Giám sát chặt sân bay Long Thành vì đã có nhiều dự án “đầu chuột đuôi voi”

Sáng 13/11, thảo luận tại hội trường về Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) đề nghị làm rõ đến năm 2020 dự án này sẽ hết bao nhiêu tiền.

Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) lo ngại thực trạng lấn chiếm diễn ra tại khu vực dự án và đề nghị Bộ Giao thông vận tải điều tra, khảo sát nhu cầu ở từng hộ dân, số hộ có nhu cầu tái định cư tập trung, nhu cầu tách hộ ra sao.

Chung quan điểm, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) phản ánh tình trạng tái lấn chiếm đất đai ở khu vực Long Thành đã được các đại biểu Quốc hội nói rất nhiều. “Làm thế nào để chống được tình trạng này là hết sức quan trọng. Thực tế đã có nhiều hộ “nhảy dù” lấn chiếm, phải bồi thường tái định cư cho cả các hộ nhảy dù, đã vậy khi thu hồi rồi lại tiếp tục tái lấn chiếm”- ông Nhưỡng nói và đề xuất Nghị quyết cần bổ sung quy định, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, lợi dụng chính sách trục lợi, lấn chiếm đất đai.

Trong khi đó, đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) cho biết mình phát biểu với tâm thế của người đã gắn bó với Đồng Nai 15 năm qua, với 3 nhiệm kỳ Quốc hội. Quy hoạch sân bay Long Thành đã có cách đây 20 năm.

“Bất kỳ dự án nào được triển khai, dư luận cũng luôn đặt ra câu hỏi đầu tiên là dự án có tiêu cực hay không? Dự án có khả năng xảy ra tiêu cực hay không?. Người dân Đồng Nai, đặc biệt là người dân Long Thành rất mong muốn dự án phải sớm thực hiện vì 12 năm gần như là dự án treo, khi đó lãnh đạo tỉnh đã triển khai tất cả các biện pháp hạn chế tiêu cực xảy ra, trong khi đó dự án đã chờ đợi quá lâu rồi”- ông Quốc nói.

Tuy nhiên, vị đại biểu đoàn Đồng Nai cũng nhắc đến câu thành ngữ quen thuộc: “Quan tham, dân gian”. Nói điều này, ông Dương Trung Quốc muốn nhấn mạnh đến việc giám sát chặt chẽ trong quá trình thực thi. “Bởi chúng ta đã có quá nhiều dự án lớn, không phải “đầu voi đuôi chuột”, mà là…“đầu chuột đuôi voi”. Nghĩa là dự án khi đưa ra thì rất nhẹ nhàng nhưng cuối cùng lại phình ra rất ghê gớm, tạo nợ công lớn”- ông Quốc lo lắng.

Đề nghị xúc tiến quy hoạch ngay một TP Long Thành

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội), để lựa chọn phương án thu đồi đất, thực hiện các chính sách bồi thường hỗ trợ tái định cư cho người dân khi thu hồi đất thì dự án này thiếu các dữ liệu chi tiết để tính toán chắc chắn, chính xác quy mô đất thu hồi, phương án hỗ trợ, chuyển đổi tái định cư cho người dân một cách phù hợp nhất…

Ông Cường đề nghị tính toán kỹ giữa cái được và mất khi quy hoạch hai khu tái định cư. Theo báo cáo của dự án, ngay trong giai đoạn 2018-2019 dự án sẽ xây dựng xong khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn với diện tích 282 hecta và có hơn 4 nghìn lô đất, trong đó 98% dành để tái định cư cho 4.727 hộ. Sau đó, giai đoạn 2018-2020 thì xây khu tái định cư Bình Sơn với diện tích 282,79 hecta và phần thành 1539 lô đất.

