Kiến nghị Bộ trưởng Xây dựng kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo Vicem

Thuê gia công xi măng rơi, rồi về đóng gói, dán mác

Thanh tra Bộ Xây dựng vừa có kết luận thanh tra số 378/KL-TTr về công tác quản lý, điều hành, sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM) và các công ty thành viên.

Kết luận thanh tra dẫn ra nội dung đơn tố cáo: “Theo chỉ đạo của Tổng công ty Vicem trong năm 2013 các công ty xi măng Hoàng Thạch, Hải Phòng, Bỉm Sơn, Bút Sơn phải mua xi măng rời thông qua hợp đồng gia công của công ty xi măng Tam Điệp sau đó chở về bơm vào silô mỗi công ty và đóng vỏ bao tiêu thụ tại máng suất từng công ty. Trong khi các công ty trên không tiêu thụ hết xi măng rời, có lúc phải dừng sản xuất nhưng phải mua xi măng rời theo chỉ đạo của Vicem từ chỗ khác vận tải về là sự lãng phí lớn về nguồn vốn và tài chính”.

Qua xác minh đã làm rõ trong giai đoạn từ tháng 8/2011 đến tháng 6/2014, Vicem đã chỉ đạo các Công ty TNHH MTV Vicem Hoàng Thạch, Hải Phòng và Công ty cổ phần xi măng Vicem Bỉm Sơn, Bút Sơn ký hợp đồng thuê gia công xi măng rời với Công ty TNHH MTV xi măng Vicem Tam Điệp.

Thông qua các hợp đồng nhận thuê gia công này, Công ty TNHH  MTV xi măng Vicem Tam Điệp đã tăng công suất sản xuất, tăng sản lượng tiêu thụ trong khi Công ty TNHH MTV xi măng Vicem Hoàng Thạch và Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn giảm lợi nhuận với tổng số tiền trên 21,5 tỷ đồng. Kết luận thanh tra cho rằng nguyên nhân khiến 2 công ty này giảm lợi nhuận là do sản xuất xi măng không hết công suất thiết kế trong khi phải thuê gia công xi măng rời; mặc dù giá bán xi măng cao hơn giá thành thuê gia công và có lãi nhưng giá thuê gia công vẫn cao hơn giá thành sản xuất tại đơn vị (?!).

“Như vậy nội dung đơn nêu trên có cơ sở. Yêu cầu tổng công ty kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong việc dùng các văn bản hành chính để chỉ đạo các đơn vị thành viên gia công xi măng rời tại công ty xi măng Tam Điệp”- kết luận nêu rõ.

Một phản ánh khác cho biết: “Giai đoạn từ 2008-2012 Vicem đưa ra chủ trương yêu cầu các công ty thành viên phía Bắc bán clinker cho Công ty cổ phần xi măng Hà Tiên 1 và Hà Tiên 2. Giá bán clinker cho Công ty cổ phần xi măng Hà Tiên 1, Hà Tiên 2 thấp hơn giá thành tại thời điểm đó nên đã gây thiệt hại cho các doanh nghiệp thành viên. Số clinker nói trên được Hà Tiên 1 và Hà Tiên 2 mua về không sử dụng hết, tồn kho 500-600 ngàn tấn. Số clinker này sau đó bán lỗ cho các đơn vị ngoài tổng công ty”.

Thanh tra Bộ Xây dựng cho rằng, thực hiện chủ trương bình ổn thị trường và kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô của Chính phủ, từ năm 2008-2010, Bộ Xây dựng có một số văn bản chỉ đạo Vicem về việc bình ổn định thị trường xi măng, clinker.

Giai đoạn 2008-2011 Vicem đã chỉ đạo Công ty TNHH MTV xi măng Vicem Tam Điệp, Công ty TNHH MTV xi măng Vicem Hải Phòng, Công ty TNHH MTV xi măng Vicem Hoàng Thạch, Công ty cổ phần xi măng Vicem Bút Sơn, Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn, Công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai bán clinker cho Hà Tiên 1 và Hà Tiên 2 với tổng khối lượng thực hiện trên 1,87 triệu tấn.

Trong đó, Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn có giá bán (bán trực tiếp) thấp hơn giá thành sản xuất, dẫn đến giảm lợi nhuận toàn công ty số tiền gần 11,4 tỷ đồng; các công ty thành viên đã bán clinker cho Hà Tiên 1 và Hà Tiên 2 thông qua việc ký hợp đồng với tổng công ty Vicem với khối lượng thực hiện trên 840.241 tấn, giá bán thấp hơn giá thành dẫn đến giảm lợi nhuận số tiền trên 46 tỷ đồng.

Từ đây Thanh tra Bộ Xây dựng khẳng định nội dung phản ánh nêu trên là có cơ sở. Tuy nhiên việc điều chuyển clinker từ Bắc vào Nam là nhiệm vụ bình ổn thị trường theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Xây dựng. Tổng công ty đã thực hiện kịp thời, không để xảy ra tình trạng sốt xi măng ở phía Nam, góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô nên không tránh khỏi việc giảm hiệu quả, ảnh hưởng đến lợi nhuận của các đơn vị.

Tuy nhiên cơ quan thanh tra vẫn yêu cầu Vicem rút kinh nghiệm trong mua bán clinker giữa các đơn vị thành viên đảm bảo theo cơ chế thị trường (!).

Xác định thuế nhập khẩu bằng 0 nhưng vẫn phải "móc hầu bao" thêm 7,4 tỷ

Tại dự án Trung tâm điều hành và giao dịch Vicem, Thanh tra Bộ Xây dựng phát hiện các gói thầu ngầm có 25/162 cọc khoan nhồi đường kính D1500 bị khuyết tật, 7/130 tấm tường vây có hiện tượng thấm nước ngược và có một số sai lệch về cao độ đỉnh tường vây, vị trí thép chờ, cao độ đỉnh cọc (gói thầu số 19) và tại tầng hầm GL, tầng hầm 1,2,3 xuất hiện các vết nứt tại các ô sàn (gói thầu số 20). Tuy nhiên tại thời điểm thanh tra các hiện tượng này đã được nhà thầu thi công xử lý, sửa chữa và được chủ đầu tư, tư vấn giám sát nghiệm thu chất lượng.

Tuy nhiên trong dự án này, tại một số thời điểm trong quá trình thi công, nhà thầu chưa bố trí đủ máy móc, thiết bị thi công theo cam kết; chất lượng máy móc chưa tốt phải dừng thi công chờ sửa chữa. Công tác chuẩn bị vật tư và tổ chức công trường chưa tốt dẫn đến việc thi công kéo dài. Nhà thầu cũng chưa lường trước được những khó khăn về địa chất công trình, giải pháp thi công cọc khoan nhồi và hệ chống tạm kingpost theo biện pháp thi công Semi-Topdown của các tầng hầm.

Đáng chú ý, theo kết luận thanh tra, ngày 29/11/2010, Chủ tịch Hội đồng thành viên Vicem ban hành Quyết định số 01995/QĐ-XMVN phê duyệt dự án đầu tư mua sắm hệ thống làm kín lò nung với thuế nhập khẩu bằng 0; tổng chi phí thiết bị và dịch vụ trên 60,6 tỷ đồng. Thanh tra Bộ Xây dựng phát hiện việc này không thống nhất với Quyết định số 00053/QĐ-XMVN về việc phê duyệt kế hoạch đấu thầu.

“Thực tế, khi thực hiện dự án, thiết bị về cảng Việt Nam, hải quan xác định mặt hàng không được miễn thuế nhập khẩu và tổng công ty phải nộp thuế nhập khẩu trên 7,4 tỷ đồng”- kết luận nêu rõ.

Kiến nghỉ kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo Vicem

Thanh tra Bộ Xây dựng kiến nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng kiểm điểm trách nhiệm cán bộ lãnh đạo Vicem và cán bộ có liên quan đến từng khuyết điểm, tồn tại đã được nêu ra trong kết luận thanh tra. Đồng thời, Bộ Xây dựng cho phép Vicem được bán bớt cổ phần tại Công ty cổ phần xi măng Vicem Hà Tiên 1 và Công ty cổ phần xi măng Vicem Hải Vân, chỉ nắm giữ tỷ lệ cổ phần tối thiểu theo đề án tái cơ cấu Vicem giai đoạn 2013-2015 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị Bộ Xây dựng chỉ đạo Vicem có phương án tái cơ cấu lại Công ty TNHH MTV xi măng Vicem Tam Điệp để sản xuất kinh doanh có hiệu quả, phát triển bền vững do kết quả sản xuất kinh doanh thua lỗ.

Đặc biệt, Tổng công ty Vicem cần chấn chỉnh lại việc để thành viên hội đồng thành viên tổng công ty giữ chức vụ lãnh đạo kiêm nhiệm tại các công ty con là không phù hợp với quy định tại khoản 2 điều 110 Luật Doanh nghiệp.

 Thế Kha