"Kỳ lạ, tại sao lại thí điểm với loại giết người như thuốc lá điện tử?"

Phiên giải trình trách nhiệm quản lý Nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sáng 4/5 xoay quanh loạt tranh luận sôi nổi về cấm hay thí điểm quản lý thuốc lá điện tử.

Tại sao Bộ Y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử mà Bộ Công Thương lại muốn thí điểm quản lý các loại thuốc lá mới, là câu hỏi được đại biểu Quốc hội liên tục đặt ra. Dù vậy, phần trả lời của Bộ Công Thương về căn cứ thí điểm quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, dường như chưa thuyết phục.

Bộ Y tế đề nghị cấm, Bộ Công Thương muốn quản lý, vì sao?

Đại biểu Trần Thị Vân (Ủy ban Xã hội) hỏi Bộ Công Thương đã nghiên cứu kỹ tác động của đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử hay chưa và người dân, Nhà nước được hưởng lợi gì từ đề xuất này?

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong băn khoăn vì hành lang pháp lý chưa có trong khi thuốc lá điện tử đang tác động rất lớn đến xã hội. Ông hỏi việc buông bỏ quản lý, trách nhiệm thuộc về ai? Căn cứ của việc cấm hay hợp pháp hóa cho kinh doanh thuốc lá điện tử cũng là câu hỏi ông Phong đặt ra cho Bộ Y tế và Bộ Công Thương.

Đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (Ủy viên Thường trực Ủy ban Xã hội) cũng hỏi về trách nhiệm của các Bộ Y tế, Công Thương khi sản phẩm thuốc lá thế hệ mới chưa được quản lý, lưu hành nhưng đã được bán trên thị trường.

Trong khi đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Thị Mai Hoa đề nghị làm rõ tính "được - mất" giữa lợi ích về mặt kinh tế nếu kinh doanh thuốc lá điện tử đem lại và cái hại về chi phí bỏ ra để chăm sóc sức khỏe?.

Trả lời câu hỏi về trách nhiệm quản lý, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan giải thích từ khi xuất hiện tác tại của thuốc lá điện tử, Bộ đã triển khai nhiều công việc để tham mưu quản lý Nhà nước về vấn đề này.

"Nhưng việc xây dựng luật không phải một sớm một chiều, cứ xuất hiện trên thị trường là điều chỉnh được ngay, mà cần bằng chứng, cần đánh giá tác động, nên Bộ Y tế đang xây dựng kế hoạch sửa luật Phòng chống tác hại của thuốc lá", bà Lan nói.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng khẳng định việc đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử cũng nhằm mục tiêu "quản lý tốt hơn".

Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết khi xây dựng chính sách về nội dung này đã gửi xin ý kiến, tất cả các bộ nhất trí, tuy nhiên, Bộ Y tế không đồng ý. Chính phủ yêu cầu hai bộ ngồi lại thống nhất với nhau nhưng đến nay, hai bộ vẫn chưa tìm được tiếng nói chung và chưa thể trình phương án cuối cùng lên Chính phủ.

Chưa thỏa mãn với câu trả lời của bà Thắng, nhiều đại biểu tiếp tục đặt câu hỏi về căn cứ để Bộ Công Thương đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử, cũng như tác động của đề xuất này tới kinh tế - xã hội.

"Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ nghiên cứu quy định để quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử, đó là nhiệm vụ chính trị đặt ra cho chúng tôi chứ không phải chúng tôi đi ngược lại với ý kiến của Bộ Y tế", Thứ trưởng Phan Thị Thắng nói.

Trong khi đó, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh Bộ Y tế đã có rất nhiều văn bản trình Chính phủ, gửi Bộ Công Thương thể hiện rõ quan điểm về nội dung này. Theo nữ Bộ trưởng, quy định về quản lý phải rất cân nhắc.

Với tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng với sức khỏe người dân, Bộ trưởng Y tế khẳng định "không thể quản lý rồi lại đưa ra thị trường".

Theo bà, với phương pháp quản lý và sự đa dạng của thuốc lá điện tử như hiện hại, việc quản lý được hay không rất đáng lo ngại. Bà đề nghị cần cấm thuốc lá ngay từ đầu.

Mở ra mà không dừng được, ai chịu trách nhiệm về sinh mạng người dân?

"Tôi thấy kỳ lạ, tại sao lại thí điểm với chất gây nghiện, loại giết người mà thí điểm. Không thí điểm gì cả", đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) nêu quan điểm.

Theo ông Trí, thuốc lá điện tử tràn lan trên thế giới và ở Việt Nam, rất có hại, hại toàn diện và rõ ràng… "Với tư cách người thầy thuốc, tôi đố ai tìm ra một chút ưu điểm về loại thuốc lá điện tử này", ông Trí nói.

Vị đại biểu ngành y cho rằng thuốc lá điện tử chứa rất nhiều chất gây nghiện, gây ung thư, không những không hạn chế thuốc lá thông thường, mà còn kích thích hút thuốc lá thông thường, tăng liều lượng.

Trong nhiều lần được mời làm rõ ý kiến của đại biểu, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cũng đều thể hiện quan điểm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là sản phẩm nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

"Quan điểm của Bộ Y tế vẫn đề xuất cấm", bà Lan tái khẳng định và nêu rõ tác hại của thuốc lá điện tử, nung nóng là khôn lường.

Nữ bộ trưởng dẫn số liệu thống kê cho thấy mỗi năm có khoảng 40.000 người chết vì thuốc lá. "Với trào lưu mới, tập trung chính ở thế hệ trẻ, có nên mở ra cho thí điểm không? Mai sau mở ra rồi mà không dừng lại được, lúc đó ai chịu trách nhiệm trước sinh mạng của người dân Việt Nam?", bà Lan thể hiện quan điểm.

Thiếu tướng Trần Nguyên Quân, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an), cũng nhất trí với Bộ Y tế.

Ông nhận định thuốc lá điện tử có tác hại đến sức khỏe con người, đặc biệt là thanh thiếu niên. Sản phẩm này không chỉ gây hại về sức khỏe, mà còn về kinh tế.

Đặc biệt, theo Thiếu tướng Quân, hiện nay các đối tượng phạm tội về ma túy thường lợi dụng sản phẩm thuốc lá điện tử để tẩm ướp, pha trộn ma túy.

"Thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử rất phổ biến. Đi ngoài đường, khi dừng chờ đèn đỏ người ta cũng rút thuốc lá điện tử ra hút. Tỷ lệ này gia tăng đáng lo ngại nên cái hại nhiều hơn là lợi ích về kinh tế và xã hội", đại diện Bộ Công an nhấn mạnh.