Phát hiện hóa thạch nghi là Cúc đá 200 triệu năm tuổi ở Gia Lai

Nhiều tháng qua, đoàn khảo sát gồm một số cán bộ chuyên môn của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai và Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Krông Pa và các ngành chức năng đã tiến hành khảo sát, nắm thông tin về những hiện vật lạ nằm trên bến sông buôn Tơnia (xã Chư Gu, huyện Krông Pa, Gia Lai).

Tại bến sông buôn TơNia, đoàn đã phát hiện có khoảng 30 dấu tích của những hiện vật lạ. Một số hiện vật đã bị nước cuốn trôi, trơ lại trên nền đất, tạo nên những hố lõm tròn. Một số khác bị mưa gió, sóng nước bào mòn, chỉ còn phần đáy, cong vòm như đáy chảo nhỏ.

Tuy nhiên, đa số vật thể loại này vẫn còn chìm trong đất, chỉ lộ thiên phần vật chất cứng nhất, bề mặt đo được có đường kính 20-30 cm. Mật độ hiện vật khá dày, có nơi nằm cạnh nhau, nhưng không theo một trật tự nhất định.

Theo quan sát thực địa, nhiều khả năng, các hiện vật này xuất lộ là do những năm qua, bờ sông Ba bị lở, khiến chúng bị nước cuốn trôi hoặc bào mòn. Ngay sau đó, đoàn đã tiến hành đào một hiện vật và gửi thông tin đến các chuyên gia về địa chất, khảo cổ học trong nước.

Thông tin từ đại diện  Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai cho biết: “Theo nhận định ban đầu thì đây chính là những hóa thạch Cúc đá - tên một nhóm các loài sinh vật biển thân mềm đã bị tuyệt diệt. Tuổi của những hóa thạch này có thể dao động ở mức 200 - 150 triệu năm cách ngày nay. Theo đó, việc phát hiện này tiếp tục củng cố thêm nhận định đã có từ trước rằng Tây nguyên từng là biển.

Trước đó, hóa thạch Cúc đá đã được tìm thấy ở một số tỉnh như Cao Bằng, Đắk Nông... nhưng đây là lần đầu tiên, loại hiện vật có niên đại xa xưa được phát hiện tại Gia Lai.

Cùng với những phát hiện về khảo cổ học đá cũ và gỗ hóa thạch ở huyện Phú Thiện, thị xã Ayun Pa (Gia Lai) được công bố gần đây, hóa thạch Cúc đá ở huyện Krông Pa sẽ bổ sung, làm phong phú thêm bản đồ di sản địa chất và khảo cổ học tỉnh Gia Lai ở khu vực này.

Ngay sau đó, UBND huyện Krông Pa (Gia Lai) đã có văn bản yêu cầu các xã, thị trấn, Trung tâm Văn hóa, thông tin và thể thao huyện tiến hành tuyên truyền đến bà con biết về loài Cúc đá nói trên. Qua đó, giải thích cho bà con hiểu loại hóa thạch Cúc đá này không có giá trị về mặt kinh tế mà chỉ có giá trị về mặt di sản vật chất, phục vụ nghiên cứu khảo cổ. Chính vì vậy, nghiêm cấm hành vi đào bới, hủy hoại di sản địa chất này.

Trước đó, nhiều người dân đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn xã Chư Gu và các xã lân cận nhận định những hiện vật này giống như ghè, ché được chôn với người mất nên không ai dám đào bới. Tại buổi đoàn đi kiểm tra, người dân trong làng cũng chỉ dám đứng xem mà không dám đào lên.

Trao đổi với chúng tôi, bà Trần Thị Mỹ Hiền (Trưởng Phòng Văn hóa Thông tin huyện Krông Pa cho biết: “Khi nghe kết quả khảo sát giữa Sở VH-TT&DL tỉnh và Phòng VH-TT, tôi rất mừng vì nếu đúng như vậy thì đây sẽ là một điểm di sản rất quý để làm du lịch cho địa phương sau này. Trước mắt UBND huyện đã chỉ đạo bảo vệ và tuyên truyền đến nhân dân biết các hóa thạch cúc đá không có giá trị kinh tế và nghiêm cấm hành vi đào bới phá vỡ nguyên trạng cấu trúc hóa thạch trên”.

Phạm Hoàng