Cuộc chiến chống cướp biển của ngành dầu khí

Đầu tháng 5-2016, Cục Hàng hải Việt Nam tiếp tục nhận được báo cáo đặc biệt từ Trung tâm chia sẻ thông tin Hội đồng điều hành chống cướp biển và cướp có vũ trang chống lại tàu thuyền tại châu Á (RECAAP) về tình hình cướp biển xảy ra với các tàu lai dắt trong vùng biển đông Sabah và nam Philippines.

Hoạt động trên vùng biển châu Á, hàng ngàn chuyến tàu của PV Trans cũng thường xuyên phải đối mặt với nguy cơ cướp biển. Cũng như cướp biển Somalia, cướp biển trên vùng Đông Nam Á cũng thuộc hàng nguy hiểm trên thế giới. Mà những chiếc tàu dầu vài vạn tấn như của PV Trans thì luôn thuộc loại bị “ưu tiên” cướp. Tàu chở dầu thành phẩm có giá trị hàng chục triệu USD, dễ tiêu thụ, khi bắt được tàu thì bọn cướp cũng dễ sơn sửa, thay đổi hồ sơ của tàu để bán.

Nói về công tác chuẩn bị phòng chống cướp biển của đơn vị, Thuyền trưởng Nguyễn Văn Hồ (PV Trans - PSM) khẳng định sự chuẩn bị chu đáo quyết định đến 95% sự an toàn khi đối mặt với loại tội phạm nguy hiểm này.

Các tàu phải duy trì chế độ trực ca liên tục để nhận các cảnh báo, duy trì thông tin liên lạc với các đơn vị chức năng tại khu vực, chuyển hướng hoặc tránh vào khu vực nguy hiểm, giữ chiếu sáng xung quanh tàu và bật đèn pha cao áp, tăng cường xoay tua trực ca khi neo đậu và bấm còi báo động khi phát hiện có người lạ tới gần hoặc đang ở trên tàu…

Bên cạnh việc tăng cường cảnh giới, trên tàu luôn phải có ít nhất 3 vòi rồng cứu hỏa đặt ở các vị trí sau lái và hông tàu. Khi thấy tàu của cướp biển tiến tới gần thì phải sử dụng các vòi rồng chĩa thẳng về phía đối phương để ngăn chặn. Tuy nhiên, phải xem xét đến việc cướp biển có trang bị súng hay không, nếu có thì chỉ thực hiện việc phun nước khi trên tàu có khu vực chắn được đạn.

Khi phát hiện tình huống nghi cướp biển, các thủy thủ rút vào trong tàu, đóng các khoang và phát tín hiệu cấp cứu. Trên vùng biển Đông Nam Á, có trung tâm cứu hộ cứu nạn Malaysia có trách nhiệm điều phối cho toàn khu vực. Khi được tin có tàu nào bị cướp, trung tâm này sẽ thông báo khẩn cấp cho lực lượng tuần duyên của các nước trong vùng yêu cầu cứu viện và đề nghị các tàu hoạt động gần khu vực có cướp tìm biện pháp hỗ trợ.

Anh Lê Công Trung, một kỹ sư làm việc trên tàu PVT Dragon cho biết, có lần PV Trans cho thuê tàu PVT Hercules M 6 tháng, khai thác tại vùng biển vịnh Aden - Somalia, mang lại nhiều lợi nhuận, cơ hội việc làm… Thế nhưng, mới nghe tên vùng biển này, hàng loạt thuyền viên đã đồng loạt xin… nghỉ ca.

Bất cứ thuyền viên nào đã từng lênh đênh trên những chuyến tàu viễn dương cũng đều đã từng nghe thông tin hoặc chứng kiến nhiều điểm xảy ra cướp trên đường hải hành như biển Santa, Lawi Lawi, vịnh Aden - Somalia... Ở vùng biển Đông Nam Á, ngoài eo biển Malacca, còn có những khu vực nguy hiểm như cụm đảo Pulau Jemaja, Pulau Siantan, Pulau Matak thuộc Indonesia đều là nơi trú ngụ của cướp biển.

