không có quy định giới hạn số lượng quyết định mà người đứng đầu cơ quan Nhà nước được phép ban hành trong một thời gian nhất định trong quá trình thực hiện chức năng quản lý về đất đai trên địa bàn huyện.

Điều này cũng có nghĩa là, việc xác định có hay không sai phạm trong việc ban hành 03 Quyết định của Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang không nằm ở số lượng văn bản được ban hành trong cùng một ngày, mà vấn đề quan trọng nhất là các quyết định được ban hành có đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền và nội dung theo đúng quy định của pháp luật hay không, cụ thể như sau:

Thứ nhất, về thẩm quyền ban hành các quyết định

Đối với quyết định về việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất:

Tại khoản 2 Điều 16 và khoản 3 Điều 18 Luật Đất đai năm 1993 được sửa đổi bổ sung năm 1998 và năm 2001 quy định về việc lập (bao gồm cả việc điều chỉnh) quy hoạch sử dụng đất tại địa phương như sau:

“Điều 16

2- Uỷ ban nhân dân các cấp lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong địa phương mình trình Hội đồng nhân dân thông qua trước khi trình cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xét duyệt.”

“Điều 18. Thẩm quyền xét duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai:

3- Ủy ban nhân dân cấp trên xét duyệt quy hoạch sử dụng đất đai, kế hoạch sử dụng đất đai hàng năm của Ủy ban nhân dân cấp dưới trực tiếp;”.

Như vậy, theo các quy định này thì việc lập và phê duyệt quy hoạch sử dụng đất đai tại địa phương thuộc về UBND các cấp.

Đối với quyết định về việc thu hồi đất:

Căn cứ theo quy định tại Luật Đất đai năm 1993 được sửa đổi bổ sung năm 1998 và năm 2001 thì thẩm quyền thu hồi đất được xác định theo thẩm quyền giao đất. Theo đó, việc thu hồi đất trên địa bàn thuộc về UBND các cấp.

Đối với quyết định về việc cho thuê đất:

Căn cứ theo quy định tại Điều 23 Luật Đất đai 1993 sửa đổi bổ sung năm 1998, 2001 thì:

“Điều 23. Thẩm quyền giao đất, cho thuê đất để sử dụng vào mục đích không phải là sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, làm muối được quy định như sau:

1. Chính phủ quyết định giao đất trong các trường hợp sau đây:

a) Giao đất có thu tiền sử dụng đất để tạo vốn xây dựng cơ sở hạ tầng theo dự án;

b) Giao đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh.

2. Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định giao đất, cho thuê đất cho các đối tượng sau đây:

a) Tổ chức sử dụng đất;

b) Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất tại nội thành, nội thị xã.

3. Ủy ban nhân dân huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất cho hộ gia đình, cá nhân, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều này.”.

Như vậy, tương tự như thẩm quyền về việc giao đất và thu hồi đất, việc cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 24a - Luật Đất đai 1993 sửa đổi, bổ sung năm 2001) cũng là thuộc thẩm quyền của UBND các cấp.

Có thể thấy, pháp luật về đất đai đã quy định rất rõ thẩm quyền giao đất, cho thuê đất và thu hồi đất thuộc về UBND các cấp chứ không phải thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND. Do đó, việc Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang ban hành các Quyết định 3154, 3155 và 3156 (đều được ghi rất rõ là Quyết định của chủ tịch UBND huyện - quyết định của chính mình, phần cuối thì ghi là: ký thay Chủ tịch UBND chứ không hề ghi là Thay mặt UBND) để điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đất của người dân và cho ông Dương Ngọc Đào thuê đất là trái với quy định của pháp luật về thẩm quyền điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đất và cho thuê đất.

Thứ hai, về Quyết định 3156

Tại Quyết định số 3156 này, Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang cũng quyết định chuyển mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, việc ban hành quyết định này đã vi phạm các quy định của pháp luật và có một số vấn đề cần phải đặc biệt lưu ý, cụ thể như sau:

Một là, xét về thời điểm ban hành quyết định:

Tại Điều 21 Luật Đất đai năm 1993 quy định như sau:“Việc quyết định giao đất đang có người sử dụng cho người khác chỉ được tiến hành sau khi có quyết định thu hồi đất đó.”

