Lý giải việc xâm nhập mặn vùng biển Đồng bằng sông Cửu Long gia tăng

Ngày 25/4, báo cáo về công tác phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Cục Thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết nguồn nước từ thượng nguồn sông Mekong về ĐBSCL đã thay đổi rất lớn về quy luật, do ảnh hưởng của việc vận hành các hồ chứa.

Theo Cục Thủy lợi, tổng lượng dòng chảy trong mùa khô tăng, nhưng dòng chảy đầu mùa khô lại có xu thế giảm, gia tăng vào thời kỳ giữa và cuối mùa.

Việc biến động nguồn nước thượng lưu làm cho tình trạng xâm nhập mặn tại các vùng cửa sông, ven biển có thay đổi lớn về quy luật.

Trước năm 2012, mặn thường đến từ tháng 2 đến tháng 4, đỉnh mặn vào cuối tháng 3-4, là tháng có dòng chảy kiệt nhất.

Song hiện nay, những năm dòng chảy thượng nguồn về thấp, xâm nhập mặn xuất hiện từ cuối tháng 12 năm trước và đỉnh mặn vào tháng 2 hoặc đầu tháng 3 năm sau.

Đối với mùa khô 2023-2024, xâm nhập mặn bắt đầu xuất hiện từ cuối tháng 12/2023, sớm hơn trung bình nhiều năm khoảng 33 ngày.

Trong đó, từ tháng 4 đến nay, diễn biến xâm nhập mặn vùng ven biển Tây biến động khó lường, một số thời điểm độ mặn tăng cao đột biến, đặc biệt trong các ngày từ 18 đến 22/4.

Lý giải về nguyên nhân dẫn đến tình trạng xâm nhập mặn vùng biển gia tăng, Cục Thủy lợi cho biết do nguồn nước thượng lưu về Đồng bằng sông Cửu Long tháng 4/2024 ở mức thấp, kết hợp với nắng nóng kéo dài, lượng nước bốc hơi cao.

Ngoài ra, các địa phương đồng loạt xuống giống vụ hè thu làm mực nước nội đồng giảm nhanh; công trình phân ranh nguồn nước nội vùng chưa hoàn thiện...

Hiện nay, Đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 1.580ha lúa (Sóc Trăng 1.530ha, Bến Tre 50ha), 4.640ha chanh và cây ăn trái khác tại Long An có nguy cơ giảm năng suất.

Ngoài ra, 43ha lúa tại tỉnh Sóc Trăng đã bị mất trắng.

Theo thống kê, khoảng 73.900 hộ (2,1% số hộ dân nông thôn) bị ảnh hưởng thiếu nước sinh hoạt, tập trung tại 7 tỉnh (Long An, Bến Tre, Kiên Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau).

Số lượng hộ dân bị ảnh hưởng thiếu nước sinh hoạt thấp hơn so với năm 2019-2020 (96.000 hộ) và mức độ ảnh hưởng đến các hộ cũng ở mức thấp, thời gian ảnh hưởng ngắn chỉ diễn ra vài ngày cao điểm giữa tháng 3.

Cục Thủy lợi đánh giá, ở vùng các cửa sông Cửu Long, xâm nhập mặn đã đạt đỉnh cao nhất của mùa khô từ ngày 10 đến 13/3, các đợt xâm nhập mặn đã xuất hiện vào các ngày 24-28/3, 7-11/4 ở mức thấp hơn đỉnh nhưng vẫn duy trì ở mức tương đối cao.

Dự báo, đợt xâm nhập mặn cao còn lại dự kiến xuất hiện vào các ngày 23-27/4, từ tháng 5 xâm nhập mặn tiếp tục giảm, không còn ảnh hưởng đến nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp từ đầu tháng 6.