Thuốc lá thế hệ mới: Những điều chưa biết và lầm tưởng

Sáng 19/3, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam tổ chức hội thảo "Thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam: Khuyến nghị chính sách".

Hội thảo được tổ chức với mục tiêu làm rõ thực trạng sử dụng thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam, nêu rõ sự hiện diện của 2 dòng sản phẩm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử.

Đặc biệt, hội thảo sẽ thảo luận về công tác quản lý thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, đại diện Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho biết hiện Nhà nước chưa có khung quản lý đối với thuốc lá thế hệ mới, gây thất thu nguồn thuế. Ngoài ra, việc chưa có chính sách quản lý cũng gây bất cập trong việc xử lý nguồn thuốc lá thế hệ mới nhập lậu; làm bị động cho các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá thế hệ mới...

"Thuốc lá làm nóng giảm 90-95% hàm lượng chất độc"

Thuốc lá thế hệ mới có 2 loại: thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử. Tại hội thảo, Giám đốc Đối ngoại Philip Morris Nguyễn Hữu Anh Luân đã có bài tham luận chuyên sâu về thuốc lá làm nóng.

Theo ông Luân, hiện có khoảng 1 tỷ người trên thế giới đang hút thuốc. Trong khi đó, hành vi hút thuốc gây nghiện và là nguyên nhân gây ra một số bệnh nghiêm trọng. Vì vậy, nhu cầu về sản phẩm thuốc lá không khói cho người hút thuốc trưởng thành là sự bổ sung hợp lý và có ý nghĩa.

Ông Luân phân tích, nguyên nhân gây ra bệnh tật và tử vong cho người hút thuốc là các hợp chất trong thuốc lá và khói thuốc, chứ không phải nicotine. Trích dẫn kết quả nghiên cứu của những tổ chức y tế thế giới, ông Luân cho biết có khoảng 6.000 hóa chất khác nhau trong khói thuốc, trong đó, gần 100 hóa chất có hại hoặc có khả năng gây hại.

"Thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá không qua quá trình đốt cháy. Thuốc lá làm nóng vẫn được các cơ quan quản lý xem là sản phẩm thuốc lá", ông Luân nói và nhấn mạnh, thuốc lá làm nóng không phải thuốc lá điện tử.

Giải thích về thuốc lá làm nóng, ông Luân cho biết thành phần và linh kiện của loại thuốc lá này được dùng để làm nóng điếu thuốc, nhằm tạo ra khí hơi có chứa nicotine mà không đốt cháy điếu thuốc và không tạo ra khói. Thành phần chính của thuốc lá làm nóng được đặc chế từ nguyên liệu thuốc lá.

Phân tích về tính "ưu" của thuốc lá làm nóng so với thuốc lá điếu, ông Luân nói, trong khí hơi của thuốc lá làm nóng giảm trung bình 90-95% hàm lượng chất độc; không chứa các hạt phân tử rắn gốc carbon...

Giám đốc Đối ngoại Philip Morris cho hay, hiện nay có trên 35 quốc gia đã ban hành quy định quản lý thuốc lá làm nóng riêng rẽ so với thuốc lá điện tử, như Mỹ, Canada, Anh, Nhật Bản...

Vì vậy, ông Luân cho rằng, Chính phủ cần ban hành khuôn khổ pháp lý phù hợp để kiểm soát, bảo đảm cân bằng lợi ích của Nhà nước, người sử dụng và doanh nghiệp. Việc không đưa ra quyết định quản lý các sản phẩm không khói thuốc, theo ông Luân, có thể là một quyết định dẫn đến một số hậu quả có thể thấy được.

Gần 62 triệu người dùng thuốc lá điện tử trên thế giới

Tại hội thảo, bà Đỗ Hoàng Anh, Giám đốc Pháp lý và Đối ngoại, Tập đoàn BAT Vùng Đông Á, giới thiệu về thuốc lá điện tử (vape).

Theo bà Hoàng Anh, cơ chế hoạt động của vape là thiết bị chạy bằng pin, làm nóng dung dịch thuốc lá điện tử để tạo ra làn hơi người dùng hít vào. Trong đó, dung dịch thuốc lá điện tử chứa: Nicotine được chiết xuất từ nguyên liệu thuốc lá hoặc không chứa nicotine; Hương liệu tạo hương thơm; Dung môi tạo mật độ hơi.

Bà Hoàng Anh cho biết, thị trường đang sử dụng 2 loại thuốc lá điện tử là hệ thống đóng và hệ thống mở.

Đối với hệ thống mở, người dùng có thể pha thêm các loại dung dịch/chất khác vào dung dịch thuốc lá điện tử. Điều này gây rủi ro cho sức khỏe do người hút có thể tự pha chế dung dịch hoặc thêm các chất để hút.

Thuốc lá điện tử hệ thống đóng lại ngược lại, chỉ sử dụng cùng với dung dịch được pha chế và đóng gói theo tiêu chuẩn từ nhà sản xuất. 

So sánh thuốc lá truyền thống với thuốc lá điện tử, bà Hoàng Anh cho hay, thuốc lá truyền thống đốt cháy thuốc lá, tạo khói, hàm lượng hóa chất độc hại cao, tạo tàn thuốc còn thuốc lá điện tử không diễn ra quá trình đốt cháy, không khói, hàm lượng chất độc hại thấp hơn nhiều và không tàn thuốc.

Về những "sự cố" liên quan đến thuốc lá điện tử như ngộ độc, dung dịch thuốc lá điện tử có ma túy... bà Hoàng Anh giải thích nguyên nhân chủ yếu là thuốc lá điện tử bất hợp pháp và thuốc lá điện tử hệ thống mở.

Phân tích thị trường, theo bà Hoàng Anh, hiện số người sử dụng thuốc lá điện tử trên toàn cầu xấp xỉ 62 triệu người (tính đến năm 2022).

Tại hội thảo, Giám đốc Pháp lý và Đối ngoại, Tập đoàn BAT Vùng Đông Á bác bỏ một số quan niệm về thuốc lá điện tử (TLĐT) như: TLĐT chứa nicotine có hại hơn thuốc lá điếu truyền thống; TLĐT gây nghiện hơn thuốc lá điếu truyền thống; Lý do chính để giới trẻ thích TLĐT là các hương vị của chúng; Thực tế chứng minh TLĐT dẫn đến hút thuốc...

Nêu ra thực trạng thị trường thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam, bà Hoàng Anh cho biết nhu cầu của người dùng đang quá lớn, tạo điều kiện cho việc TLĐT nhập lậu không ngừng gia tăng, bất kể các nỗ lực kiểm soát.

Chính vì vậy, bà Hoàng Anh đề xuất có chính sách quản lý, đồng thời thuốc lá điện tử hệ thống đóng và thuốc lá làm nóng cùng một thời điểm; có chính sách thuế phù hợp với thông lệ quốc tế và hồ sơ rủi ro của dòng sản phẩm này.