Như vậy, theo quy định này thì chỉ được giao đất đang có người quản lý, sử dụng cho người khác sau khi có quyết định thu hồi đất đối với diện tích đất đó. Việc giao đất ở đây được hiểu là trao quyền quản lý, sử dụng cho người khác, nghĩa là bao gồm cả trường hợp giao theo quyết định giao đất và giao theo quyết định cho thuê đất. Việc thu hồi đất phải tuân theo các quy định về thu hồi đất đươc quy định rất cụ thể trong Luật Đất đai, gồm nhiều quy trình, trong đó có quy trình về họp dân để thông báo về quy hoạch, có quy trình về kiểm đếm tài sản, về bồi thường, về giải phóng mặt bằng… Tất cả các quy trình của thu hồi đất đương nhiên không thể nào hoàn tất trong một ngày được, bởi tính chất phức tạp, công khai và công bằng của nó.

Ở đây, trong cùng một ngày Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang ban hành quyết định về việc cho thuê đất, đồng thời với việc ban hành quyết định thu hồi đất. Do vậy, xét về thời điểm ban hành thì việc ra Quyết định 3156 chưa phù hợp với các quy định pháp luật, bởi rõ ràng đất chưa được thu hồi và giải phóng mặt bằng theo đúng quy định pháp luật thì làm sao có thể giao đất cho người khác thuê được.

Hai là, về căn cứ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất và cho thuê đất:

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 24a Luật Đất đai 1993 sửa đổi bổ sung năm 2001 thì: “Việc quyết định cho người đang sử dụng đất chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất làm muối, đất ở, đất chuyên dùng sang mục đích khác phải căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét duyệt.”.

Tại Điều 16 Luật Đất đai cũng quy định UBND các cấp lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong địa phương mình trình Hội đồng nhân dân thông qua trước khi trình cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xét duyệt (UBND các cấp có thẩm quyền xét duyệt – Điều 18 Luật Đất đai).

Trong vụ việc này, trong cùng ngày ban hành Quyết định 3156 về việc cho thuê và chuyển mục đích sử dụng đất, Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang có Quyết định 3154 về việc bổ sung quy hoạch sử dụng đất xã Đào Mỹ. Tuy nhiên, tại Quyết định số 3156 của Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang chỉ dựa vào xét đơn xin thuê đất của ông Đào và Biên bản thẩm định hồ sơ thuê đất, giá thuê đất của Hội đồng thẩm định huyện, không căn cứ trên Quyết định về việc bổ sung quy hoạch, sử dụng đất và không căn cứ vào quyết định xét duyệt kế hoạch sử dụng đất là chưa đầy đủ căn cứ theo quy định của pháp luật.

Ba là, về hồ sơ, trình tự thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất và cho thuê đất:

Theo quy định tại mẫu số 1b ban hành kèm Thông tư số 2074/2001/TT-TCĐC ngày 14/12/2001 Hướng dẫn trình tự lập, xét duyệt hồ sơ xin giao đất, thuê đất đối với tổ chức, hộ gia đình cá nhân trong nước thì việc xin thuê đất để sản xuất, kinh doanh của hộ gia đình, cá nhân phải tuân theo trình tự, thủ tục như sau:

Hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu xin thuê đất để sản xuất kinh doanh nộp đơn xin thuê đất (mẫu số 1b) kèm theo phương án sản xuất kinh doanh; phương án bồi thường; giải phóng mặt bằng (nếu có) và trích lục bản đồ địa chính (mẫu số 2a) hoặc trích đo địa chính khu đất (mẫu số 2b) tại Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi có đất (02 bộ).

+ Uỷ ban nhân dân cấp xã lập văn bản trình Uỷ ban nhân dân cấp huyện về việc cho thuê đất và gửi hồ sơ (02 bộ) đến cơ quan địa chính cấp huyện.

+ Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan địa chính cấp huyện phải hoàn thành việc thẩm định hồ sơ, xác minh thực địa và lập biên bản (mẫu số 3) trình Uỷ ban nhân dân cùng cấp.

+ Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Uỷ ban nhân dân cấp huyện quyết định cho thuê đất đối với trường hợp thuộc thẩm quyền.

Xét ở đây, theo hồ sơ mà các hộ dân đã thu thập được và cung cấp cho cơ quan báo chí thì hiện vẫn chưa có giấy tờ về việc xin thuê đất của ông Đào và thông tin về các thủ tục mà các cơ quan đã thực hiện. Vì vậy, các cơ quan chức năng cần phải yêu cầu các cơ quan chuyên môn cung cấp thêm thông tin để xác định việc cho thuê đất có đúng với quy trình và đầy đủ hồ sơ như trên hay không?

Ngoài ra, theo quy định của pháp luật thì việc chuyển mục đích sử dụng đất phải có Quyết định về việc chuyển mục đích sử dụng đất của cơ quan có thẩm quyền (Theo mẫu số 14/ĐK ban hành kèm Thông tư số 1990/2001/TT-TCĐC). Vì vậy, việc gộp quyết định chuyển mục đích sử dụng đất và quyết định cho thuê đất trong trường hợp này của Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang là trái với quy định của pháp luật.

