Thanh tra giao thông: Mãi lộ trắng trợn, nhưng tinh vi hơn
Nhắc đến thanh tra giao thông, nhiều người còn chưa hiểu rõ nhiệm vụ của họ nhưng với cánh lái xe tải đường dài thì cứ nghe đến thanh tra giao thông là họ phát hãi. Ở nhiều khu vực, thanh tra giao thông ngang nhiên chặn xe, đòi lái xe phải "làm luật".
Ngược Bắc: "Nghe nhạc hiệu đoán chương trình"
Suốt hành trình từ Thái Nguyên đến ngã ba Na Rì (Bắc Cạn) tuyệt nhiên không thấy bóng dáng một thanh tra giao thông nào, bỗng dưng trên nền chiếc gương chiếu hậu, một chiếc xe bán tải màu đỏ hiện ra mỗi lúc một gần.
Anh N.T.T, phụ xe nói: "Thanh tra giao thông", rồi lập cập thọc tay vào túi quần, móc ra một xấp tiền, loại mệnh giá 50.000 đồng. Trước sự ngạc nhiên của chúng tôi là vì sao còn cách rất xa nhưng phụ xe đã biết đó là xe của thanh tra giao thông, anh T.L lái xe cho biết: "Nó thành thói quen rồi anh ạ, không có lần nào đi qua mà thoát được. Thanh tra giao thông ở đây không đứng ở một chỗ cố định. Đi cả quãng đường dài mấy chục km không có bóng thanh tra nhưng dọc tuyến đường Bắc Cạn-Cao Bằng, thanh tra có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Họ nấp ở chỗ kín, nghe tiếng xe phát hiện ra xe tải nặng là xuất hiện ngay. Chỉ nghe thôi nhưng chẳng một xe nào thoát được".
Cách thị xã Bắc Cạn khoảng 2 km, chiếc xe bán tải nhấn ga, vọt lên trước đầu xe của chúng tôi khoảng vài ba chục mét, kính cửa đằng trước được hạ thấp, chiếc biển hiệu lệnh màu đỏ thò ra khỏi xe, vẫy vẫy. Chiếc xe của chúng tôi dừng ngay tại chỗ, nơi có người đồng nghiệp đang nằm phục trong lùm cây đối diện. Thanh tra giao thông lại vẫy chiếc biển ngược lên, không đồng ý dừng xe ở đó. Một màn kịch hết sức tinh vi diễn ra tại chỗ. Một thanh tra viên mặc đồng phục bước xuống nhưng dứt khoát không tiếp chuyện, chỉ tay ra hiệu cho lái xe vào trình bày với hai người ngồi trong xe còn bản thân anh ta ngó nghiêng hết chỗ này đến chỗ khác, có vẻ như để cảnh giới.
Người phụ xe cho biết: "Trước đây thanh tra giao thông nhận tiền công khai nhưng gần đây báo chí viết nhiều về mãi lộ nên họ rất cảnh giác. Đưa tiền phải vào tận trong xe, kính đen che kín, ở ngoài không nhìn thấy gì, ngoài ra họ còn cử cả người ra canh chừng".
Mọi việc trong xe diễn ra đúng như những gì phụ xe vừa kể. Hai thanh tra viên cố tình ép sát vào trong khiến lái xe luôn phải nhoài người vào. Năm phút trôi qua, sau những câu hỏi xã giao, một thanh tra gợi ý: "Làm đi rồi chạy". Tuy dừng xe để kiểm tra nhưng không một thanh tra viên nào ngó ngàng đến chiếc xe của chúng tôi, họ mặc đồng phục thanh tra nhưng lại không mang phù hiệu.
Cuộc mặc cả giữa lái xe và các thanh tra giao thông giống như người ta đi mua mớ rau ở ngoài chợ. Thanh tra giao thông ra giá: "Bốn cái" (bốn trăm nghìn đồng - PV), lái xe trình bày: "Em khổ cực kỳ luôn. Anh em tình cảm cho em làm một trăm nhé". Viên thanh tra ngồi ghế trên đáp: "Xuống làm việc với anh bên dưới, ông này loanh quanh quá, cho kiểm tra giấy tờ xe". Lái xe tiếp tục kể lể: "Thôi, cho em làm hai nhé". Cuộc mặc cả giữa thanh tra giao thông và người lái xe kết thúc khi hai bên đồng ý ngã giá 300.000 đồng. Chiếc xe tải tiếp tục hành trình đi Cao Bằng.
