Kiến nghị Chính phủ cho dừng nhận chìm 1 triệu m3 bùn thải xuống biển

Theo công văn số 79/HNC-PTBV do tiến sĩ Nguyễn Việt Thắng, Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam vừa ký gửi Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương về việc đổ bùn thải ra vùng biển Bình Thuận.

Công văn trên cho biết, vùng biển ven bờ Bình Thuận là vùng nước chồi (có năng suất sản lượng thủy sản cao hơn nhiều lần vùng biển khác), đáy biển là cát và đá nhưng là nơi sinh sống của nhiều loài thủy sản bố mẹ quý hiếm như tôm hùm, các loài giáp xác và nhiều loài nhiễm thể sinh sống. Xa hơn là khu bảo tồn biển Hòn Cau, là nơi có thảm cỏ biển, rạn đá san hô là nơi sinh sống của quần đàn thủy sinh và chúng được lan tỏa ra toàn bộ vùng biển miền Trung.

Cùng với Bình Định, vùng biển Bình Thuận đang là nơi cung cấp tôm hùm giống tự nhiên cho các tỉnh có nghề nuôi tôm hùm là Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Định, Bình Thuận và Ninh Thuận mang lại doanh thu hàng nghìn tỷ đồng và giải quyết việc làm cho hàng vạn lao động.

Bình Thuận cũng là một trong những tỉnh có vùng nước chất lượng tốt, với khoảng 1/3 trại giống tôm nước lợ, sản xuất tôm cho cả nước để thực hiện chủ trương của Chính phủ là đến năm 2025 xuất khẩu tôm đạt 10 tỷ USD.

Hội Nghề cá Việt Nam cũng đề nghị làm sáng tỏ một số vấn đề trong giấy phép 1517 của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cấp cho Công ty điện lực Vĩnh Tân 1, cụ thể như sau:

Thứ nhất, bùn thải cửa sông ngoài thành phần chính là bùn hữu cơ, cát còn là trầm tích lắng đọng của các hóa chất độc do chất thải nhà máy, bệnh viện, canh tác nông nghiệp gồm kim loại nặng, thuốc trừ sâu và các loại chất độc khác. Trong đó, có nhiều loại chất độc hàng chục năm không phân hủy như Dioxin, 2,4D…Trước khi cấp phép Bộ TN&MT có yêu cầu chủ đầu tư đánh giá nội dung này chưa?

Thứ hai, trong giấy phép Bộ TN&MT yêu cầu chủ đầu tư nhận bùn nạo vét cửa sông xuống biển và cho rằng lượng bùn nhận xuống biển hàng triệu mét khối sẽ không ảnh hưởng đến vùng biển bảo tồn Hòn Cau.

Hội nghề cá Việt Nam cho rằng thành phần bùn gồm bùn lỏng và cát, sỏi khi đổ xuống biển thì cát sỏi sẽ lắng xuống đáy trong một số ngày, phần bùn lỏng sẽ nhiều tháng, thậm chí nhiều năm không thể lắng đọng xuống đáy.

Trong điều kiện sóng, gió, bão, thủy triều thì chỉ trong vài ngày lượng bùn này sẽ được sóng gió đưa đi bồi đắp làm chết sinh vật đáy, mất nơi trú ngụ của thủy sản bố mẹ, nhanh chóng làm thay đổi môi trường sinh thái của khu bảo tồn biển Hòn Cau. Việc trong báo cáo đánh giá tác động môi trường nói là nhận bùn xuống đáy biển "chỉ là cách nói kiểu lách luật”.

Thứ ba, Hội Nghề cá Việt Nam đặt vấn đề tại Bình Thuận dự kiến có tới 5 nhà máy nhiệt điện. Ngoài Vĩnh Tân 1 xin đổ bùn ra biển, các nhà máy tiếp theo sẽ đổ bùn đi đâu hay sẽ được tiếp tục mang ra vùng biển này đổ?

Thứ tư, cửa sông khu vực miền Trung nói chung, Bình Thuận nói riêng chủ yếu được kiến tạo từ cát, khi nạo vét xong cát hai bên bờ tiếp tục sạt lở xuống dẫn tới sạt lở.

Thứ năm, luật Biển Thế giới vẫn cho phép đổ chất thải ra biển nhưng phải có cơ sở đánh giá toàn diện về tác động đối với hệ sinh thái và phải công bố cho thế giới được biết. Hơn nữa, thông thường chúng ta mang ra vùng biển chung, cách xa bờ. Nhưng ở đây nơi được cấp phép đổ bùn thải là vùng biển của ven biển Bình Thuận.

“Đây là bãi cá, là nơi bảo tồn đa dạng sinh học, là nguồn sống của hàng vạn ngư dân, của các trại giống tôm và ngư dân khai thác nguyễn thể hai mãnh vỏ tang đáy”, công văn nhấn mạnh.

Thứ 6, Theo Điều 8 của Luật Tài nguyên, Môi trường Biển và Hải Đảo thì việc xả chất thải ra biển phải không làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Để giải quyết tình trạng trên, Hội Nghề cá Việt Nam kiến nghị, Chính phủ cho tạm dừng thực hiện khẩn cấp giấy phép 1517 của Bộ TN&MT. Đồng thời, thành lập một tổ chức độc lập kiểm tra xem xét do việc nạo vét đổ chất thải ra vùng biển Bình Thuận; xem xét quy trình thẩm định dẫn tới việc cấp phép của Bộ TN&MT.

Nguyễn Dương