Vị đại biểu Hà Nội cho rằng, đối với những vùng đang quy hoạch và đầu tư phát triển mới, giá sử dụng đất trên thị trường sẽ thay đổi hàng ngày. Trong khi 4.727 hộ khi tái định cư Lộc An - Bình Sơn đã được nhận đền bù di dời xong trong 2018-2019 thì 469 hộ khu Bình Sơn đến 2020 mới thực hiện di dời tái định cư, khi đó giá đất trên thị trường thay đổi rất nhiều.

“Lúc này ta sẽ thực hiện bồi thường cho những hộ này theo giá trên thị trường hay giá của người đã nhận ở đợt trước. Đây chính là nguyên nhân gây khiếu kiện trong đền bù tái định cư và là khó khăn trong giải phóng mặt bằng hiện nay”- ông nói.

Bên cạnh đó, kinh nghiệm trên thế giới cho thấy khi hình thành một sân bay quốc tế từ 25 triệu đến 50 triệu hành khách thì thường sẽ kéo theo sự phát triển của các trung tâm thương mại, trung tâm logistic, trung tâm về cư trú cho cán bộ khu vực này.

Sân bay Long Thành được quy hoạch với lưu lượng đến 100 triệu hành khách, cách TPHCM 40km, cách Biên Hoà 30km, cách Vũng Tàu 70km, nằm ở trung tâm vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ. Do vậy chắc chắn sân bay Long Thành sẽ hình thành phát triển khu đô thị mới theo hướng dịch vụ và các trung tâm phát triển.

Việc hình thành khu tái định cư ở Bình Sơn với diện tích gần 290 ha sẽ phá vỡ quy hoạch để hình thành một thành phố sân bay hiện đại trong tương lai.

“Tôi đề nghị Chính phủ sớm xúc tiến quy hoạch ngay một TP Long Thành song song với quy hoạch xây dựng sân bay Long Thành. Việc làm này không chỉ mang lại nguồn thu hàng trăm ngàn tỷ mà còn giúp hình thành trung tâm phát triển hiện đại ở khu vực Đông Nam Bộ”- ông Cường đề xuất.

Đối với vấn đề quy hoạch lại khu vực nghĩa trang tại xã Bình An (báo cáo của UBND tỉnh Đồng Nai sẽ quy hoạch một nghĩa trang 50,9 hecta tại xã Bình An, trong đó 20 hecta là phục vụ nghĩa trang nhân dân, còn lại là để cho Công ty TNHH Hoa Viên Bình An để kinh doanh), đại biểu Hoàng Văn Cường khẳng định với vị trí đắc địa như Long Thành, đặc biệt xã Bình An sẽ là trung tâm phát triển trong tương lại, thì đất nghĩa trang có thể còn cao hơn nhiều so với đất đô thị, biệt thự hạng sang.

“Cần cân nhắc bài học kinh nghiệm từ nghĩa trang Văn Điển ở Hà Nội chưa đến 2 ha nhưng đã và đang là vật cản rất lớn trong thu hút đầu tư xuống phía Nam Hà Nội. Do vậy nếu quy hoạch nghĩa trang lớn tại Bình An thì trước mắt cũng được, nhưng hậu quả tương lai lâu dài sẽ cản trở sự phát triển của các khu vực trung tâm Nam Bộ. Nếu quy hoạch và tầm nhìn dự án như vậy Long Thành rất khó trở thành thành phố sân bay mà rất có thể sẽ thành thành phố nghĩa trang”- ông Cường lo ngại.

Cuối buổi thảo luận, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể khẳng định sẽ tiếp thu và giải trình đầy đủ các vấn đề đã được đại biểu Quốc hội nêu ra.

“Đây là dự án cấp bách, quan trọng quốc gia. Sân bay Tân Sơn Nhất đang quá tải nghiêm trọng, vào những ngày cao điểm Tân Sơn Nhất luôn ùn tắc không chỉ ùn tắc trên trời mà cả đường tiếp cận. Nếu thực hiện tốt thì tới năm 2025 mới đưa giai đoạn 1 sân bay Long Thành vào sử dụng. 8 năm tới sẽ rất khó khăn cho ngành giao thông”- ông Thể cho hay.

Thế Kha