Tranh luận việc thử nghiệm máy bay không người lái, xe tự hành tại TPHCM

Tại kỳ họp thứ 19 (kỳ họp chuyên đề), HĐND TPHCM khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026, diễn ra sáng 14/11, UBND TPHCM đã gửi tới tờ trình nghị quyết quy định các tiêu chí, lĩnh vực, nội dung hỗ trợ thử nghiệm có kiểm soát giải pháp công nghệ mới trong phạm vi khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung.

Chính sách này của TPHCM hướng đến việc tạo lập môi trường thử nghiệm nhằm đánh giá rủi ro, hiệu quả của giải pháp công nghệ. Đồng thời, các vấn đề pháp lý cho các giải pháp công nghệ mới sẽ được giải quyết, hạn chế rủi ro trong việc thử nghiệm.

Nghị quyết của TPHCM sẽ áp dụng cho các giải pháp công nghệ liên quan đến phương tiện bay không người lái, xe tự hành. 

Đối với phương tiện bay không người lái tham gia thử nghiệm, TPHCM đã đưa ra một số tính năng, thông số kỹ thuật cần đáp ứng. Trong đó, trọng lượng cất cánh tối đa của phương tiện là 70kg, tốc độ bay tối đa 100km/h. Việc thử nghiệm thực hiện từ 7h đến 17h.

Xe tự hành tham gia thử nghiệm có tốc độ tối đa 20km/h, điều khiển từ xa của phương tiện cần hiển thị các thông tin hành trình như chế độ, thời gian, điện áp pin, vệ tinh, tốc độ di chuyển. Khung giờ được thử nghiệm tương tự với phương tiện bay không người lái.

Tại phần thảo luận về tờ trình, các đại biểu HĐND TPHCM đã đặt vấn đề về việc nguồn chi để hỗ trợ thử nghiệm cùng vấn đề tiêu chuẩn kỹ thuật đối với phương tiện được áp dụng chính sách. Một số ý kiến cho rằng, nghị quyết này không nên đưa ra các thông số quá chi tiết đối với các thiết bị để tránh việc phải sửa đổi chính sách sau này.

"Nghị quyết không nên quy định quá chi tiết thông số kỹ thuật, sẽ khó để triển khai, áp dụng. Ví dụ như trường hợp doanh nghiệp muốn tăng độ dài sải cánh để phù hợp với công nghệ thì lại phải sửa nghị định. Ngoài ra, nếu chỉ cho phép thử nghiệm đến 17h, các phương tiện có tính năng bay đêm sẽ thử nghiệm ra sao?", ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TPHCM, nêu vấn đề.

Giải trình vấn đề trên, ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM, cho biết, các điều kiện về mặt kỹ thuật được đưa ra dựa trên sự tham khảo của các phương tiện bay không người lái, xe tự hành trên thế giới, lấy ý kiến nhiều doanh nghiệp, chuyên gia trong lĩnh vực. 

"Các thông số được đưa ra phù hợp với thí điểm. Sáng tạo không có nghĩa là chúng ta cho phép làm gì cũng được mà phải kiểm soát rủi ro", Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ bày tỏ.

Làm rõ thêm nội dung này, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi chia sẻ, việc thí điểm có kiểm soát là nội dung địa phương nhìn ra vấn đề và xin cơ chế, chính sách đặc thù. Quá trình này, địa phương đã trao đổi, xin ý kiến các cơ quan Trung ương để đi tiên phong trong vấn đề thí điểm có kiểm soát.

"Đã là thí điểm có kiểm soát thì chúng ta chưa thể hình dung được hết, cần đặt ra giới hạn để kiểm soát", ông Phan Văn Mãi nêu quan điểm.

Người đứng đầu chính quyền TPHCM thông tin thêm, tại phiên họp của Tiểu ban Kinh tế - Xã hội Đại hội XIV của Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tinh thần lấy khoa học, công nghệ làm nền tảng, làm động lực cho đổi mới tăng trưởng. Muốn như vậy thì chúng ta cần đầu tư, chấp nhận rủi ro cho khoa học công nghệ.

Ông Phan Văn Mãi đồng tình với một số đại biểu, HĐND thành phố có thể giao lại cho UBND thành phố tính toán các thông số kỹ thuật cụ thể trong nghị quyết. Điều này nhằm phù hợp với xu thế thay đổi liên tục của khoa học công nghệ.

Sau khi phía chính quyền giải trình rõ các vấn đề, các đại biểu HĐND thành phố đã thống nhất thông qua nghị quyết trên. Các chính sách mới liên quan đến thử nghiệm có kiểm soát tại TPHCM sẽ có hiệu lực từ ngày 24/11.

Vị trí thử nghiệm phương tiện bay không người lái là Khu Công nghệ cao, đối với xe tự hành là Khu Công nghệ cao và Khu Công viên phần mềm Quang Trung. Vị trí thử nghiệm phải có hàng rào bảo vệ, hệ thống giám sát, cơ sở hạ tầng liên lạc, hệ thống an toàn và thiết bị cứu hộ.

Tổ chức tham gia thử nghiệm phải đáp ứng các điều kiện về nguồn lực kỹ thuật, nhân lực, tài chính nhằm bảo đảm việc thử nghiệm và kiểm soát quá trình, môi trường thử nghiệm. Giải pháp công nghệ mới liên quan đến phương tiện bay không người lái và xe tự hành được lựa chọn để hỗ trợ thử nghiệm phải có tính khả thi, có khả năng triển khai và áp dụng thực tiễn, đảm bảo hiệu quả kinh tế và kỹ thuật. 

Phương tiện bay không người lái và xe tự hành cần có tính ứng dụng trong lĩnh vực an ninh, trật tự; cứu nạn, cứu hộ; phòng cháy, chữa cháy; logistic, vận tải hành khách; nông nghiệp công nghệ cao; môi trường; nghệ thuật.

Các tổ chức tham gia thử nghiệm có kiểm soát được sử dụng mặt bằng, cơ sở hạ tầng phù hợp tại các khu vực đã quy định. Đồng thời, việc thử nghiệm được miễn các giấy phép thuộc thẩm quyền TPHCM, được đăng ký bảo hộ với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu.

Ngân sách thành phố và các nguồn chi hợp pháp khác sẽ đầu tư cơ sở vật chất gồm hàng rào bảo vệ, hệ thống giám sát, cơ sở hạ tầng liên lạc, hệ thống kiểm soát, hệ thống an toàn và thiết bị cứu hộ.

Dự kiến, TPHCM sẽ chi khoảng 5,76 tỷ đồng để thực hiện các chính sách về hỗ trợ thử nghiệm có kiểm soát giải pháp công nghệ mới. Trong đó, 4,8 tỷ đồng được sử dụng để thực hiện các hạng mục phục vụ thử nghiệm tại Khu Công viên phần mềm Quang Trung, kinh phí còn lại được chi cho việc thành lập Hội đồng tư vấn đánh giá kết quả thử nghiệm, hỗ trợ đăng ký bảo hộ đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu.