Thủ tướng: Không được để Formosa tái diễn vi phạm

Sau báo cáo của Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, đại diện các Bộ, ngành, địa phương đã trình bày những thuận lợi, khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện, khắc phục hậu quả sự cố môi trường.

Đại diện Bộ Tài nguyên- Môi trường (TN-MT) cho biết, ngay sau khi xảy ra sự cố môi trường, Bộ đã trực tiếp tổ chức các đoàn khảo sát đánh giá chất lượng môi trường biển để khoanh vùng ảnh hưởng, xác định nguyên nhân cá chết.

Kết quả quan trắc, đánh giá môi trường biển đã khoanh vùng phạm vi môi trường biển bị ô nhiễm dẫn đến sự cố cá chết ở khu vực Vũng Áng (tỉnh Hà Tĩnh) đến bán đảo Sơn Trà (Thừa Thiên Huế). Tại Vũng Áng, nơi đầu tiên xuất hiện cá chết, Bộ đã lập đoàn kiểm tra và xác định thủ phạm gây ra sự cố là FHS.

Đại diện Bộ TN-MT cho biết, việc đấu tranh với phía Formosa hết sức khó khăn, phức tạp, vì công tác thu thập hồ sơ, chứng cứ pháp lý gặp nhiều trở ngại, cần nhiều thời gian và sự tham gia phối hợp của nhiều bộ ngành, địa phương liên quan. Bộ TN-MT đã buộc FHS phải thừa nhận là đối tượng gây ra sự cố và chịu trách nhiệm về các hậu quả gây ra.

Phía Bộ TN-MT cũng đã triển khai đánh giá mức độ, phạm vi ô nhiễm môi trường và trầm tích biển tại các tỉnh. Đến thời điểm hiện nay, chất lượng môi trường biển bao gồm nước biển và trầm tích biển tại 4 tỉnh miền Trung đã ổn định, đảm bảo cho mục đích nuôi trồng thuỷ sản, bảo tồn thuỷ sinh và tắm biển, thể thao dưới nước.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, sau khi hiện trạng môi trường biển tại 4 tỉnh được công bố, Bộ Y tế đã chủ trì lấy 1.040 mẫu hải sản ở vùng biển 4 tỉnh và 300 mẫu tại 3 tỉnh đối chứng để so sánh, đánh giá. Đến tháng 9/2016, Bộ Y tế đã công bố hải sản ATTP trừ một số loại hải sản tầng đáy trong phạm vi 20 km trở vào bờ có tỉ lệ mẫu tồn dư phenol cao hơn so với các mẫu đối chứng.

Bộ Y tế đã tổ chức 5 đợt giám sát nữa với 3.911 mẫu, 15 điểm để kiểm nghiệm, đánh giá ATTP tất cả các loài hải sản. Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định, từ cuối 2017, các chỉ tiêu ATTP đối với hải sản tại tất cả các vùng biển của 4 tỉnh đều tương đương với mẫu đối chứng và đã đảm bảo an toàn đối với người dân sử dụng hải sản.

Ông Nguyễn Đức Chính – Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho biết: Nhằm ổn định đời sống ngư dân sau sự cố môi trường, tỉnh Quảng Trị đã cử các kỹ sư về địa phương để hỗ trợ người dân chuyển đổi sinh kế, tư vấn kỹ thuật. Tỉnh Quảng Trị đã hình thành hàng chục mô hình kinh tế, hiện nay cơ bản phát triển ổn định. Việc hỗ trợ ngư dân tiếp cận vốn vay, cải hoán nâng cấp tàu thuyền được chú trọng. Công tác hỗ trợ, đền bù sự cố môi trường được thực hiện chặt chẽ. Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đề nghị Chính phủ, các Bộ ngành có sự giám sát chặt chẽ để không để xảy ra sự cố tiếp theo.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Bình cho rằng, sự cố môi trường đã gây ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển kinh tế. Ảnh hưởng lớn đến sự phát triển ngành du lịch, dịch vụ. Địa phương đã chủ động xử lý, xây dựng các phương án ổn định tình hình, chuyển đổi sinh kế cho người dân.

Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng, sự cố môi trường biển đã được khắc phục. Hoạt động kinh doanh đã khôi phục, hoạt động hiệu quả tạo ra sản phẩm. Việc triển khai bồi thường, hỗ trợ đền bù, an ninh được đảm bảo.

