Hỗ trợ cựu binh Mỹ tìm người lính Việt viết nhật ký chiến tranh

Sáng 31/1, trao đổi với phóng viên báo Dân trí, ông Trần Nhật Tân, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc tỉnh Hà Tĩnh cho biết, các cơ quan chức năng của địa phương đã vào cuộc sau khi biết đến câu chuyện người cựu binh Mỹ đang giữ và muốn trả cuốn nhật ký của một người lính Việt Nam.

Cụ thể, câu chuyện này được đăng tải vào ngày 27/1/2023 bởi báo NorthJersey (Mỹ). Người cựu binh Mỹ có tên Peter Mathews. Ông tìm thấy cuốn nhật ký trong một chiếc ba lô của bộ đội Việt Nam trong trận Đăk Tô, Tây Nguyên vào tháng 11/1967 và giữ nó đến nay. Sau hơn nửa thế kỷ, cựu binh Mỹ muốn tìm chủ nhân để trả lại.

Khi một số trang trong cuốn nhật ký được dịch, người cựu binh Mỹ biết được tên người lính phía bên kia chiến tuyến là Cao Xuân Tuất, có địa chỉ tại một xã thuộc huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.

Sau khi đọc thông tin này, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh đã trao đổi với cơ quan chức năng của huyện Kỳ Anh, cũng như thị xã Kỳ Anh để rà soát, đối chiếu với danh sách liệt sĩ tại địa phương.

Qua kết quả rà soát ban đầu, có một liệt sĩ tên Cao Văn Tuất, gần giống với tên của người trong cuốn nhật ký.

"Chúng tôi đang mở rộng rà soát, kể cả các cựu chiến binh trong thời gian đó có tên giống, hoặc gần giống", ông Tân nói.

Cùng với đó, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh đã tìm cách liên hệ với người viết câu chuyện đăng tải trên tờ báo NorthJersey này.

Qua kết nối từ nữ phóng viên nước ngoài, ông Tân cho hay, đã liên hệ được với cựu binh Peter Mathews với mong muốn được cung cấp đầy đủ 93 trang nhật ký để nắm thêm manh mối, phục vụ cho công tác tìm kiếm.

Còn hiện nay, nhiều cơ quan quân sự, sở, ngành, địa phương của Hà Tĩnh đang cùng vào cuộc.

"Nếu có kết quả, chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện các bước và có thể mời cựu binh Mỹ sang Việt Nam trao trả lại kỷ vật của người lính Việt Nam. Cuốn nhật ký tô thắm thêm trang sử hào hùng trong chiến tranh của cha ông ta. Chúng tôi sẽ vào cuộc để giúp cựu quân nhân Mỹ tìm và gặp gỡ với cựu binh Việt Nam hoặc thân nhân để trao trả kỷ vật . Qua đó, chúng tôi cũng mong muốn xây dựng thêm tình hữu nghị, đoàn kết của hai nước khi chiến tranh đã lùi xa", ông Tân nói.

Theo phản ánh trên các phương tiện truyền thông, cuốn nhật ký được người cựu binh Peter Mathews đang cất giữ là một cuốn sổ nhỏ, bìa bọc nylon. Cuốn sổ có dòng kẻ, các trang giấy được trang trí bằng những hình vẽ hoa, phong cảnh vẽ rất công phu, đẹp mắt. Những nội dung viết, theo cựu binh Peter Mathews có vẻ là thơ, lời bài hát và nhật ký.

Mathews không biết những dòng chữ viết tay trong đó nghĩa gì, nhưng có vẻ như cuốn sổ này là một nhật ký cá nhân, không phải tài liệu quân sự. Vì vậy, Mathews đã nhét vào túi của mình và giữ nó suốt thời gian sau đó.

Khi giải ngũ, trở về nhà ở New Jersey, ông Mathews kết hôn, lập gia đình và mở một doanh nghiệp ngành xây dựng. Cuốn nhật ký nhỏ, dài 93 trang được đặt trong một chiếc hộp trên gác mái căn nhà của Mathews ở Bergenfield.

Giờ đây, sau hơn nửa thế kỷ, Peter Mathews, hiện đã 77 tuổi, đang tìm kiếm tác giả của cuốn nhật ký hoặc những người thân còn sống của người lính Việt Nam với mục đích trao trả.