Thủ tướng được trao thêm quyền "quyết định áp dụng các biện pháp khác luật"

Luật Tổ chức Chính phủ sửa đổi được Quốc hội thông qua sáng 18/2 với 463/465 đại biểu Quốc hội bấm nút tán thành (chiếm 96,86% tổng số đại biểu Quốc hội).

Để đổi mới mạnh mẽ cơ chế phân định thẩm quyền, phân cấp, ủy quyền nhằm kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, thủ tục hành chính, khơi thông nguồn lực cho phát triển, chủ động ứng phó với những biến đổi của tình hình trong nước và quốc tế, Luật sửa đổi lần này đã bổ sung một số cơ chế, chính sách mới.

Đáng lưu ý, tại điểm h khoản 8 Điều 10 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Luật nêu rõ "Trên cơ sở được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện giải pháp khác với quy định của luật, nghị quyết, pháp lệnh hiện hành trong trường hợp cần huy động các nguồn lực để triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất".

Đồng thời, Luật bổ sung vào điểm e khoản 4 Điều 13 quy định về thẩm quyền của Thủ tướng.

Theo đó, trường hợp thật cần thiết vì lợi ích quốc gia, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm tính mạng, tài sản của Nhân dân, Thủ tướng quyết định áp dụng các biện pháp cấp bách khác với quy định của pháp luật hiện hành, báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất".

Về nguyên tắc phân định thẩm quyền (Điều 6), có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định bảo đảm nguyên tắc Thủ tướng không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc thẩm quyền của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ với tư cách là thành viên Chính phủ đối với ngành, lĩnh vực được phân công quản lý, vì chưa bảo đảm tường minh, chưa phù hợp với quy định tại điểm c khoản 4 Điều 13 về việc Thủ tướng "quyết định các vấn đề khi còn ý kiến khác nhau giữa các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

Bên cạnh đó, có ý kiến khác đề nghị nghiên cứu bổ sung vào Điều 6 nội dung: Trong trường hợp cần thiết, Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền của cấp dưới để bảo đảm tính kịp thời, linh hoạt, hiệu quả trong tổ chức thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Thể hiện quan điểm về việc này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉnh lý lại khoản 5 Điều 6 cho rõ ràng, bao quát việc phân định thẩm quyền của Thủ tướng và các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ theo phân công của Chính phủ và đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý.

Theo đó, khoản này được quy định như sau: "Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Chính phủ; lãnh đạo công tác của Chính phủ và chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao, không quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ đối với ngành, lĩnh vực theo phân công của Chính phủ. Trường hợp cần thiết, Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương".

Về đề nghị bổ sung cơ chế giám sát của Thủ tướng đối với bộ trưởng, trường hợp bộ trưởng không hoàn thành nhiệm vụ, Thủ tướng có quyền kiến nghị Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm hoặc có biện pháp chấn chỉnh hoạt động của Bộ đó.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết ngoài cơ chế giám sát thông qua bỏ phiếu tín nhiệm của Quốc hội, dự thảo Luật đã quy định về trách nhiệm của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ "Chịu trách nhiệm cá nhân trước Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ và Quốc hội về ngành, lĩnh vực được phân công quản lý".

Bên cạnh đó, luật cũng quy định thẩm quyền của Thủ tướng trong việc "trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức phó thủ tướng, bộ trưởng và thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Trong thời gian Quốc hội không họp, trình Chủ tịch nước quyết định tạm đình chỉ công tác của phó thủ tướng, bộ trưởng và thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các quy định trên nhằm bảo đảm kiểm soát quyền lực đối với các chức danh này.

Luật Tổ chức Chính phủ sửa đổi gồm 5 chương, 32 điều, sẽ có hiệu lực từ 1/3.