Thủ tướng: Á – Âu đang cùng sống trong một thế giới phẳng

Thưa Quý vị,

Tôi chân thành cảm ơn Liên minh châu Âu và nước chủ nhà Italia, đặc biệt là Ngài Chủ tịch Hội đồng châu Âu Herman Van Rompuy và Ngài Thủ tướng Italia Matteo Renzi, về sự đón tiếp nồng hậu và sự chuẩn bị chu đáo cho Hội nghị. Xin chúc mừng Croatia và Kazakhstan gia nhập đại gia đình ASEM.

Thưa Quý vị,

Chúng ta đang sống trong một thế giới phẳng hơn và kết nối hơn với nhiều cơ hội mới và phải ứng phó với nhiều thách thức gay gắt, phức tạp hơn.

Chỉ trong hơn một thập niên đầu thế kỷ 21, chúng ta đã chứng kiến cuộc khủng hoảng kinh tế - tài chính trầm trọng nhất trong hơn 100 năm qua; thảm họa kép động đất sóng thần ở Nhật Bản, rồi mới đây là siêu bão Hayan ở Đông Nam Á và nay là đại dịch Ebola tại châu Phi - đại dịch lớn nhất mà nhân loại từng phải đối phó. Trong khi đó, kinh tế thế giới vẫn phục hồi chậm, chưa vững chắc, khoảng cách phát triển gia tăng, cạnh tranh thương mại ngày càng gay gắt. Biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, chủ nghĩa khủng bố, bất ổn, xung đột cục bộ… trở nên phức tạp hơn.

Những thách thức đó đan xen với nhau, gây nên những hệ quả khôn lường về kinh tế, xã hội, chính trị, an ninh..., đòi hỏi phải tăng cường hợp tác mạnh mẽ giữa các quốc gia, khu vực và trên toàn thế giới.  

Thưa Quý vị,

 Hai châu lục Á- Âu cũng cần phối hợp hành động, đóng góp vào những nỗ lực chung toàn cầu.

Trước hết, tôi đề nghị phát triển bền vững cần trở thành nội hàm quan trọng của hợp tác ứng phó với các thách thức toàn cầu, trong đó con người phải là mục tiêu và là trung tâm. Ưu tiên hàng đầu hiện nay là đóng góp vào hoàn thành các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ và xây dựng Chương trình nghị sự phát triển sau năm 2015; thúc đẩy đạt Thỏa thuận mới toàn cầu về khí hậu tại Hội nghị Paris và hợp tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai tại Hội nghị Sendai. Đây là những nền tảng cho hợp tác toàn cầu trong nhiều thập kỷ tới.

Thứ hai, chúng ta cần có tư duy phát  triển mang tầm toàn cầu và cách tiếp cận liên ngành, đổi mới và sáng tạo về an ninh về lương thực - nguồn nước - năng lượng.  Chúng ta cần tiếp tục đi đầu khởi xướng các sáng kiến, thúc đẩy và triển khai các cơ chế hợp tác như “Đối thoại ASEM về phát triển bền vững” và các Nhóm Hợp tác chuyên ngành liên quan của ASEM.

Thứ ba, tiếp nối thỏa thuận tại Hội nghị Cấp cao ASEM 9 ở Vientiane năm 2012 và những kết quả đạt được tại các Hội nghị ở Hà Nội năm 2013 và Manila năm 2014, chúng ta cần đẩy mạnh nỗ lực chung về phòng chống, giảm nhẹ rủi ro thiên tai và phục hồi sau thảm họa.

Cần sớm thiết lập mạng lưới trao đổi thông tin, hợp tác giữa các trung tâm, các viện nghiên cứu và các hệ thống cảnh báo sớm của ASEM và quốc tế. Bởi lẽ, hai châu lục Á-Âu đang phải hứng chịu thiên tai nhiều nhất, như siêu bão, nước biển dâng, hạn hán, lũ lụt nghiêm trọng…. Châu Á - Thái Bình Dương hứng chịu khoảng 70% thiên tai toàn cầu và 2/3 nạn nhân của thiên tai là ở châu Á. Thiên tai không chỉ làm gián đoạn hoạt động của doanh nghiệp tại một địa phương hay một quốc gia, mà còn làm gián đoạn chuỗi cung ứng, giá trị khu vực và toàn cầu.

Thứ tư, cần tiếp tục tăng cường phối hợp đồng bộ và hiệu quả giữa các hoạt động, sáng kiến trong ASEM cũng như giữa ASEM với các cơ chế khác. Trong đó, cần quan tâm thỏa đáng việc tham gia, hỗ trợ các nỗ lực thu hẹp khoảng cách phát triển, hợp tác tiểu vùng và khu vực của các thành viên ASEM cũng như tăng cường nâng cao năng lực cho các thành viên đang phát triển. Hợp tác Mekong - Danube cũng như tiềm năng hợp tác giữa các tiểu vùng của hai châu lục thể hiện sinh động tính thiết thực của ASEM. Đây là nhân tố quan trọng quyết định hiệu quả triển khai nỗ lực chung.

Thưa Quý vị,

Ứng phó với các thách thức toàn cầu luôn là một nội hàm then chốt của hợp tác ASEAN và trong nỗ lực xây dựng một Cộng đồng ASEAN và trong hợp tác giữa ASEAN với các đối tác. Những nỗ lực đó đã được hiện thực hóa và triển khai mạnh mẽ qua các chương trình, thỏa thuận. Tại Cuộc họp Cấp cao không chính thức vừa diễn ra sáng nay, các nhà Lãnh đạo ASEAN - EU khẳng định quyết tâm hướng tới quan hệ đối tác chiến lược, trong đó coi trọng thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại, kết nối cũng như ứng phó với các thách thức toàn cầu.

Chúng tôi hài lòng trước những bước phát triển mới, năng động trong hợp tác giữa ASEAN với nhiều thành viên ASEM. Ngay dịp Hội nghị Cấp cao lần này, thỏa thuận hợp tác giữa tỉnh Bến Tre của Việt Nam với tỉnh Tulcea của Rumania đã được ký kết trong khuôn khổ hợp tác Mekong - Danube. Đây là minh chứng sinh động nữa về tính thiết thực của mối quan hệ đối tác Á-Âu mà chúng ta đang vun đắp.

Là thành viên có trách nhiệm, Việt Nam tiếp tục cam kết mạnh mẽ đóng góp vào mọi nỗ lực của ASEM nhằm ứng phó với các thách thức toàn cầu. Thời gian tới, chúng tôi sẽ cùng Brunei, Lào và Ireland tổ chức “Tuần lễ  thanh niên ASEM: Hành động mạnh mẽ hơn nhằm giải quyết thách thức về không đói nghèo”. Việt Nam cũng sẽ cùng với Italia, Lào và Thụy Sỹ đăng cai “Hội nghị về kỹ năng xanh hướng tới tăng trưởng toàn diện và bền vững”. Đồng thời, chúng tôi cùng các thành viên Mekong - Danube tổ chức “Hội thảo ASEM về quản lý bền vững nguồn nước nhằm bảo đảm an ninh lương thực”.

Cảm ơn Quý vị!

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng