Khám bệnh, xin việc, giấy tờ nhà đất..., cái gì cũng phải “lót tay”!

Ngày 10/8, Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến đã làm việc với Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) về Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh - PAPI.

Tại cuộc họp, bà Louise Chamberlain, Giám đốc UNDP tại Việt Nam cho biết, UNDP đã làm một nghiên cứu về PAPI ở Việt Nam để đo lường kinh nghiệm thực tiễn của người dân. Từ năm 2009 đến 2015 đã có gần 75.000 người thuộc 63 tỉnh, thành trên cả nước được khảo sát.

Hà Nội và TPHCM là 2 địa phương có số lượng người tham gia khảo sát đông gấp 3 lần các địa phương khác. Trong mỗi khía cạnh khảo sát, số lượng người tham gia cũng tăng giảm tùy mức độ tính chất. Người chọn khảo sát là ngẫu nhiên, có độ tuổi trên 18.

Báo cáo của UNDP cho biết theo đánh giá của người dân, việc tuyển dụng công chức, viên chức phần lớn không dựa trên năng lực thật sự mà dựa trên các quan hệ cá nhân. Trong 5 năm liên tiếp, quan hệ cá nhân được coi là quan trọng hoặc rất quan trọng. Có hơn 50% người được khảo sát cho biết có tình trạng phải đưa “lót tay” để xin được việc trong cơ quan nhà nước.

Trong giai đoạn 2011-2015, gia tăng đáng kể tỉ lệ người được hỏi đã cho rằng “lót tay”, chung chi, bồi dưỡng ngoài quy định tồn tại khi xin việc vào khu vực nhà nước, khám chữa bệnh ở bệnh viện công, làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng và giáo dục công lập.

Cụ thể, giá trị chi phí bồi dưỡng cho giáo viên/ban giám hiệu trường tiểu học công lập tại TPHCM năm 2015 là gần 853.000 đồng/học kỳ (năm 2011 là 510.000 đồng/học kỳ). Ở Hà Nội, mức bồi dưỡng này là khoảng 630.000 đồng/học kỳ (năm 2011 là 824.000 đồng/học kỳ).

Một con số đáng chú ý khác, trong năm 2015, có gần 66% người dân ở Hà Nội và hơn 30% người dân ở TPHCM được hỏi cho biết đã trả chi phí không chính thức (ngoài quy định) cho cán bộ y tế ở bệnh viện tuyến huyện, TP để được chăm sóc tốt hơn. Giá trị chi phí không chính thức cho dịch vụ y tế này là hơn 700.000 đồng/lượt ở TPHCM và hơn 3,5 triệu đồng/lượt ở Hà Nội.

Có hơn 28% người dân TPHCM và hơn 62% ở Hà Nội cho hay phải trả chi phí “lót tay” để làm xong thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Giá trị tiền “lót tay” ở Hà Nội hơn 1 triệu đồng/lượt và ở TP HCM là gần 14,5 triệu đồng/lượt.

Cũng theo kết quả nghiên cứu, người dân cho rằng cán bộ dùng tiền công quỹ cho mục đích riêng cũng gia tăng. Năm 2015 có 25% số người được hỏi đồng ý chuyện này trong khi năm 2011 là 21%.

Kết quả khảo sát cho thấy, quyết tâm chống tham nhũng của cả chính quyền và người dân có xu hướng giảm theo thời gian.

Trong năm 2015, có 37% số người được hỏi cho rằng lãnh đạo cấp tỉnh đã nghiêm túc trong xử lý vụ việc tham nhũng ở địa phương, thấp hơn so với 2 năm trước. Trong khi đó, mức độ chịu đựng tham nhũng của người dân lại có xu hướng gia tăng. Cụ thể, chỉ gần 3% người bị vòi vĩnh, đưa hối lộ cho biết sẽ tố giác, giảm 7,5% so với năm 2011.

Đại điện UNDP nhấn mạnh rằng, chính quyền có thể tin tưởng các kết quả khảo sát này vì dựa trên danh sách có hộ khẩu thường trú ở TP để lựa chọn một cách ngẫu nhiên.

Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến cho rằng trách nhiệm công khai minh bạch cho người dân là rất quan trọng. Để xây dựng chính quyền vững mạnh, ngoài nỗ lực từ chính quyền trong cải cách hành chính, giảm phiền hà thì cần có sự cộng đồng trách nhiệm của người dân.

“Ví dụ, chính quyền kêu gọi chống tham nhũng, tiêu cực thì người dân cũng phải kiên quyết nói không với chung chi”, ông Tuyến nói.

Quốc Anh