Bốn là, về việc ký kết hợp đồng cho thuê đất:

Tại điểm d, khoản 4 Phần 2 Thông tư số 2074/2001/TT-TCĐC quy định: Cơ quan địa chính cấp huyện ký hợp đồng thuê đất đối với trường hợp được UBND cấp huyện cho thuê đất. Do đó, để xác định việc ông Đào có được cho thuê đất theo đúng quy định của pháp luật hay không cũng cần có Hợp đồng thuê đất mà ông Đào đã ký với các cơ quan có thẩm quyền sau khi có Quyết định cho thuê đất. Dư luận đặt ra câu hỏi là liệu đã có Hợp đồng cho thuê đất được ký kết giữa ông Đào và cơ quan địa chính huyện Lạng Giang hay chưa? Đây cũng là vấn đề cần xác minh rõ để xác định việc ký kết Hợp đồng cho thuê đất này có tuân theo quy định pháp luật nêu trên hay không.

Có thể thấy rằng, việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất trên địa phương, thu hồi đất của các hộ dân và cho ông Đào thuê đất của Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang đã có nhiều sai phạm nghiêm trọng. Theo người dân nơi đây cho biết thì các hộ dân chỉ cho ông Dương Ngọc Đào thuê đất có thời hạn để làm xưởng gỗ chứ không hề biết tới việc đất của mình bị thu hồi để chuyển cho ông Đào bằng các văn bản hành chính của các cơ quan chính quyền huyện Lạng Giang như trên, bởi cho đến bây giờ “sổ đỏ” họ vẫn cầm giữ trong tay.

Bên cạnh đó, khi người dân liên tục khiếu nại, gửi đơn tới các cơ quan để yêu cầu hoàn trả đất thì các cơ quan chức năng có thẩm quyền lại khẳng định rằng mọi quy trình thu hồi đất và giao đất đều đã đúng trình tự thủ tục? Vậy đâu mới là sự thật trong vụ việc này? Ai là người đã làm giả những chữ ký của người dân trong các đơn từ trả lại đất và giấy tờ trong quá trình thu hồi đất để hoàn thiện hồ sơ cho doanh nghiệp được thuê đất?. Đây là vấn đề mà các cơ quan chức năng của tỉnh Bắc Giang cần vào cuộc và nhanh chóng làm rõ để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp cho người dân.

Thời điểm UBND huyện Lạng Giang ban hành 3 quyết định trong 1 ngày để hợp thức hoá đất của dân cho doanh nghiệp, ông Nguyễn Mạnh Cường đang giữ cương vị Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang. Sau đó, ông Nguyễn Mạnh Cường chuyển lên giữ cương vị Phó chủ tịch HĐND tỉnh Bắc Giang.

Hiện nay, cương vị Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang do ông Nguyễn Văn Nghĩa đảm nhiệm.

Trước sự việc kỳ lạ trên, những hộ dân bị mất đất đã làm đơn khiếu nại lên các cấp chính quyền địa phương. Tuy nhiên, trong văn bản trả lời ông Dương Ngọc Tuấn và một số hộ dân tại thôn Nùa Quán của UBND huyện Lạng Giang ngày 12/8/2014 do ông Nguyễn Văn Nghĩa - (khi đó đang là Phó Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang) ký đã trả lời chắc nịch:

“Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang nhận được đơn đơn của ông Dương Ngọc Tuấn và một số hộ dân thôn Nùa Quán, xã Đào Mỹ (đơn do Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang chuyển về) với nội dung tố cáo UBND xã Đào Mỹ cùng Phòng Tài nguyên môi trường lợi dụng chức quyền giả mạo đơn và chữ ký của nhân dân để lấy đất nông nghiệp của nhân dân giao cho doanh nghiệp Anh Đào…

Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang trả lời như sau: Qua kiểm tra xem xét cho thấy nội dung đơn là không đúng thực tế”.

Tuy nhiên, nội dung trả lời của UBND huyện Lạng Giang khiến người dân không khỏi phẫn nộ vì họ cho rằng họ không hề ký vào bất cứ một giấy tờ, hồ sơ nào “biếu” đất cho doanh nghiệp làm sổ đỏ. Vậy những chữ ký trong hồ sơ cấp sổ đỏ cho doanh nghiệp trên diện tích đất hàng chục hộ dân cho Công ty Anh Đào thuê từ đâu mà có?

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin vụ việc đến bạn đọc.

Anh Thế