Thị trường là "bà đỡ" cho các đề tài nghiên cứu khoa học

Lúa Việt Nam được nội địa hóa, năng suất 10 tấn/ha

Ngày 10/7, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức Diễn đàn kết nối các sản phẩm khoa học và công nghệ ngành nông nghiệp với doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân. Diễn đàn do Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan chủ trì.

Mở đầu diễn đàn, TS. Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, đặt vấn đề: Thời gian gần đây, chúng ta có nhiều sản phẩm khoa học kỹ thuật có nhiều đóng góp cho ngành nông nghiệp.

Để thúc đẩy nghiên cứu gắn với thực tiễn sản xuất, huy động thêm nguồn lực, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam đã có những động thái thế nào?

Trả lời câu hỏi trên, GS.TS. Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp (KHNN) Việt Nam, cho biết trong 20 năm qua, Viện đã phát triển, chuyển giao nhiều giống cây trồng.

Trong đó có 106 giống được gắn với các chương trình kinh tế xã hội của Nhà nước. Các giống mới góp phần đẩy nhanh chất lượng, năng suất sản phẩm. Đơn cử như các giống lúa trước năm 2000 đều có nguồn gốc từ IRRI.

Sau đó, phần lớn giống lúa Việt Nam đều được nội địa hóa, năng suất bình quân 10 tấn/ha.

Năng suất, chất lượng cải thiện nên giá lúa xuất khẩu tăng từ khoảng 300 USD/tấn lên hơn 600 USD/tấn.

Theo Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, ông và đơn vị suy nghĩ, hành động nhiều để thúc đẩy hơn quá trình kết nối thị trường, chuyển giao cho nông dân.

Trước kia công việc này phụ thuộc các chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội. Gần đây, Viện trực tiếp liên kết với doanh nghiệp và ngược lại, doanh nghiệp cũng có thể đăng ký với Viện.

Viện cũng có nhiều hình thức đổi mới, mong muốn doanh nghiệp cùng tham gia như việc doanh nghiệp đầu tư liên kết từ đầu, để các nhà nghiên cứu làm ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp.

Để nhà khoa học và doanh nghiệp đồng hành ngay từ đầu

TS. Trần Công Thắng tiếp tục đặt vấn đề về việc hiện nay, Nhà nước có nhiều chương trình khoa học công nghệ cấp quốc gia, cấp bộ ưu tiên hỗ trợ cho ngành nông nghiệp.

Song ông Thắng cho rằng cần phải làm như thế nào để các nhà khoa học và các doanh nghiệp đồng hành ngay từ khi có ý tưởng trong nghiên cứu cho đến ra sản phẩm cuối cùng, để sau khi đề tài dự án kết thúc là sản phẩm ứng dụng thực tiễn ngay.

GS.TS. Nguyễn Hồng Sơn khẳng định, đây là câu hỏi đã được đặt ra từ rất lâu.

Theo ông Sơn, thị trường chính là "bà đỡ" cho các đề tài nghiên cứu khoa học, không có thị trường thì không thể đưa các nghiên cứu ứng dụng vào sản xuất.

"Mỗi doanh nghiệp có một mục tiêu, định hướng riêng do đó họ mới chính là những khách hàng thiết thực. Còn với nguồn kinh phí của Nhà nước đặt hàng thường là để giải quyết các vấn đề tầm vĩ mô, như xử lý hạn mặn, biến đổi khí hậu… Các doanh nghiệp là những đơn vị cần nguồn lực thực sự", ông Sơn nói.

Giám đốc Viện KHNN Việt Nam nhấn mạnh việc những năm gần đây, doanh nghiệp sẵn sàng trích từ quỹ phát triển của mình để dành cho công tác nghiên cứu.

Do đó, đặt hàng riêng của doanh nghiệp đối với các nhà nghiên cứu, nhà khoa học là rất quan trọng và sự bắt tay ngày từ đầu là hết sức quan trọng để có được thành công.

Tại diễn đàn, bà Trần Kim Liên, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam, cho biết từ năm 2006 đến nay, Vinaseed đã phối hợp với các viện nghiên cứu công lập để chuyển giao sản phẩm KHCN vào sản xuất và những giống này chiếm khoảng 50% cơ cấu doanh thu của công ty.

"Hợp tác công - tư là điều cần thiết trong giai đoạn hiện nay để tận dụng tối đa nguồn lực xã hội, kết nối nghiên cứu với thị trường", bà Liên khẳng định.

Mở rộng góc nhìn về hợp tác công - tư trong nông nghiệp, Chủ tịch Vinaseed thông tin ở các nước đang phát triển của châu Á, trung bình doanh nghiệp đầu tư vốn 50-70%, trong khi Nhà nước đầu tư khoảng 30-50%.

Với xu thế này, doanh nghiệp Vinaseed mong muốn tham gia sâu hơn trên toàn chuỗi giá trị sản xuất cây trồng, từ mua bản quyền, chuyển giao, khảo nghiệm giống, đến đưa vào sản xuất và đầu tư công nghệ thu hoạch và sau thu hoạch.

"Doanh nghiệp kỳ vọng khối tư nhân sẽ có nguồn thông tin cụ thể về dự án, từ đó tìm kiếm các cơ hội đầu tư.

Chúng tôi muốn đi chặng đường dài hơi, tiếp tục đồng hành cùng sự phát triển bền vững của nền nông nghiệp Việt Nam", bà Trần Kim Liên nhấn mạnh và kiến nghị Bộ NN&PTNT tuyển chọn các ý tưởng từ các viện, trường.

Dựa trên cơ sở khoa học, công nghệ, xác định các danh mục đầu tư cụ thể, từ đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào chuỗi giá trị.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan đồng tình với kiến nghị của Vinaseed và cho rằng, cần minh bạch hóa các dự án khoa học công nghệ của Bộ để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia sâu sắc hơn.