Tái hiện thành công “Yến tiệc vương giả” thời vua Nguyễn

Người nghệ nhân nữ tài hoa và rất đỗi duyên dáng đó là cô Hồ Thị Hoàng Anh, hậu duệ của ông Hồ Văn Tá, Đội trưởng đội Thượng Thiện dưới thời vua Khải Định và vua Bảo Đại. Nhiều cơ duyên và run rủi đã biến ước mơ của cô thành hiện thực khi lần đầu tiên trong kỳ Festival nghề “Bếp Việt trong vườn Huế” năm 2011 (diễn ra từ 30/4-3/5), một buổi Yến tiệc cung đình đã được cô tái hiện lại với các món ăn xưa kia vua dùng đãi thượng khách, sứ thần nước ngoài.

Lấy yếu tố chủ đạo là bát trân (8 món ăn quý: nem công -  chả phượng  - da tê ngưu - bàn tay gấu - gân nai - môi đười ươi - thịt chân voi - yến sào) trong cung đình Huế xưa, cô Hoàng Anh đã chế biến lại đúng với nguyên bản 6 món ăn nhằm phù hợp với văn hóa và môi trường cuộc sống hôm nay. Gồm: Khối bò, Bào ngư rim - bánh kê, Vi cá - tôm ba oản, Cháo bong bóng cá đường - gân nai, Hải sâm dồn thịt - củ sen nhồi nếp và Yến sào chưng hạt sen.

Tối 1/5, buổi Yến tiệc với các món ăn được liệt vào hàng quý hiếm bậc nhất trên đã được UBND TP Huế tổ chức tại nhà hát Duyệt Thị Đường (Đại Nội Huế) trong khuôn khổ Festival nghề “Bếp Việt trong vườn Huế” 2011.

Trong không gian yên tĩnh, lưu giữ lại hầu hết những nét vàng son, từng món ăn được các người phục vụ dâng lên bàn cho 26 thượng khách may mắn được mời thưởng thức. Mỗi món ăn tương ứng với một bài nhạc cung đình mà dàn nhã nhạc cung đình Huế biểu diễn.

Các quan phục vụ khách trong Yến tiệc vương giả thời vua Nguyễn

Thức ăn được trang trí đẹp, tao nhã nhưng không kém phần cầu kỳ với nhiều thành phần, gia vị, hương liệu, được bố trí chỉ một lượng vừa phải trong các loại chén, đĩa mạ vàng rất sang trọng. Người ăn dùng đôi đũa tre dài, ăn xong một lần rồi bỏ như phong tục xưa.

Bộ đồ ngự dụng mạ vàng cùng tăm tre dài trong Yến tiệc

Được biết, đây là lần đầu tiên một buổi Yến tiệc cung đình thời vua Nguyễn được phục dựng công phu, nhằm khôi phục lại Yến tiệc nguyên bản thời vua Nguyễn, phục vụ du lịch cao cấp.

Cô Hoàng Anh cho biết để có được một buổi Yến tiệc thịnh soạn và công phu như vậy tốn rất nhiều thời gian. Trước đó phải chuẩn bị cũng như rèn luyện các kỹ thuật nấu đến mức tôi luyện. Các khâu phải phối hợp với nhau thật ăn ý và cần có một sự mẫn cảm trong việc cảm nhận hương vị.

Do cung đình triều Nguyễn được trải qua nhiều đời vua nên phong cách ẩm thực mỗi thời mỗi khác. Buổi Yến tiệc mà cô Hoàng Anh nấu lần này được chọn trong giai đoạn từ vua Đồng Khánh trở về sau vì có liên hệ mật thiết đến ông của cô - Đội trưởng đội Thượng Thiện những đời vua Nguyễn cuối cùng.

“Khi tôi đứng nấu ăn trên sân nhà hát Duyệt Thị Đường rất gần với Sở Thượng Thiện mà hơn 65 năm trước, ông tôi hàng ngày làm việc ở đó. Tôi rất bồi hồi xúc động và nghĩ  rằng chắc có một cơ duyên nào đó tôi mới được tiếp nối để tái hiện lại những món ăn một thời mà ông tôi đã từng chế biến nấu nuớng…

Riêng những nguyên liệu như hải sâm, bào ngư, vi cá, yến sào… được sử dụng để phục vụ yến tiệc thì sau khi triều Nguyễn chấm dứt, hầu như các món ăn này cũng dần bị quên lãng và sau đó chúng ta cứ lầm tưởng đó là những món ăn sang trọng riêng của nguời Hoa. Tuy nhiên tôi xin khẳng định đây là những món ăn quý đã chế biến từ những nguyên liệu là đặc sản từ núi rừng, sông biển Việt Nam và áp dụng kiểu cách nấu nướng của người Việt từ lâu đời đã được ghi lại trong sử sách thời quân chủ. Do đó chúng ta cần nhanh chóng  phục hồi để phát huy nghệ thuật ẩm thực đặc sắc của dân tộc chúng ta” - cô Hoàng Anh chia sẻ.

Dưới đây là cận cảnh những món ăn đặc biệt quý hiếm trong yến tiệc vua Nguyễn xưa kia vừa được tái hiện lại:

Món Khối bò

Bào ngư rim - bánh kê

Vi cá - tôm ba oản

Hải sâm dồn thịt - củ sen nhồi nếp

Cháo bong bóng cá đường - gân nai

Yến sào chưng hạt sen.

Trà tước thiệt ướp hương sen hồ Tịnh Tâm.

Cô Hồ Thị Hoàng Anh sinh ra ở làng Phước Yên (TT-Huế) nơi gần như cả làng chuyên nấu thức ăn cho 13 đời vua Nguyễn, nhiều đàn ông được tuyển vào cung vua làm đầu bếp. Cô đã từng giới thiệu thành công về nghệ thuật ẩm thực Huế trong ở nhiều nước như Nhật Bản, Pháp, Đức, Thụy Điển, Hàn Quốc, Mỹ. Khi đến Pháp, cô Hoàng Anh được báo Outest France danh tiếng mệnh danh là “Tác giả của bữa tiệc vương giả”. Nhiều người mê ảnh của Đào Hoa Nữ đều biết đến Hoàng Anh khi cô là người mẫu chính của nhiếp ảnh gia Đào Hoa Nữ. Nhiều bộ ảnh cô trong trang phục của các bà nội cung triều Nguyễn, trong nhà vườn Huế, bên đền đài cung điện Huế xưa… đã triển lãm qua những lần Festival ở Huế.

Tối 2/5, hàng ngàn người tập trung về tại Quảng trường Ngọ Môn tham dự đêm văn nghệ tôn vinh các nghệ nhân cây kiểng và ẩm thực trong Festival nghề truyền thống Huế 2011. Có tất cả 16 nghệ nhân được vinh danh, trong đó 9 nghệ nhân thuộc lĩnh vực cây cảnh gồm nghệ nhân Đỗ Văn Thức (đại diện các nghệ nhân Hội sinh vật cảnh TP Nam Định); nghệ nhân Chu Đình Quỹ (TP Đà Lạt); nghệ nhân Nguyễn Thanh Tâm (Trung tâm dạy nghề nghệ thuật Bonsai Thanh Tâm TP HCM )…   9 nghệ nhân cây kiểng được tôn vinh   7 nghệ nhân ẩm thực là nghệ nhân Ánh Tuyết; nghệ nhân Công Huyền Tôn Nữ Thị Trinh (Hà Nội); nghệ nhân Hồ Thị Hoàng Anh (TPHCM) và 4 nghệ nhân đến từ Huế là Tôn Nữ Hà, Mai Thị Trà, Hoàng Thị Như Huy, Tôn Nữ Bội Hoàn.   7 nghệ nhân ẩm thực nhận hoa và bằng khen danh dự từ ban tổ chức   Ẩm thực Việt Nam và nghệ thuật cây cảnh của từng tỉnh thành góp phần tạo nên văn hóa, phong vị quê hương, tác động lớn vào tâm tư tình cảm, vào cách ứng xử của con người. Tại Festival nghề ẩm thực và cây cảnh Huế 2011 với chủ đề “Bếp Việt trong vườn Huế”, hàng trăm nghệ nhân và nhân viên đã cật lực làm việc để mang đến cho khách những tác phẩm về ẩm thực và cây cảnh hết sức đặc sắc, qua đó nhằm quảng bá văn hóa Huế, TPHCM và Hà Nội đến bạn bè năm châu. (Doãn Công - Đại Dương)