Vụ “nhầm” đề án 230 người Ơ Đu: Ban Dân tộc Nghệ An thừa nhận thiếu sót

120 tỷ đồng cho đề án hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội dân tộc Ơ Đu

Chiều 25/6, PV Dân trí có buổi làm việc với Ban Dân tộc tỉnh Nghệ An. Tại đây, Chánh Văn phòng Ban Dân tộc tỉnh đã cung cấp cho PV báo cáo cụ thể về việc đưa “nhầm” hơn 230 người Ơ Đu vào đề án phát triển.

Cụ thể, Đề án phát triển kinh tế - xã hội dân tộc Ơ Đu được xây dựng trên cơ sở kế thừa số liệu khảo sát thực tế tại huyện Tương Dương từ năm 2010 đến 2015 và niên giám thống kê huyện Tương Dương năm 2010 ở xã Lượng Minh có 35 hộ, 189 khẩu là người Ơ Đu.

Trong khi đó, theo số liệu điều tra, tính đến thời điểm 31/12/2015, toàn tỉnh có 179 hộ, 856 khẩu là người dân tộc Ơ Đu sinh sống tập trung chủ yếu ở huyện Tương Dương. Trước đây, người Ơ Đu cư trú tập trung đồng nhất ở 2 bản Kim Hòa và Xốp Pột.

Từ năm 2004, kết hợp với chính sách di dời dân ra khỏi vùng lòng hồ thủy điện bản Vẽ, có 94 hộ, 456 khẩu, về sinh sống tập trung tại điểm tái định cư bản Văng Môn, xã Nga My (Tương Dương); còn lại sống xen cư với người dân tộc Thái, Khơ Mú ở 5 xã của huyện Tương Dương. Ngoài ra có khoảng 15 người Ơ Đu ở 2 xã Ngọc Lâm, Thanh Sơn, huyện Thanh Chương.

Về số liệu của dân tộc Ơ Đu cũng liên tục thay đổi không logic trong các lần điều tra dân số, bởi người Ơ Đu sống chung trong cộng đồng của dân tộc Thái và Khơ Mú, hoặc trong gia đình chỉ có vợ hoặc chồng là người Ơ Đu nên kê khai không thống nhất.

Sau khi có ý kiến góp ý của các sở, ngành liên quan, Ban Dân tộc đã tham mưu trình UBND tỉnh xem xét và được phê duyệt Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội dân tộc Ơ Đu tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2016-2025 có tổng mức đầu tư 120 tỷ đồng (Ngân sách Trung ương: 108 tỷ đồng; Ngân sách địa phương đối ứng: 12 tỷ đồng).

Tại thời điểm khảo sát tại xã Lượng Minh có 45 hộ với 231 khẩu là người dân tộc Ơ Đu sinh sống xen cư cùng các dân tộc Thái, Khơ Mú ở nhiều bản khác nhau, không thể đầu tư tập trung như ở bản Văng Môn, xã Nga My. 

Do đó, Ban Dân tộc đã thống nhất với huyện Tương Dương lựa chọn bản Đửa (trước đây gọi là bản Đáo, nơi từng có nhiều dân tộc Ơ Đu cùng sinh sống với dân tộc Thái và Khơ Mú), với mục đích đưa toàn bộ các hộ người dân tộc Ơ Đu trên địa bàn xã Lượng Minh về tái định cư tập trung tại đây.

Vì sao đưa bản Đửa ra khỏi đề án?

Ban Dân tộc tỉnh Nghệ An nói rõ: Đề án được phê duyệt từ năm 2017, nhưng đến cuối năm 2018 Trung ương mới cấp nguồn vốn triển khai thực hiện.

Đầu tháng 2/2019, Ban Dân tộc đã thành lập đoàn khảo sát thực trạng kinh tế xã hội của dân tộc Ơ Đu nhằm đề xuất các hạng mục hỗ trợ sát với thực tế và phù hợp với trình độ phát triển dân tộc Ơ Đu. 

Qua kết quả khảo sát thực tế cho thấy số liệu dân tộc Ơ Đu ở xã Lượng Minh không còn đúng với đề án được duyệt. Vì vậy, Ban Dân tộc đã báo cáo, tham mưu trình UBND tỉnh Nghệ An ban hành quyết định rút bản Đửa ra khỏi diện đầu tư.

Cho đến nay (24/6/2020) tại bản Đửa, xã Lượng Minh chưa được đầu tư, hỗ trợ bất kỳ hạng mục nào từ nguồn vốn của đề án nói trên. Quá trình xây dựng đề án là nhiệm vụ chuyên môn nên cũng không sử dụng kinh phí nào của dự án.

Trong báo cáo, Ban Dân tộc tỉnh Nghệ An cũng thừa nhận có thiếu sót trong quá trình tham mưu, lập và trình UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội dân tộc Ơ Đu giai đoạn 2016 - 2025 tại Quyết định số 3829/QĐ-UBND ngày 22/8/2017. Nguyên nhân là do kế thừa các số liệu và đề án đã cung cấp trước đó.

“Để dẫn đến những thiếu sót đó, trách nhiệm chính thuộc về phòng tham mưu khi xây dựng Đề án và lãnh đạo Ban Dân tộc giai đoạn 2015 - 2018, ngoài ra không có động cơ, mục đích vụ lợi cá nhân trong việc tham mưu khi lập đề án. Các nội dung trên cũng đã được Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nghệ An làm rõ”, báo cáo trả lời báo chí ngày 25/6 của Ban Dân tộc tỉnh nêu rõ.

 Nguyễn Duy