Ngày nào trên các khu vực này cũng xảy ra những vụ cướp tàu, cướp hàng, đòi tiền chuộc… Tin tức về các vụ cướp cứ mỗi giờ lại được cập nhật đến các tàu di chuyển trong vùng, đủ khiến những thuyền viên dù chưa bao giờ đối mặt với cướp biển cũng phải rùng mình lo sợ.

Thế rồi, hệ thống 3 lớp rào dây thép gai được lắp đặt bao quanh tàu Hercules M với tổng chiều dài lên tới 3.000m dây thép. Vòi rồng xịt nước cao áp cũng được chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó khi cướp biển tiếp cận thân tàu. Anh em còn có thêm sáng kiến làm giả hình nộm canh gác tàu 24/24 giờ…

Vào ban đêm, nghiêm cấm những người không có nhiệm vụ đi ra ngoài cabin. Lối cầu thang phía ngoài cabin thông lên buồng lái phải được chặn lại bằng cách buộc dây cáp, dây thép hay sử dụng các vật cản khác. Hệ thống đèn pha phải bật và khi cần phải chiếu thẳng ánh sáng về phía cướp biển để làm lóa mắt, trong khi đó thuyền viên thực hiện các biện pháp phòng chống.

Thuyền trưởng Hồ Minh Chiến (PV Trans - PSM) kể tàu đã từng “đánh võng”, theo hình chữ chi để tàu cướp khó cập mạn. Nhưng cách này chỉ dùng được cho tàu hàng container hoặc tàu vận tải có tốc độ cao, còn tàu dầu thì khó thoát vì chạy chậm. Bởi vậy, cách chủ yếu phòng chống cướp biển là quan sát từ xa, phát hiện những tàu có dấu hiệu khả nghi để báo động.

Theo kinh nghiệm hơn 30 năm đi biển của mình, thuyền trưởng Chiến khẳng định, khi có cướp biển, điều tối quan trọng với người chỉ huy tàu là phải hết sức bình tĩnh để trấn an tinh thần anh em thuyền viên và chỉ huy cả hệ thống một cách nhanh chóng, chính xác nhất. Vì lúc này, cả một hệ thống máy móc và con người phải hoạt động nhuần nhuyễn, ứng phó liên tục trong khi tàu tăng tốc hoặc di chuyển theo đường zích zắc…

Để tăng cường an toàn cho thuyền viên, con tàu và hàng hóa, các tàu của PV Trans hoạt động tại các khu vực nguy hiểm luôn tuân thủ theo hướng dẫn về thực hành chống cướp biển (BPM4) và đăng ký với các tổ chức phòng chống cướp biển như MSCHOA (Maritime Security Center Horn Of America) hoặc UKMTO (UK Maritime Trade Operations).

Thông thường, công suất máy tàu hoạt động khoảng 82-85%, nhưng khi đi qua vùng có cướp biển, công suất phải tăng lên 98%, thậm chí là 100%. Đặc biệt, trái với hình dung của những người ngoại đạo, người ta không hề dùng những hồi còi inh ỏi để báo động toàn tàu khi có cướp biển. Điều này là hết sức nguy hiểm và tối kỵ.

Vượt qua nỗi lo sợ về cướp biển, các thành viên đội tàu PV Trans đã rút ra những kinh nhiệm, học hỏi, trau dồi các kỹ năng và đưa ra sáng kiến chống hải tặc. Hiện tại anh em thuyền viên công tác trên đội tàu của PV Trans vẫn đang làm việc theo chế độ 5-8 tháng đi biển mới nghỉ ca 2-3 tháng. Dù không tránh khỏi những tâm sự khi phải xa gia đình trong một thời gian dài, phải vắng mặt trong những dịp kỷ niệm của gia đình… nhưng anh em thuyền trưởng, thuyền viên PV Trans vẫn luôn cố gắng hoàn thành tốt công việc được giao. Họ chính là sức mạnh đưa những chuyến tàu vượt qua hiểm nguy, sóng gió để cập bến an toàn.

Hà Anh