TPHCM sẽ phát triển đô thị quanh nhà ga, đường sắt giống Singapore

Chiều 8/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường trước đó đã gửi các đại biểu Quốc hội báo cáo một số nội dung tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận tổ về Dự thảo Nghị quyết này.

TPHCM là một đô thị đặc biệt, lớn nhất cả nước về dân số và quy mô kinh tế. Nơi đây đóng góp 27% tổng thu ngân sách và khoảng 17% GDP cả nước, nhưng nay đứng trước nhiều thách thức lớn về định hướng phát triển.

Tính vượt trội, sự năng động, sáng tạo, vai trò đầu tàu, động lực, dẫn dắt đối với vùng và cả nước của TPHCM có chiều hướng suy giảm, năng lực cạnh tranh quốc tế còn thấp.

Nhiều vấn đề xã hội phát sinh nhưng chưa được giải quyết triệt để như giao thông quá tải và ùn tắc; triều cường, ngập úng, ô nhiễm môi trường gia tăng; nhà ở, bệnh viện, trường học chưa đáp ứng nhu cầu của người dân… Năm 2021, Thành phố tăng trưởng âm, năm 2022 có phục hồi song quý I tăng trưởng thấp hơn cả nước.

Vì vậy, các đại biểu Quốc hội nhất trí TPHCM cần một thể chế mới phù hợp hơn với vai trò, vị trí trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói riêng và cả nước nói chung, có khả năng cạnh trạnh với các siêu đô thị trong khu vực và thế giới.

Đi vào các chính sách cụ thể, liên quan việc phân bổ và bố trí vốn đầu tư công, có ý kiến đề nghị không quy định nội dung cho phép TPHCM được sử dụng nguồn tăng thu ngân sách địa phương để bố trí cho các dự án đầu tư công mới.

Giải trình, Bộ Kế hoạch và Đầu tư dẫn hàng loạt quy định và nhấn mạnh việc quyết định giao kế hoạch đầu tư công trung hạn bao gồm nguồn thu tăng thêm thuộc thẩm quyền của Quốc hội

Dự thảo Nghị quyết quy định TPHCM được thực hiện trước việc bổ sung nguồn thu dự kiến có thêm vào kế hoạch đầu tư công trung hạn, làm cơ sở bố trí vốn hàng năm cho các đối tượng đầu tư công, và báo cáo Quốc hội vào năm cuối kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, chính sách này nhằm tạo sự chủ động cho Thành phố, phù hợp với tình hình thực tiễn để bố trí vốn được ngay cho đối tượng đầu tư công, phát huy hiệu quả sử dụng nguồn vốn và tháo gỡ khó khăn về cơ sở hạ tầng của TPHCM.

Về thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD), đa số ý kiến tán thành, song đề nghị bổ sung trách nhiệm trong tuân thủ quy hoạch; nguyên tắc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân trong bồi thường.

Theo lý giải của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, mục đích của chính sách này nhằm tạo ra một số không gian xung quanh các điểm nhà ga, đường sắt, đường vành đai để phát triển đô thị và các dịch vụ liên quan đồng bộ, hiện đại như mô hình của 1 số nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, HongKong (Trung Quốc).

"Đây là chính sách góp phần huy động nguồn lực đầu tư các dự án, tạo đồng bộ trong phát triển đô thị và giao thông, làm tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước từ chênh lệch địa tô của các khu đất đem lại, góp phần tháo gỡ khó khăn trong tạo quỹ đất sạch để triển khai các dự án đô thị", Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.

Lý giải rõ hơn về vùng phụ cận, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết vùng này được xác định bằng phạm vi mà cư dân có thể đi bộ hoặc di chuyển dễ dàng từ nhà ở/nơi làm việc đến các đầu mối giao thông công cộng như ga tàu, trạm xe buýt hoặc bến tàu điện ngầm. Phạm vi này thường được giới hạn bằng bán kính đi bộ trong khoảng 400m đến 500m từ các đầu mối giao thông công cộng.

Trước một số lo ngại việc điều chỉnh các vùng phụ cận sẽ làm giảm chất lượng đô thị, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh trong một số trường hợp, việc điều chỉnh mật độ xây dựng có thể được áp dụng một cách linh hoạt và cân nhắc.

Cụ thể, với trường hợp thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng có thể kiểm soát quy hoạch, tối ưu hóa sử dụng đất, tăng cường tích hợp xã hội.

"Điều này sẽ tạo ra một môi trường sống đô thị đa dạng, kết nối và thân thiện, tạo điều kiện cho sự giao tiếp và tương tác giữa các cư dân", Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu rõ.