Phó Thủ tướng yêu cầu giải phóng sớm hàng nghìn xe "tê liệt" ở các cửa khẩu

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, đến ngày 25/12/2021, Quảng Ninh còn 1.555 xe, Lạng Sơn 4.204 xe bị ùn ứ, gây thiệt hại đáng kể cho doanh nghiệp và người dân, đặc biệt là mặt hàng nông sản (chiếm đến 80% các mặt hàng đặc tính dễ hư hỏng). Bên cạnh đó là áp lực rất lớn về bố trí chỗ đỗ phương tiện, ăn ở, sinh hoạt, bảo đảm vệ sinh môi trường cho hàng vạn người.

Nêu nguyên nhân khách quan của tình trạng ùn ứ, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh cho biết, do thủ tục giao nhận thực hiện chặt chẽ hơn, lái xe Việt Nam không được vào nội địa Trung Quốc. "Quy trình kiểm dịch cũng phức tạp hơn", ông Khánh nói. 

Bên cạnh đó là những điểm yếu cố hữu như sản xuất nông nghiệp không theo tín hiệu, nhu cầu thị trường; xuất khẩu chủ yếu theo hình thức trao đổi cư dân (tiểu ngạch), không xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc…

Đáng lưu ý, dù các bộ, địa phương biên giới liên tục có khuyến cáo về tình trạng ùn tắc tại các khu vực cửa khẩu nhưng thương nhân vẫn tiếp tục đưa hàng lên khiến tình trạng ùn tắc ngày càng nghiêm trọng hơn.

"Trong một tháng qua, đã có 50 cuộc hội đàm các cấp từ huyện, ngành; bản thân tôi đã viết thư trao đổi với lãnh đạo tỉnh Quảng Tây để đề nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh thông quan hàng hóa", Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu nói. 

Về thời gian thông quan, phía Trung Quốc vẫn triển khai trong giờ hành chính. Tuy nhiên do triển khai các biện pháp kiểm soát, phòng chống dịch, khử khuẩn xe và hàng, trung chuyển lái xe ở cửa khẩu... nên mất nhiều thời gian, gây ùn ứ.

"Trung bình một giờ chỉ thông quan được 8 xe. Một cửa khẩu một ngày chỉ thông quan được 88 xe", lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn thông tin, hiện chỉ thông qua được qua 2 cửa khẩu Hữu Nghị và Chi Ma, còn cửa khẩu Tân Thanh chưa mở trở lại. 

Từ đó, lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn đề nghị, các doanh nghiệp cần điều tiết, hạn chế đưa hàng hóa xuất khẩu lên biên giới; tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh như khử khuẩn xe chở hàng, thường xuyên xét nghiệm cho tài xế, thiết lập vùng an toàn dịch bệnh…

Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, các doanh nghiệp chưa chú trọng thị trường trong nước với 100 triệu dân. 

Theo ông, các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp, nông dân phải khẩn trương chuyển đổi phương thức sản xuất, phải theo quy hoạch, kế hoạch và bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng. "Sản xuất cái gì phải tính bán cho ai, ở đâu, tuân thủ tín hiệu thị trường", ông Diên nói.

Bộ Công thương cũng đã chỉ đạo các cơ quan trực thuộc tăng cường năng lực tiêu thụ ở thị trường nội địa qua các kênh như chợ, siêu thị và thương mại điện tử.

Thiết lập "vùng xanh" an toàn

Kết luận, Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều chỉ đạo nhưng tình hình ùn ứ hàng hóa tại cửa khẩu chưa được cải thiện, giải quyết triệt để. "Nếu tiếp tục đưa hàng hóa lên cửa khẩu thì càng thiệt hại, vì vậy, cần có giải pháp, cả trước mắt và dài hơi", lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh.

Trước mắt, ông yêu cầu các Bộ Ngoại giao, Công Thương và địa phương biên giới làm việc, phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan bộ, ngành, địa phương của Trung Quốc để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thông quan hàng hóa của cả hai nước đang ùn tắc tại cửa khẩu.

"Cũng cửa khẩu đó một ngày thông quan 8 tiếng thì bây giờ có thể thông quan 12 tiếng được không", Phó Thủ tướng đặt vấn đề và nêu rõ, phấn đấu giải phóng sớm nhất lượng xe ùn ứ ở các cửa khẩu thuộc 2 tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn. 

Về lâu dài, Bộ Y tế, Hải quan, UBND các tỉnh, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để bàn bạc, hình thành các "vùng xanh", "luồng xanh" an toàn dịch bệnh tại khu vực biên giới. 

Bộ Y tế nghiên cứu ban hành các tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình để hình thành "vùng xanh", "luồng xanh". Các địa phương thông tin kịp thời cho doanh nghiệp, người dân biết để chủ động trong sản xuất, kinh doanh, như tổ chức tiêu thụ hàng hóa tại chỗ, có phương thức bảo quản, đóng gói tại chỗ cho tốt…

Đặc biệt, các địa phương cần hướng dẫn, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất theo hướng hàng hóa, gắn với thị trường, đảm bảo tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn, quy chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Tập trung mở rộng thị trường; hạn chế tiến tới chấm dứt hoạt động thương mại đường mòn, lối mở…