Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: "TPHCM đang mặc chiếc áo quá chật"

Các đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận tổ chiều 30/5 về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM đều chung ủng hộ ban hành chính sách mới, tạo động lực cho TPHCM phát triển.

Đại biểu Quốc hội đánh giá vai trò quan trọng của TPHCM đối với sự phát triển của cả nước, song đều cho rằng những năm gần đây, tăng trưởng của thành phố có dấu hiệu chững lại.

Sao không cho TPHCM vay ngay 20 tỷ USD vốn để làm công trình trọng điểm?

Nhắc đến những cơ chế đặc thù trong Nghị quyết 54, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết nghị quyết này đã tháo gỡ cho thành phố một số vấn đề nhưng nhiều nội dung thực hiện còn chậm, chưa đi vào cuộc sống. Điển hình như chính sách dư nợ vay cho phép thành phố được 90% nhưng mới thực hiện được 31%; chính sách huy động nhân tài, nhà khoa học cũng chưa làm được nhiều; huy động nguồn lực cho các nhiệm vụ của thành phố cũng chưa nhiều…

Với mục tiêu TPHCM phải là đầu tàu kinh tế, thậm chí nghị quyết ĐH Đảng XIII còn xác định TPHCM là trung tâm tài chính quốc tế, bởi vậy, theo ông Dũng, phải tạo điều kiện cho TPHCM có cơ chế vượt trội, cạnh tranh được với quốc tế, đủ mạnh và đột phá để giúp thành phố phát triển mạnh hơn.

44 chính sách đề cập trong dự thảo nghị quyết, theo Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, chỉ tập trung vào các trụ cột chính là tạo nguồn lực cho TPHCM; phân cấp, phân quyền tạo chủ động cho thành phố và quy định một số thủ tục rút gọn trong thực hiện các chính sách.

"Các cơ chế, chính sách cần tạo nguồn lực lớn hơn cho TPHCM. Hiện nhu cầu của thành phố rất lớn, ách tắc giao thông, quá tải hạ tầng y tế, xã hội và nhu cầu lớn về đường sắt đô thị chưa thể giải quyết… TPHCM đang mặc một chiếc áo quá chật, cần nới ra để TP phát triển", ông Dũng nói về tính cần thiết của cơ chế đặc thù mới cho TPHCM.

Ông nhấn mạnh cơ chế thí điểm có thời hạn cần khác quy định hiện hành, song với nhóm 27 chính sách mới chưa được quy định trong các văn bản khác hay Nghị quyết 54, cần nghiên cứu kỹ hơn.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư cũng đồng tình với ý kiến của một số đại biểu Quốc hội cho rằng những chính sách được trình nhiều quá nhưng chưa có trọng tâm, trọng điểm, chưa đủ mạnh và đột phá.

Ông cũng dẫn ý kiến cho rằng nếu cần nguồn lực, tại sao không tập trung ngay cho TPHCM vay ODA khoảng 20 tỷ USD làm các công trình lớn trọng điểm, có quản lý, có giám sát. Bởi việc đó sẽ mang lại thay đổi, hiệu quả, tác động ngay và TP cũng hoàn toàn có khả năng trả nợ.

"Đó là ý kiến rất đáng suy nghĩ", ông Dũng nói và nhắc lại bản chất của các chính sách là cần nguồn lực, cần tự chủ và phân cấp phân quyền, làm sao giúp TPHCM phát triển mạnh mẽ hơn, xứng tầm hơn với giá trị mới, sứ mệnh mới.

Tập đoàn Hyundai hùng mạnh nhờ cơ chế thanh toán dự án BT bằng tiền

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) góp ý cơ chế đặc thù cho TPHCM cần tạo ra những khuôn khổ pháp lý riêng để địa phương phát huy được điểm mạnh, song ông rất băn khoăn với câu chuyện Bộ trưởng KH&ĐT nói "một năm TPHCM có hơn 500 văn bản xin ý kiến". Và Nghị quyết mới, theo ông, cần tạo ra môi trường để TPHCM "lấy lại được tinh thần".

Góp ý về cơ chế các dự án BT của TPHCM được thanh toán bằng tiền, ông Cường bày tỏ đồng tình bởi trước đây, việc thanh toán bằng đất dẫn tới nhiều tiêu cực.

"Dự án BT trả bằng tiền là cơ chế hoàn toàn đúng với điều kiện phát triển hiện nay. Nếu làm tốt, ta sẽ tiến dần đến cơ chế đặt hàng của Chính phủ cho các nhà đầu tư, thu hút họ vào các công trình công, dự án công, thậm chí tạo ra được nhiều ngành nghề mà xã hội hướng đến", theo ông Cường.

Ông dẫn chứng ở Hàn Quốc, Tập đoàn Hyundai trở nên hùng mạnh như vậy chính là nhờ cơ chế thanh toán dự án BT bằng tiền của Chính phủ, đồng thời kỳ vọng này cơ chế này sẽ giúp triển khai đầu tư công nhanh hơn.

Trưởng ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh cũng mong có cơ chế, chính sách đột phá, đủ mạnh để TPHCM xứng đáng là đầu tàu kinh tế của cả nước.

Bà chia sẻ băn khoăn cơ chế đặc thù cho TPHCM tự quyết về biên chế và tăng thêm số cấp phó, bởi việc này cần có lộ trình và tính toán để đến khi hết thời hạn thí điểm phải giải quyết được câu chuyện đằng sau, nếu không sẽ phá vỡ và không giải quyết được câu chuyện biên chế, hoặc nếu giải quyết cũng gây ấm ức, không thoải mái.

Việc thí điểm cơ chế đặc thù có thời hạn, nên theo bà Thanh, cần làm sao hết thời hạn ấy tạo ra được hiệu quả, chứ không phải hậu quả.

Đại biểu Đào Hồng Vận (Hưng Yên) ủng hộ cần giải pháp khuyến khích, thúc đẩy TPHCM phát triển nhưng lưu ý thêm, trao cơ chế cần tăng cường giám sát; cho TPHCM chủ động nhưng phải giám sát được hoạt động của thành phố, tránh vượt quá tầm kiểm soát.

Lo ngại "thí điểm 5 năm mà đề xuất 44 nội dung dàn trải thì nhiều quá" là vấn đề được đại biểu Nguyễn Thanh Phương (Cần Thơ) đặt ra khi thảo luận về nội dung này. Theo e ngại của đại biểu, thời gian chuẩn bị thực hiện những chính sách này đã gần hết 5 năm rồi, nên cần lựa chọn những cái quan trọng và đã rõ để làm.