“Với tôi, Đại tướng là một nghệ sĩ…”

Ông nói: “Richard, một người bạn nước ngoài của tôi từng kinh ngạc hỏi tôi vì sao nhiều họa sĩ Việt Nam vinh dự được gần Đại tướng. Ông ấy ngạc nhiên hỏi: “Tại sao các họa sĩ Việt Nam lại “có duyên” làm vậy? Tài giỏi, lừng danh thế giới như tướng Giáp hẳn là bận rộn lắm, sao có thể dành thì giờ cho các họa sĩ?”. Còn tôi thì không ngạc nhiên. Vì với tôi, Đại tướng cũng là một nghệ sĩ…”.

Câu hỏi rất hay của Richard khiến người họa sĩ chiến trường Phạm Thanh Tâm hào hứng trả lời đồng nghiệp ngoại quốc rằng: “Không chỉ riêng với họa sĩ đâu nhé, mà với tất cả các văn nghệ sĩ đều có vinh dự nhiều lần gặp gỡ Đại tướng”.

Ông kể: “Tôi nói ngay một ý này với Richard: Không ai gọi Đại tướng Võ Nguyên Giáp là nghệ sĩ, nhưng trên thế giới sau Thế chiến II tiêu diệt hang ổ của chủ nghĩa phát-xít, người ta nhắc tới những câu chữ mới mẻ như nghệ thuật quân sự Stalin. Vậy những “cú đấm” như chiến dịch biên giới ở Cao Bằng – Thất Khê 1950, Điện Biên Phủ 1954, Đường 9 – Khe Sanh 1968, chiến thắng B52 1972, chiến dịch Hồ Chí Minh 1975… thì sao?”.

Đại tá Phạm Thanh Tâm cho rằng: “Người có công thành lập, xây dựng Quân đội Nhân dân Việt Nam lớn mạnh từ nghèo khó. Người chỉ huy nhiều cuộc chiến đấu chống mọi kẻ thù xâm lược trong suốt 30 năm liền đi tới toàn thắng… Người làm nên những thành tích lớn lao mang đầy màu sắc huyền thoại ấy chẳng đã là một nghệ sĩ trong nghệ thuật quân sự đó sao!”.

Từ một chú bé liên lạc ở Hải Phòng, cùng gia đình di tản về chiến khu, việc trở thành quân nhân đối với đại tá Phạm Thanh Tâm như một việc đương nhiên. Khi cầm súng, lúc cầm bút vẽ tranh, ông gắn bó cả cuộc đời với sự nghiệp cách mạng. Do vậy, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, vị anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam chiếm vị trí vô cùng quan trọng trong tâm thức của ông.

Theo lời đại tá, lần đầu ông được “gặp” Đại tướng không phải là con người thật bằng xương, bằng thịt mà là qua một tấm ảnh chân dung bằng nửa bàn tay tại núi rừng Việt Bắc. Khi có được bức ảnh này, ông lập tức chép chân dung vị anh hùng mà ông ngưỡng mộ sang tờ giấy khác, rồi cho đăng trên tờ báo của trung đoàn.

Những lần sau, ông gặp Đại tướng tại một số cuộc họp hoặc triển lãm tranh. Ông nhớ nhất là vào năm 1975, đại tá - họa sĩ Phạm Thanh Tâm được vinh dự dẫn Đại tướng tham quan triển lãm tranh về lực lượng vũ trang nhân dân tại trung tâm triển lãm Vân Hồ.

Ông nhớ lại: “Bấy giờ tình hình chiến trường miền Nam gay cấn lắm, các phóng viên báo đài phương Tây theo dõi sát sao động thái của Ban chỉ huy quân sự ở Hà Nội. Thế mà, Đại tướng của chúng ta lại rất bình tĩnh đi triển lãm xem tranh, khiến cánh phóng viên nước ngoài vô cùng ngạc nhiên và thán phục”.

Hồng Nhung – Tùng Nguyên