Khẩn trương giải cứu đàn bò tót đang có nguy cơ chết đói

Trước đó, nhiều cơ quan báo chí phản ánh đàn bò tót được nuôi trong chuồng trại tại thôn Bạc Rây, xã Phước Bình, huyện Bác Ái, tỉnh Ninh Thuận đang bị trơ xương vì đói ăn.

Trước thông tin này, ông Lưu Xuân Vĩnh chỉ đạo: “Trước hết là tiến hành kiểm tra sức khỏe hiện tại của đàn bò để cung cấp đủ nguồn dinh dưỡng nhằm cứu đàn bò khỏi chết đói. Sở Khoa học và Công nghệ và Vườn Quốc gia Phước Bình khẩn trương làm việc với đơn vị quản lý đàn bò và đề xuất phương án phù hợp, lâu dài để quản lý và phát triển đàn bò phục vụ mục đích nghiên cứu khoa học".

Đàn bò tót lai trên là kết quả giao phối giữa bò tót rừng với đàn bò nhà cách nay hơn 10 năm. Từ giai đoạn năm 2008 - 2012, tại khu vực Vườn Quốc gia Phước Bình xuất hiện một con bò tót đực (tên khoa học Bos gaurus) tách đàn, thường xuyên xuống rẫy tấn công bò đực để chinh phục và giành quyền giao phối với bò cái nhà. Kết quả cho ra đời hơn 20 con bê con mang tính trạng ban đầu của “bò tót cha” như chống chịu được khí hậu khắc nghiệt, sức đề kháng bệnh cao và tầm vóc lớn.

Nhận thấy đây là cơ hội hiếm có để nhân rộng nguồn gen, từ năm 2013 - 2015, Sở Khoa học và Công nghệ hai tỉnh Ninh Thuận và Lâm Đồng thành lập đề tài cấp tỉnh “Nghiên cứu giám định di truyền và đánh giá khả năng sinh sản của bò lai F1 giữa bò tót và bò nhà tại vùng giáp ranh Ninh Thuận và Lâm Đồng”.

Sau đó, một đề tài cấp Nhà nước “Khai thác và phát triển nguồn gen bò quý hiếm tại vùng rừng giáp ranh ba tỉnh Ninh Thuận, Lâm Đồng và Khánh Hòa” được triển khai, do Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Xuân Thám (nguyên Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng) làm chủ nhiệm đề tài.

Đề tài này triển khai nghiên cứu từ năm 2016 với kỳ vọng sẽ lai thành công cá thể bò tót lai F2, F3 để nhân rộng nguồn gen giúp cải thiện chất lượng đàn bò nhà về khả năng cho thịt và chất lượng thịt; hướng tới xây dựng thương hiệu bò tót lai của ngành chăn nuôi tỉnh Ninh Thuận và cả nước. Phía dự án đã mua lại từ người dân 5 con bò F1 đực và 5 con F1 cái để nuôi nghiên cứu.

Ông Nguyễn Như Chương, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng cho biết: “Dự án nghiên cứu bò tót lai đã được hai tỉnh Lâm Đồng và Ninh Thuận ký kết hợp tác chia sẻ nguồn gen, nghiên cứu trong 3 năm với kinh phí gần 3 tỷ đồng, từ tháng 6/2019 đã hết kinh phí. Hơn một năm nay đơn vị tự bỏ tiền thuê người dân chăm sóc đầy đủ, có bác sĩ thú y kiểm tra...”.

“Đơn vị bây giờ cũng đang rất khó khăn, lại ở xa nên dự kiến tháng 10 này sẽ bàn giao cho Vườn Quốc gia Phước Bình quản lý, duy trì và bảo tồn nguồn gen. Hướng để bảo tồn nguồn gen bò tót lai sắp tới kiến nghị các cơ quan chức năng hai tỉnh hoặc Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp tục cho thêm đề tài nghiên cứu thì mới đầy đủ kinh phí để nghiên cứu tiếp”, ông Chương cho biết thêm.

Ông Nguyễn Công Vân - Giám đốc Vườn Quốc Gia Phước Bình cho hay: “Nguyên nhân dẫn đến đàn bò suy dinh dưỡng như hiện nay là vì số lượng đàn bò rất lớn nhưng đơn vị quản lý chỉ thuê diện tích 1 ha đất vừa làm nơi chăn, vừa trồng cỏ nên không thể nào đủ thức ăn cho bò. Hơn nữa, lượng thức ăn khô và dinh dưỡng cũng không đủ. Dụng cụ cho bò ăn, uống đều mục nát, hư hỏng... ảnh hưởng đến sức khỏe đàn bò”.

“Hiện Vườn Quốc gia Phước Bình đang hoàn tất các thủ tục để tiếp nhận đàn bò tót này từ Trung tâm Ứng dụng khoa học công nghệ tỉnh Lâm Đồng về chăm sóc, tránh bị chết đói. Trước mắt, chúng tôi đã tạm ứng kinh phí và cử 2 nhân viên phối hợp với người được thuê chăm sóc đàn bò cung cấp thức ăn giàu dinh dưỡng như cỏ tươi, cám, bột ngũ cốc… để cứu đàn bò khỏi bị chết do suy dinh dưỡng nặng. Bằng mọi giá phải cứu lấy đàn bò tót F1 để phục vụ nghiên cứu khoa học”, ông Nguyễn Công Vân nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Công Vân cũng chia sẻ về biện pháp lâu dài sẽ xây dựng đề án để di dời đàn bò về Vườn quốc gia Phước Bình với diện tích quy hoạch trên 5 ha. Tuy nhiên, việc này nhanh nhất cũng vào đầu năm 2021 mới triển khai.