Chúng tôi bí mật đi xe máy bám theo chiếc xe chở các thanh tra giao thông. Ba người này quay về thị xã Bắc Cạn, ngồi ở một góc khuất của ngã ba Na Rì. 15 phút sau nghe tiếng xe gầm gừ, các thanh tra lại tiếp tục lên đường, thực hiện đúng bài như cũ.
Với thủ thuật "nghe nhạc hiệu đoán chương trình", chỉ gần một tiếng đồng hồ, các thanh tra giao thông đã chặn 6 xe tải chở hàng. Được biết, chiếc xe bán tải màu đỏ hiện do Đội thanh tra của Khu quản lý đường bộ II (Cục Đường bộ), đóng tại Bắc Cạn quản lý và sử dụng.
Xuôi Nam: "Khét tiếng anh Thái"
Cánh lái xe tải khẳng định: "Bắc Cạn, Cao Bằng cũng ghê nhưng không bằng Thanh Hóa. Riêng thanh tra giao thông Thanh Hóa không "xuống" bốn trăm thì đừng đi". Một lái xe cho biết: "Có lần họ đòi nhiều quá, tôi không chịu, hai bên xảy ra xô xát, dùng dằng mãi, dân đến đông quá họ mới cho đi".
Để ghi lại cách làm tiền có một không hai của thanh tra giao thông Thanh Hóa, chúng tôi đã theo chân cánh lái xe tải. Nói đến thanh tra giao thông Thanh Hóa, lái xe thường nhắc đến "anh Thái" - một cái tên rất rát đối với lái xe. Trên chuyến hành trình của mình, chúng tôi đã gặp Thái.
Cả tổ có bốn thanh tra, đều mặc đồng phục nhưng chỉ có mình Thái là mang phù hiệu. Trong ánh đèn mù mờ, tôi chỉ kịp nhìn rõ dòng chữ: "Đội phó". Nơi các vị thanh tra này làm việc là một chiếc chòi, nằm ven bờ mương, sát quốc lộ 47, cách thành phố Thanh Hóa 6 km. Cách chiếc chòi chừng 10 mét, chúng tôi thấy cứ vài phút lại có một chiếc xe tải chạy qua. Trong số này có tới 2/3 là xe chở luồng và tất cả số xe này đều bị ra hiệu dừng xe.
Thấy ánh đèn pin nhấp nháy, chiếc xe mang biển kiểm soát 29L... dừng lại, thanh tra giao thông dẫn người phụ xe chui tọt vào trong chiếc chòi. Việc mặc cả được thực hiện ở bên trong. Đã thành lệ, lái xe cứ thế mà thực hiện nên mọi việc diễn ra hết sức nhanh chóng, chỉ vài phút.
Riêng chiếc xe của chúng tôi, do cố tình không biết "luật" nên sau hơn 5 phút mới được chuyển bánh. Một thanh tra ra giá: "Bốn "lít" nhé". Lái xe cò kè: "Thôi các anh thương, cho em làm hai "lít" ạ". Thanh tra tiếp lời: "Bốn "lít", nếu không thì tùy". Lái xe năn nỉ: "Các anh thông cảm cho em làm ba thôi, hơn phải về báo cáo lãnh đạo khó khăn lắm". Thanh tra giao thông dứt khoát không đồng ý, ì xèo mãi, bốn thanh tra giao thông mới thông cảm cho lái xe làm 350.000 đồng.
Cứ thế, ánh đèn pin vẫy liên tục, xe tải cũng dừng liên tục. Cho đến tận 23 giờ 20, khi chúng tôi xuất hiện công khai, trong vai người bị say rượu, ánh đèn flash lóe lên, việc chặn xe mới tạm dừng.
Theo Xuân Toàn
Báo Thanh niên