Nhiều sai phạm tại 4 tổng công ty thuộc Tập đoàn Than-Khoáng sản

Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh tại Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và một số đơn vị thành viên thời kỳ năm 2010 đến ngày 30/6/2015 của Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra rất nhiều vi phạm tại Tổng công ty Điện lực Vinacomin, Tổng công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc (VVMI), Tổng công ty Khoáng sản Vinacomin (Vimico), Tổng công ty Hoá chất mỏ (Micco).

Đầu tư nghìn tỷ hiệu quả thấp, thua lỗ nhiều năm

Kết luận cho biết, các tổng công ty không xem xét, tính toán kỹ tính khả thi và hiệu quả trước khi quyết định đầu tư, dẫn đến thiếu cơ sở thực tế, không đảm bảo nguyên tắc bảo toàn và hiệu quả trong việc quyết định góp vốn đầu tư.

Hậu quả là hiệu quả thấp, lỗ, nguy cơ mất vốn. Trong đó, Tổng công ty Điện lực đầu tư trên 2.957 tỷ đồng tỷ suất lợi nhuận bình quân rất thấp; VVMI đầu tư trên 503 tỷ đồng chưa mang lại hiệu quả; Vimico đầu tư vào 6 đơn vị ngoài ngành nghề kinh doanh chính không có hiệu quả, thua lỗ nhiều năm, nguy cơ mất vốn; đặc biệt khoản đầu tư của Công ty TNHH MTV Kim loại màu Thái Nguyên-TMC góp vốn liên doanh để xây dựng Nhà máy sản xuất bột ôxit kẽm, lỗ, mất hết vốn chủ sở hữu, xác nhận bảo lãnh vượt thẩm quyền, phải chịu trách nhiệm với khoản nợ 13.785.678 USD; Micco đầu tư vào Công ty CP Xi măng Tân Quang lỗ luỹ kế đến hết năm 2014 là trên 104 tỷ đồng.

Micco đã cho một số doanh nghiệp vay trên 34 tỷ đồng nhưng không có khả năng thu hồi; năm 2014 tiếp tục thực hiện cho vay vốn trung, dài hạn không đúng quy định gần 78 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ phát hiện, nhiều đơn vị chưa chấp hành các quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện đầu tư xây dựng các dự án. Điển hình là việc chỉ định thầu dự án, gói thầu không đúng quy định, phê duyệt và điều chỉnh tổng mức đầu tư, thiết kế, dự toán, quyết toán các chi phí đầu tư thiếu cơ sở pháp lý, vi phạm quy định của nhà nước.

Cụ thể, Tổng công ty Điện lực Vinacomin có 5/7 dự án chậm tiến độ, dự án Nhà máy nhiệt điện Lý Sơn phải dừng triển khai lãng phí trên 14,7 tỷ đồng; phê duyệt dự toán chi phí quản lý dự án sai quy định 49 tỷ đồng tại các dự án Thuỷ điện Đồng Nai 5, nhiệt điện Nông Sơn, Cao Ngạn, Lý Sơn.

VVMI phê duyệt dự án nhà máy xi măng La Hiên không đảm bảo đủ, đúng nguồn nguyên liệu dẫn tới tăng chi phí mua nguyên liệu đầu vào và không chủ động trong sản xuất. Đồng thời phê duyệt dự án hầm lò Rìa moong lộ thiên mỏ than Khánh Hoà thiếu cơ sở khoa học và thực tiễn, xảy ra sự cố, kinh doanh không hiệu quả, tăng tổng mức đầu tư trên 109 tỷ đồng.

Bộ Công Thương và Vimico phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán tổ hợp Đồng Sin Quyền thiếu sản phẩm tinh quặng đất hiếm, phê duyệt thiết kế kỹ thuật dự án Khu liên hợp gang thép Cao Bằng thiếu trạm phát điện sử dụng từ khí than dư, gây lãng phí; sử dụng vốn dự án sai mục đích để xây dựng trụ sở làm việc 44 tỷ đồng.

Trong việc quản lý, sử dụng đất đai và tài nguyên khoáng sản, Thanh tra Chính phủ phát hiện VVMI chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước diện tích gần 4.900m2, quản lý và sử dụng sai mục đích khu đất số 93 Láng Hạ và 30B Đoàn Thị Điểm (Hà Nội).

Tại Vimico, cơ quan thanh tra chỉ rõ đã và đang quản lý, sử dụng đất sai mục đích khu đất giao cho Trung tâm Điều trị bệnh nghề nghiệp và Phục hồi chức năng lao động (tại Thị trấn Quất Lâm, Giao Thuỷ, Nam Định), phải truy thu tiền sử dụng đất trên 4.700m2.

Tổng công ty này cũng sử dụng và được cấp phép đầu tư xây dựng sai quy định khu nhà nghỉ, điều dưỡng trên diện tích đất nông nghiệp 5.000m2 tại Sa Pa (Lào Cai). Công ty cổ phần Vàng, Lào Cai khai thác quặng vàng gốc trên diện tích 528.648m2 quá hạn giấy phép từ ngày 18/11/2015 chưa được gia hạn.

Những khoản mập mờ

Theo kết luận thanh tra, do việc quy định về cơ chế và thực hiện quản lý chi phí, ký kết hợp đồng mua bán của Tổng công ty Điện lực Vinacomin, TKV và Bộ Công thương liên quan đến giá thành điện chưa hợp lý, không đúng quy định tại các nhà máy điện, làm tăng giá thành điện, giảm lợi nhuận doanh nghiệp.

Cụ thể, hạch toán khoản chênh lệch tỷ giá vào chi phí đến thời điểm tháng 6/2015 trên 3.311 tỷ đồng; không quy định và thực hiện điều chỉnh giá điện khi giá dầu giảm trong thời gian từ tháng 8/2014 đến tháng 9/2015, làm tăng giá thành trên 416 tỷ đồng. Xác định giá điện không đúng theo giá than thực tế mua vào, tăng chi phí năm 2014 trên 207 tỷ đồng…

Đến hết năm 2014, tổng công ty này đang nợ quá hạn thanh toán cho TKV số tiền 1.380 tỷ đồng là các khoản chi phí lãi vay, phí phải trả TKV, phải tính lãi phạt chậm trả, nhưng TKV chưa chưa thực hiện.

Tổng công ty Vimico được TKV xếp là doanh nghiệp loại A trong năm 2013-2014 không đúng quy định, trích quỹ khen thưởng, phúc lợi không đúng trên 64 tỷ đồng.

Tổng công ty Micco phân bổ một số chi phí chưa phù hợp quy định, dẫn đến chênh lệch về doanh thu giữa tính toán và thực tế trên 131 tỷ đồng.

Cơ quan thanh tra chỉ rõ VVMI đã thanh toán thiếu khối lượng gần 36.000 tấn than do không thực hiện việc quy về độ ẩm trung bình, cần phải truy thu thuế đối với các đơn vị mua, bán. Trong đó, Công ty Than Na Dương kê khai và nộp thuế tài nguyên không đúng quy định, phải nộp bổ sung gần 45 tỷ đồng. Các công ty than Na Dương, Núi Hồng và Khánh Hoà không làm thủ tục để được khấu trừ tiền đền bù giải phóng mặt bằng mà hạch toán toàn bộ chi phí này vào chi phí sản xuất kinh doanh than gần 769 tỷ đồng không đúng quy định, tăng giá thành, giảm lợi nhuận…

Kết luận thanh tra khẳng định, TKV xác định giá trị của Nhà máy Nhiệt điện Na Dương thuộc Tổng công ty Điện lực Vinacomin tại thời điểm định giá ngày 1/4/2014 bằng nguyên giá tại thời điểm năm 2005 là không đúng quy định, làm giảm giá trị vốn nhà nước tại doanh nghiệp hơn 604,6 tỷ đồng. Công ty TNHH MTV Kim loại màu Thái Nguyên chưa nộp về Quỹ sắp xếp và Đổi mới doanh nghiệp trên 25 tỷ đồng…

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin về sự việc này.

Thế Kha