Phụ nữ ở nhà nội trợ có được hưởng trợ cấp thai sản?

Chính sách BHXH là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội quốc gia, bao gồm 2 loại hình BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện. Trong đó, chính sách BHXH tự nguyện là loại hình bảo hiểm do người lao động tự nguyện tham gia, được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của bản thân để hưởng các chế độ theo quy định.

Với chính sách này, lao động tự do có cơ hội tham gia hệ thống an sinh xã hội, được hưởng chế độ hưu trí khi về già, hạn chế phụ thuộc tài chính vào con cháu khi không còn đủ sức làm việc. Để khuyến khích người dân tham gia, Nhà nước hỗ trợ một phần tiền đóng BHXH tự nguyện.

Tuy nhiên, hiện BHXH tự nguyện vẫn chưa đủ hấp dẫn người lao động. Nguyên nhân là vì người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng chế độ hưu trí, tử tuất. Trong khi đó, người tham gia BHXH bắt buộc còn được hưởng thêm chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Do đó, trong dự thảo Luật BHXH mới đang được lấy ý kiến nhân dân, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất bổ sung thêm chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện. Với chế độ này, những lao động nữ không có công việc chính thức hay làm nội trợ ở nhà mà có tham gia BHXH tự nguyện vẫn được hưởng chế độ thai sản.

Chế độ thai sản dành cho người tham gia BHXH tự nguyện được quy định tại Mục 1 Chương VI với 5 Điều (từ Điều 99 đến Điều 103) trong dự thảo Luật BHXH mới.

Theo Điều 100 của dự thảo luật, người lao động tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây: lao động nữ sinh con; lao động nam đang tham gia BHXH có vợ sinh con.

Điều kiện để được hưởng chế độ thai sản là người lao động phải đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

Theo Điều 101 của dự thảo luật, mức hưởng trợ cấp thai sản dành cho lao động nữ khi sinh con, lao động nam có vợ sinh con là 2 triệu đồng cho một con mới sinh.

Trường hợp chỉ có mẹ tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được hưởng trợ cấp thai sản.

Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản thì chỉ cha hoặc mẹ được hưởng chế độ.

Dự thảo luật cũng quy định rõ hồ sơ hưởng trợ cấp thai sản tại Điều 102. Cụ thể, hồ sơ là bản sao giấy khai sinh hoặc bản sao giấy chứng sinh của con.

Trong trường hợp con chết thì hồ sơ là bản sao giấy chứng tử của con. Trong trường hợp sau sinh con mà mẹ chết thì hồ sơ là bản sao giấy chứng tử của mẹ.

Trong trường hợp con chết sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh thì hồ sơ là trích sao hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ.

Điều 103 dự thảo luật cũng quy định rõ trong thời hạn 45 ngày kể từ ngày sinh con, người lao động có trách nhiệm nộp hồ sơ để hưởng chế độ thai sản.

Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động. Trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.