Thủ tướng: “Không có hạ tầng tốt, trải thảm đỏ nhà đầu tư cũng không đến”

Nhiều điểm sáng của ngành xây dựng cũng như những hạn chế cần khắc phục đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính đề cập khi phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Xây dựng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, sáng 5/8.

Đại hội có sự tham dự của 242 đại biểu chính thức, đại diện cho 9.750 đảng viên của 53 tổ chức đảng trực thuộc Bộ.

9 thành tựu nổi bật

Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ bối cảnh của nhiệm kỳ với khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi.

Thủ tướng cho rằng Bộ Xây dựng mới được hợp nhất trên cơ sở hai Bộ Giao thông vận tải và Xây dựng là mong muốn của nhiều thế hệ lãnh đạo. Với việc hợp nhất này, lãnh đạo Chính phủ tin rằng sẽ giúp nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước tập trung, thống nhất, chuyên sâu, mở ra không gian kiến tạo phát triển mới.

Thủ tướng khái quát 9 thành tựu nổi bật của Bộ Xây dựng.

Một là tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII.

Hai là có thể chế tiến bộ. Ba là quy hoạch đồng bộ. Bốn là tạo được hạ tầng đột phá. Năm là nhiều khó khăn được  tháo gỡ. Sáu là tổ chức xây dựng Đảng được nâng tầm. Bảy là tương lai được kiến tạo. Tám là giá trị được gia tăng. Chín là tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được đẩy lùi.

Chia sẻ thêm, Thủ tướng cho biết Nghị quyết Đại hội Đảng XIII đưa ra nhiều mục tiêu lớn, khó như phải hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc và 1.000km đường ven biển, phát triển hạ tầng đồng bộ. Thể chế khi ấy là điểm nghẽn nhưng nay đã được từng bước tháo gỡ.

“Tôi từng trao đổi với các bộ trưởng về tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông vì sao chỉ có hơn 10km mà làm mãi không xong, phải tìm cách để tháo gỡ”, Thủ tướng nhắc lại.

Dẫn chứng con số về giá trị gia tăng, người đứng đầu Chính phủ cho biết nhiệm kỳ này đã đầu tư hơn 600.000 tỷ đồng cho giao thông, chiếm 24% tổng số đầu tư cho phát triển của cả đất nước.

Một giá trị gia tăng khác, theo Thủ tướng, là việc cắt bớt các dự án không cần thiết để tập trung cho những dự án có tính lan tỏa vì nếu không dành nguồn vốn tập trung để đầu tư sẽ không đạt kết quả. Bên cạnh đó, nếu tham nhũng, tiêu cực không được đẩy lùi, cũng không thể có những công trình như hôm nay.

Về tiến độ thi công các dự án trọng điểm, lãnh đạo Chính phủ lưu ý công trình càng kéo dài càng đội vốn, càng tốn kém và lãng phí.

Nhưng thực tế này đã được khắc phục thời gian qua, và dẫn chứng điển hình là việc thi công sân bay Long Thành được Thủ tướng kể lại.

“Cuối năm 2021 - đầu năm 2022, khi tôi vào kiểm tra sân bay Long Thành, báo cáo gửi lên Thủ tướng còn chưa có dấu, chưa ký tên. Tôi hỏi vì sao lại như vậy, thì được giải thích là do chưa khắc dấu, tức là chưa có hoạt động. Cuối năm 2022 - đầu năm 2023 vào một lần nữa thì vẫn chưa giải phóng mặt bằng”, Thủ tướng kể lại, và cho biết thêm sau đó nhờ tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, tiến độ dự án cơ bản đã đảm bảo.

Không có hạ tầng tốt, trải thảm đỏ nhà đầu tư cũng không đến

Về đường bộ, Thủ tướng nhấn mạnh nếu năm nay hoàn thành mục tiêu 3.000km đường cao tốc, chúng ta sẽ có cao tốc nối từ Cao Bằng đến mũi Cà Mau, mở ra không gian phát triển rộng lớn, tạo giá trị gia tăng của đất, tạo công ăn việc làm và sinh kế cho người dân, phát triển các khu dịch vụ…

“Hãy nhìn lại các địa phương của Việt Nam, tỉnh thành nào thời gian qua phát triển hạ tầng tốt đều đạt tăng trưởng 2 con số. Ví dụ như Hải Phòng, Quảng Ninh là điển hình, liên tục nhiều năm tăng trưởng 2 con số vì có hạ tầng tốt, các loại hình giao thông đều phát triển hiện đại”, Thủ tướng dẫn chứng.

Theo ông, kêu gọi đầu tư mà không có hạ tầng và con người tốt, có trải thảm đỏ nhà đầu tư cũng không đến vì tư duy của nhà đầu tư là lợi nhuận, không phải tình cảm. Và muốn có lợi nhuận thì chi phí phải thấp, trong đó có chi phí tuân thủ và chi phí cho các hoạt động khác.

Dù ghi nhận nhiều điểm sáng của ngành, song người đứng đầu Chính phủ cũng điểm lại những hạn chế cần nỗ lực cải thiện.

Thứ nhất là thị trường bất động sản chưa phát triển ổn định. Nhà ở cho người nghèo, người thu nhập thấp chưa được cải thiện nhiều do từ đầu nhiệm kỳ loay hoay về thủ tục và chính sách, chưa giải ngân được vì cơ chế chính sách bó hẹp.

Thứ hai, Việt Nam có nhiều thế mạnh về đường thủy, đường biển nhưng chưa có chính sách khai thác.

Ba là phát triển đô thị nhanh nhưng chưa bền vững, còn ùn tắc giao thông và ô nhiễm, môi trường sống chưa xanh, sạch, đẹp.

Bốn là xây dựng cơ sở dữ liệu để phát triển trí tuệ thông minh, chuyển đổi số thực hiện còn chậm.

Không để khuyết điểm nhỏ trở thành sai phạm lớn

 Bất cập thứ năm được Thủ tướng chỉ ra là một số cơ chế chính sách xoay chuyển chậm, còn ôm đồm.

“Tôi nói thật, xây nhà 20 tầng mà còn phải đi xin cấp giấy phép, bao giờ mới phát triển được. Chúng ta đã có quy hoạch chi tiết phân khu rồi, quy định rõ tỷ lệ cây xanh, tỷ lệ sử dụng đất, tỷ lệ khoảng cách giữa nhà với nhà, có hết cả rồi, cứ thế mà làm thôi, để người ta làm theo đúng quy chuẩn, còn Bộ Xây dựng và cơ quan quản lý xây dựng chỉ giám sát, kiểm tra hậu kiểm thôi, không việc gì phải đi cấp phép”, Thủ tướng nêu quan điểm.

Quán triệt các nhiệm vụ trọng tâm, Thủ tướng lưu ý phải xác định công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ trọng tâm nhất, tập trung xây dựng, nâng cao năng lực chiến đầu của Đảng.

Đi kèm với đó, Thủ tướng yêu cầu tăng cường giám sát diện rộng, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm, không để khuyết điểm nhỏ trở thành sai phạm lớn.

“Giao thông, xây dựng là đụng đến dự án, các chương trình phân bổ dự án. Tổng chi cho đầu tư phát triển của đất nước 25% nằm trong ngành này, nhiều như vậy thì phải quản lý chặt chẽ”, Thủ tướng nói và nhấn mạnh phòng ngừa, kiểm tra, giám sát tốt sẽ không để xảy ra sai phạm.

Thủ tướng đề nghị quản lý Nhà nước chỉ tập trung vào xây dựng chính sách, không sa vào quản lý dự án, tránh sai phạm dẫn đến mất cán bộ.

Diện mạo hạ tầng thay đổi lớn

Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Xây dựng lần thứ I là sự kiện chính trị quan trọng, đánh dấu bước ngoặt lớn trong công tác xây dựng Đảng, kiện toàn tổ chức, nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện của Đảng bộ Bộ Xây dựng sau quá trình hợp nhất hai bộ - Bộ Xây dựng và Bộ Giao thông vận tải - thành một đảng bộ cấp trên cơ sở trực thuộc Đảng bộ Chính phủ, với quy mô, tầm vóc và trách nhiệm cao hơn.

Đánh giá về chặng đường phát triển 5 năm qua của Bộ, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh đề cập nhiều kết quả quan trọng, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực.

Theo ông, Đảng bộ và Bộ Xây dựng đã nhận diện, xác định đúng các lợi thế chính, các điểm nghẽn nút thắt và các đột phá để tập trung thực hiện có hiệu quả.

Diện mạo kết cấu hạ tầng, theo Bộ trưởng, có thay đổi lớn khi hoàn thành mục tiêu 3.000km đường bộ cao tốc vào cuối năm 2025; khởi công và hoàn thành giai đoạn 1 Cảng hàng không quốc tế Long Thành; bổ sung, điều chỉnh kịp thời quy hoạch các cảng hàng không để thu hút đầu tư, nhất là Cảng hàng không quốc tế Gia Bình đã được triển khai đầu tư ngay trong năm 2025.

Bộ Xây dựng cũng hoàn thiện và được cấp có thẩm quyền thông qua chủ trương đầu tư các dự án lớn như: đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam, đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; đưa vào khai thác tuyến đường sắt đô thị Cát Linh  Hà Đông, tuyến metro đầu tiên của cả nước, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy phát triển giao thông công cộng bền vững…

Nhắc đến sự thay đổi lớn về tổ chức bộ máy và mô hình tổ chức khi Bộ Giao thông vận tải và Bộ Xây dựng hợp nhất tổ chức Đảng (từ ngày 1/3), Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết Đảng ủy Bộ Xây dựng đã tập trung làm tốt công tác tư tưởng, nhanh chóng ổn định và kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự, thống nhất phương thức lãnh đạo bảo đảm hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Bước vào nhiệm kỳ 2025-2030, Đảng bộ Bộ Xây dựng xác định rõ mục tiêu quan trọng là hoàn thành các đề án lớn có tác động sâu rộng tới phát triển kinh tế - xã hội, tạo đột phá trong phát triển kết cấu hạ tầng, đô thị và nhà ở xã hội.

Mục tiêu cụ thể được Bộ Xây dựng đặt ra là đến năm 2030 hoàn thành 5.000km đường bộ cao tốc; đẩy nhanh tiến độ thi công đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; khởi công đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; đưa vào khai thác hiệu quả sân bay Long Thành, đầu tư xây dựng mới và nâng cấp các công trình hạ tầng chiến lược chuyên ngành hàng hải, đường thủy, hàng không…

Cùng với định hướng phát triển hạ tầng đô thị theo hướng hiện đại, đô thị xanh, thông minh, Bộ Xây dựng cũng sẽ thúc đẩy hoàn thành mục tiêu 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030.