Phó thủ tướng nhấn mạnh, việc xử lý thành công hậu quả sự cố môi trường là điều đáng mừng. Tuy nhiên, đây là bài học đắt giá không chỉ riêng cho Hà Tĩnh mà cho các dự án đầu tư trên cả nước. Sắp tới phải nhất quán quan điểm không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế. Coi môi trường là nhân tố đảm bảo sự phát triển bền vững.

Phó thủ tướng cho rằng, cần tăng cường kiểm soát các dự án đầu tư xây dựng để đảm bảo đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn. Kiểm soát việc xử lý thải độc hại. Xử lý nghiêm không có vùng cấm đối với vi phạm về môi trường.

Phát biểu tại hội nghị, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình - Trưởng BCĐ ổn định đời sống và sản xuất, kinh doanh cho người dân 4 tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng sự cố môi trường cho rằng, kể từ khi thành lập đến nay, Ban chỉ đạo đã hoạt động tích cực, sâu sát, thường xuyên tổ chức họp để nắm tình hình thực tế tại cơ sở, kịp thời đưa ra các phương án, giải pháp để giải quyết, xử lý triệt để các tình huống phát sinh. Ngay từ khi thành lập, BCĐ đã quyết liệt triển khai các biện pháp khẩn cấp ổn định đời sống của bà con nhân dân theo Quyết định 772 và 1138 của Thủ tướng Chính phủ.

Đồng thời, về lâu dài, Ban chỉ đạo đã khẩn trương xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Xác định thiệt hại, thực hiện bồi thường, hỗ trợ; khôi phục sản xuất và đảm bảo an sinh xã hội cho người dân bị ảnh hưởng do sự cố môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung”. Theo đó, đã đưa ra nhiều nhóm công việc, nhiệm vụ mang tính đồng bộ nhằm khôi phục và ổn định lâu dài đời sống, hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân, phục hồi hệ sinh thái một cách hiệu quả.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình khẳng định, đến thời điểm này BCĐ đã hoàn thành nhiệm vụ được giao. Phó thủ tướng biểu dương sự nỗ lực của các Bộ, ngành, cơ quan liên qua trong thời gian qua. Kết quả đạt được thể hiện rõ hiệu quả của BCĐ, của sự đồng lòng, nhất trí của các thành viên BCĐ, sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị, sự ủng hộ của nhân dân cả nước.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao tinh thần quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp chỉ đạo thực hiện của các địa phương. Thủ tướng nhấn mạnh việc đảm bảo tình hình an ninh chính trị ổn định, trật tự an toàn xã hội giữ vững là điều đáng mừng.

Thủ tướng đánh giá, đây là sự cố môi trường lớn nhất từ trước đến nay trên đất nước ta, với 510 ngàn dân bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, quan điểm chúng ta vì nhân dân, vì môi trường đầu tư nên chúng ta phải có sự cân nhắc.

Thủ tướng đánh giá cao vai trò của Ban chỉ đạo và các nhà khoa học, lãnh đạo các địa phương, nhất là tổ chức thực hiện vận động quần chúng ở cơ sở; vai trò của lực lượng quân đội, công an… Thủ tướng cho rằng, nhân dân các tỉnh luôn đoàn kết, yêu thương, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, tin tưởng vào các đường lối, quyết sách của Nhà nước.

Đây là bài học kinh nghiệm đối với các địa phương làm việc gì cũng phải xét đến sự tổng thể. Thành công lớn nhất là người dân tin vào Đảng, Nhà nước, Chính quyền, người dân luôn đoàn kết.

Đối với việc chi trả bồi thường thiệt hại còn phát sinh khiếu nại, Thủ tướng yêu cầu các địa phương giải quyết dứt điểm.

Nhấn mạnh sự cố môi trường biển các tỉnh miền Trung hết sức nặng nề, Thủ tướng yêu cầu các địa phương chú ý xây dựng hạ tầng cơ sở, phát triển các mô hình kinh tế biển, đảm bảo sinh kế cho người dân.

Sau những ảnh hưởng nặng nề do Formosa gây ra, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá đây là bài học kinh nghiệm. Việc tạo ra môi trường đầu tư thông thoáng, thuận lợi nhưng phải phải chú trọng bảo vệ môi trường bền vững, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ xanh, thân thiện với môi trường. Mọi sự phát triển phải chú trọng môi trường.

Qua đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ TN-MT giám sát việc xả thải của FHS. Các hệ thống giám sát, quan trắc phải đảm bảo yêu cầu. Không được để Formosa tái diễn vi phạm.

Đăng Đức