Những dự án đường sắt đô thị ở TPHCM có thể làm từ năm 2026

Trong hồ sơ gửi tới Bộ Tư pháp về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại Hà Nội, TPHCM đến năm 2035, Bộ Giao thông vận tải đã thông tin về phương án phát triển mạng lưới đường sắt đô thị tại TPHCM.

Các dự án đường sắt đô thị có thể được TPHCM triển khai từ năm 2026 tới năm 2035 gồm Bến Thành - An Hạ; tuyến số 2 Củ Chi - Quốc lộ 22 - An Sương - Bến Thành - Thủ Thiêm; tuyến 3 Hiệp Bình Phước - Bình Triệu - Ngã 6 Cộng Hòa - Tân Kiên - An Hạ; tuyến 4 Đông Thạnh (Hóc Môn) - Sân bay Tân Sơn Nhất - Bến Thành - Nguyễn Hữu Thọ - Khu đô thị Hiệp Phước; tuyến 5 Long Trường - Xa lộ Hà Nội - cầu Sài Gòn - Bảy Hiền - Depot Đa Phước; tuyến số 6 vành đai trong; tuyến 7 Tân Kiên - đường Nguyễn Văn Linh - Thủ Thiêm - Thảo Điền - Thanh Đa - Khu công nghệ cao - Vinhomes Grand Park.

Ngoài ra, theo Bộ Giao thông vận tải, các tuyến sẽ đầu tư sau năm 2035 gồm tuyến số 8 Đa Phước - Phạm Hùng - Ngô Gia Tự - Ga Sài Gòn - Công viên phần mềm Quang Trung - Hóc Môn - Bình Mỹ (Củ Chi); tuyến 9 An Hạ - Vĩnh Lộc - Ga Sài Gòn - Bình Triệu; tuyến 10 vành đai ngoài.

Tại dự thảo, Bộ Giao thông vận tải đề xuất nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển đường sắt đô thị ở TPHCM theo mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng).

Ngoài những chính sách áp dụng chung như với phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội, Bộ Giao thông vận tải đề xuất nhóm chính sách áp dụng riêng cho TPHCM.

Trong đó, UBND TPHCM được quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị, quy hoạch chung khu chức năng, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật của thành phố đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Trong khu vực TOD, UBND TPHCM được quyết định áp dụng các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, các yêu cầu về không gian và sử dụng đất khác với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng, bảo đảm phù hợp với quy hoạch chung.

Đối với khu vực đã có quy hoạch phân khu hoặc tương đương đã được phê duyệt nhưng khi lập phương án tuyến đường sắt đô thị hoặc khi lập quy hoạch khu vực TOD, cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ lập phương án tuyến, quy hoạch có đề xuất mới, khác nội dung quy hoạch đã được phê duyệt thì trình UBND thành phố xem xét, quyết định.

TPHCM được thu và sử dụng 100% tiền thu đối với một số khoản thu để phát triển hệ thống đường sắt đô thị, giao thông công cộng, gồm: Tiền thu đối với diện tích sàn xây dựng tăng thêm của dự án xây dựng công trình dân dụng do việc tăng hệ số sử dụng đất; tiền thu từ khai thác giá trị tăng thêm từ đất trong khu vực TOD; phí cải thiện hạ tầng…

UBND TPHCM còn có thẩm quyền được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức khác trong nước và từ nguồn vay nước ngoài của Chính phủ vay về cho thành phố vay lại và các hình thức huy động vốn hợp pháp khác.

Bộ Giao thông vận tải cũng đề xuất cho phép UBND TPHCM được quyết định lựa chọn áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn cho các tuyến đường sắt đô thị của thành phố; được phép tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án theo đồ án thiết kế đô thị riêng, đồ án quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đường sắt đô thị được cấp thẩm quyền phê duyệt…

Đến nay TPHCM mới vận hành, khai thác tuyến Metro số 1, đoạn Bến Thành - Suối Tiên với chiều dài khoảng 19,7km. Việc triển khai đầu tư các tuyến đường sắt đô thị tại thành phố lớn nhất Việt Nam bị đánh giá còn chậm, chưa đạt mục tiêu, nhu cầu phát triển và giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn.