Nạn đuối nước ở trẻ: Đừng để “mất bò mới lo làm chuồng”!

Ông Đặng Hoa Nam - Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em (Bộ LĐ-TB&XH) - trao đổi với PV Dân trí về nhu cầu trau dồi kỹ năng phòng chống nguy cơ đuối nước của trẻ em trong dịp hè.

Thưa ông, những ngày cuối tháng 5 vừa qua nhiều vụ trẻ em tử vong do đuối nước tại nhiều địa phương như Nghệ An, Quảng Nam, Bình Phước…Vậy tại sao thời điểm này lại diễn ra liên tiếp các vụ như vậy?

Đuối nước vẫn là nguyên nhân hàng đầu trong số các tai nạn thương tích gây tử vong cho trẻ em. Tình trạng này tăng vọt trong ở thời điểm này bởi trẻ được nghỉ hè, trở về với gia đình, cộng đồng.

Theo thống kê, vùng Đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long với các tỉnh Kiên Giang, Long An, Đồng Tháp đều có tỉ lệ cao trẻ tử vong do đuối nước.

Mặc dù đã giảm nhiều so với nhiều năm trước, nhưng số liệu trung bình 9 trẻ em và người chưa thành niên bị tử vong do đuối nước trong 1 ngày (hơn 3.200 trẻ em tử vong/năm) vẫn là con số đáng buồn.

Tình trạng trẻ tử vong do đuối nước là nhức nhối diễn ra nhiều năm nay tại Việt Nam, một đất nước lắm sông nhiều hồ. Nhưng tại sao vẫn chưa thể giảm mạnh, theo ông đâu là những nguyên nhân?

Nguyên nhân đầu tiên phải nhắc tới là trách nhiệm là các bậc cha mẹ, những người được giao trách nhiệm chăm sóc đã không thường xuyên giám sát, không hướng dẫn trẻ các kỹ năng chống đuối nước.

Bản thân trẻ em thiếu kỹ năng, không biết bơi khi rơi vào tình trạng đuối nước. Việt Nam có khu vực đồng bằng sông Cửu long và đồng bằng sông Hồng là nơi có nhiều sông, hồ. Các em cần thiết được học bơi, có những kỹ năng phòng ngừa và xử lý khi có nguy cơ bị đuối nước.

Nguyên nhân tiếp theo là môi trường sống trong gia đình, cộng đồng có nhiều nguy cơ mất an toàn, đòi hỏi sự giám sát và cảnh báo. Ví dụ ở sông, hồ phải có biển cảnh báo nguy hiểm về chỗ có nước xoáy, nước sâu. Trong môi trường gia đình, người lớn cần làm hàng rào ở ao, giếng phải có nắp đậy.

Mặt khác, các phương tiện giao thông của chúng ta chưa thực sự an toàn. Qua sông, qua suối chưa hẳn chỗ nào cũng có cầu. Các phương tiện thuyền, phà không phải lúc nào cũng có phao. Trẻ ở miền núi, những vùng có nước lũ khi đi học vẫn phải lội qua sông, qua suối. Những trường hợp này dẫn tới tình trạng tử vong nhiều cho trẻ em cùng lúc.

Nhìn nhận lại công tác phòng chống thương tích nói chung và đuối nước nói riêng, điều gì được coi là đáng tiếc nhất mà cộng đồng và cha mẹ chưa làm được, thưa ông?

Tôi cho rằng công tác giáo dục, tuyên truyền của xã hội và các bậc cha mẹ còn chưa quan tâm nhiều tới tình trạng đuối nước. Chỉ khi có tai nạn tử vong xảy ra, chúng ta mới giật mình quan tâm. Nhưng lúc đó thì đã quá muộn rồi, đúng như các cụ đã nói “mất bò mới lo làm chuồng”.

Bởi vậy, tôi cho rằng chúng ta phải chủ động xây dựng môi trường an toàn, cuộc sống an toàn cho trẻ. Chỉ cần một sơ sảy nhỏ thôi trẻ đã có thể bị tử vong rồi và hối hận cũng không giải quyết được gì.

Điều lưu ý lớn nhất tới các bậc cha mẹ và toàn xã hội là thông điệp phòng ngừa, coi trẻ em luôn luôn bị các nguy cơ tai nạn thương tích, nguy cơ xâm hại bạo lực rình rập.

Ý thức rõ điều này, chúng ta mới bảo vệ tốt hơn cho trẻ, trong đó có phòng ngừa tai nạn thương tích và chống đuối nước.

Thời gian tới, Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em sẽ triển khai các giải pháp nào để giảm tình trạng đuối nước ở trẻ em, thưa ông?

Chúng tôi đang xây dựng chiến dịch phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ giai đoạn tới, trong đó đặt nặng các giải pháp đồng bộ về truyền thông giáo dục kỹ năng làm cha mẹ, kỹ năng sống cho trẻ.

Bên cạnh đó, Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em triển khai thí điểm tại 8 tỉnh, thành các mô hình xây dựng ngôi nhà an toàn, cộng đồng an toàn, trường học an toàn để giảm thiểu tai nạn thương tích.

Đây là những địa phương có tỉ lệ trẻ tử vong do đuối nước cao. Kết thúc giai đoạn thí điểm, mô hình này sẽ nhân rộng trong toàn quốc.

Không chỉ chờ các cơ quan chức năng triển khai, nhiều cách làm tốt đáng nhân rộng giúp đỡ trẻ em đang diễn ra ở nhiều nơi.

Tại một số tỉnh có tỉ lệ sông, ngòi nhiều, nhiều địa phương đã đứng ra tổ chức các nhóm giữ trẻ trong mùa nước nổi. Ban ngày cha, mẹ mang trẻ tới đó để được chăm sóc, được dạy học và được dạy các kỹ năng phòng chống đuối nước.

Ngoài ra, các tổ chức, doanh nghiệp trong xã hội đang triển khai nhiều phong trào tặng áo phao, cặp phao cho trẻ, xây cầu cho trẻ qua sông. Đây là điều rất đáng quý và cần nhân rộng hơn.

Xin cảm ơn ông!

Hoàng Mạnh (thực hiện)