Bộ Tài chính "bác" đề nghị giảm thuế để giải cứu ngành than

Theo Thứ trưởng Vũ Thị Mai, thời gian qua Bộ Tài chính đã nhận được văn bản kiến nghị của tỉnh Quảng Ninh và TKV về giảm thuế xuất khẩu, hỗ trợ mặt hàng than xuất khẩu trong nước.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu và thực tế, giải pháp giảm thuế tài nguyên đối với mặt hàng than chưa phù hợp trong bối cảnh hiện nay.

"Hiện, mức thuế tài nguyên đối với mặt hàng này ở mức 10 - 12% và được quy định cụ thể tại Nghị quyết số 1084/2015/UBTVQH13 ngày 10/12/2015 về Biểu mức thuế suất tài nguyên. Nghị quyết này có hiệu lực từ tháng 7/2016. Việc xem xét sửa đổi biểu thuế xuất đối với tài nguyên thuộc thẩm quyền của UBTVQH. Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính thì mức thuế suất thuế tài nguyên quy định tại Nghị quyết trên vừa mới được ban hành nên cần có thời gian để tổng kết đánh giá", Thứ trưởng Mai cho biết.

Mặt khác, theo Bộ Tài chính, việc đề nghị thay đổi mức thuế suất của từng sắc thuế căn cứ trên kiến nghị của một số đơn vị cần được cân nhắc kỹ, nhất là trong bối cảnh ngân sách Nhà nước đang khó khăn.

Đại diện Bộ Tài chính khẳng định: Qua trao đổi với TKV, hiện tập đoàn này có sản lượng khai thác hàng năm của 3 mỏ lớn tại Quảng Ninh là: Vàng Danh, Uông Bí, Năm Mẫu với 8,5 triệu tấn than, trong đó hơn 3 triệu tấn than là chất lượng cao (chiếm 35%), trong nước ít có nhu cầu sử dụng. Hiện, giá than nhập thấp hơn giá bán trong nước, nên các nhà máy điện, xi măng giảm lượng mua từ TKV nên lượng tồn kho tăng trong khi lượng than xuất khẩu theo kế hoạch tính cho từ năm 2017 - 2020 chỉ 2 triệu tấn/năm.

Để tháo gỡ khó khăn trước mắt cho TKV trong bối cảnh hiện nay, Bộ Tài chính đề xuất Bộ Công Thương điều chỉnh kế hoạch xuất khẩu than giai doạn 2017 - 2020 từ 2 triệu tấn/năm lên 3 - 4 triệu tấn/năm.

"Đây là giải pháp khả thi hơn so với phương án giảm thuế xuất bởi vừa giảm được lượng than tồn kho mà trong nước ít có nhu cầu sử dụng vừa không thay đổi thu ngân sách", Bộ Tài chính cho hay.

Theo thông báo mới nhất về tình hình sản xuất kinh doanh nửa đầu năm nay, tính đến thời điểm ngày 20/10 lượng than tồn kho toàn ngành đã gần 10 triệu tấn. Tồn kho than tăng cao, trong bối cảnh xuất khẩu giảm rất mạnh từ đầu năm đến nay tiếp tục đặt TKV và các doanh nghiệp thành viên vào tình trạng khó khăn.

Về xuất khẩu, 9 tháng đầu năm 2016, theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu than chỉ đạt hơn 730.000 tấn, thu về 73,8 triệu USD. Xuất khẩu than thời gian qua được liệt vào nhóm hàng có kim ngạch xuất khẩu giảm nhanh, nhiều nhất trong 9 tháng qua, với việc giảm 48% về lượng và hơn 51% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.

Dù than xuất khẩu giảm, lượng tồn kho tăng tuy nhiên, việc tiêu thụ than trong nước cũng gặp khó khăn do hiện có một số nhà máy phát điện sử dụng nguồn than nhập để chạy điện.

Mới đây hai công ty là Công ty Hữu hạn Vedan Việt Nam và Công ty TNHH Hưng nghiệp Formosa đều ở Đồng Nai đã có công văn xin Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài Chính, Bộ Công Thương và Tổng cục Hải quan cho nhập khẩu than trực tiếp về phát điện thay vì nhập khẩu than trong nước hoặc qua các doanh nghiệp (DN) được chỉ định theo quy định của Chính phủ từ năm 2014. Lý do được cả Formosa và Vedan đưa ra là than trong nước có chất bốc thấp, không phù hợp với thiết bị công nghệ nhà máy phát điện.

Ngành than trong nước đang gặp phải khó khăn lớn do tiêu thụ sụt giảm, xuất khẩu bằng nửa so với cùng kỳ và đặc biệt hoạt động kinh doanh của ngành này khó khăn đã và đang đe dọa đời sống của hàng vạn lao động ngành than. Mới nhất, TKV tuyên bố sẽ cơ cấu, cắt giảm hơn 4.000 lao động trong ngành thời gian tới vì doanh thu, lợi nhuận giảm, ảnh hưởng đến sản xuất và việc làm của tập đoàn này.

Nguyễn Tuyền