Hội "thề không tham nhũng": Dân mong quan cùng thề!

Lễ hội Minh Thề

Sáng nay, ngày 10/2, tức 14 tháng Giêng âm lịch, tại miếu làng Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng đã diễn ra nghi thức trang trọng của hội Minh Thề, thề không tham nhũng.

Tại lễ hội sáng nay, ban thờ được sắp đặt rất đơn giản, trang nghiêm, nổi bật là chiếc mũ quan được đặt trang trọng ở vị trí cao nhất - đại diện cho chức sắc trong địa phương. Những người có chức sắc trong làng hôm nay tương ứng với các chức Lý trưởng, Phó lý… thời xưa tham gia thề. Một con dao nhọn sắc, một con gà trống và một bình rượu được đặt ngay dưới ban thờ chuẩn bị cho nghi lễ thiêng.

Tuy nhiên lễ hội mãi chỉ quanh quẩn trong phạm vi cấp làng mà chưa mở rộng lên được cấp xã, cấp huyện và cấp thành phố để phong trào phòng chống tham nhũng được khẳng định trên một lời thề tâm huyết.

Theo sử sách cũ, lễ hội Minh Thề (hay còn có cách gọi khác là Miêng Thệ) có từ năm 1561 khi Thái Hoàng, Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toản (vợ Thái thượng hoàng Mặc Đăng Dung) đến lập ấp Lan Niểu (nay là thôn Hòa Liễu), vận động dân làng mở rộng diện tích chùa, làm mới tượng Phật. Bà đã xuất tiền mua được 25 mẫu, 8 sào, 2 thước. Sau đó, những người dân trong làng thấy việc cung tiến ở chùa mang lại phúc đức nên cung tiến cả ruộng vườn vào chùa. Diện tích chùa và đất canh tác lên tới 47 mẫu, 8 sào, 2 thước.

Trong thời gian xây dựng, ngoài diện tích chùa, một phần diện tích ruộng vườn được Hoàng hậu Ngọc và những người có chức sắc trong làng chia cho những người trông chùa canh tác, diện tích còn lại được cho cấy khoán. Sản phẩm thu được chia cho người nghèo trong vùng.

Lương thực dư thừa được tích trữ hàng năm khoảng 3 tấn thóc, do người có chức sắc trong làng giữ. Để không xảy ra tình trạng tham nhũng của công, Thái Hoàng Thái Hậu cùng với dân làng đã lập ra Hịch văn Hội Minh Thề. Đối tượng cụ thể là những người đứng đầu trong làng (Lý trưởng, Phó lý, Chánh hội, Phó hội, Trương tuần). Người từ 18 tuổi trở lên trong làng đều tham gia cùng uống rượu tuyên thề.

Trải qua thăng trầm của lịch sử, năm 2003, lễ hội Hịch văn Hội Minh Thề được chính quyền địa phương và người dân trong làng khôi phục và giữ nguyên được giá trị văn hóa thời xưa.

Lễ hội Minh Thề năm nay thu hút rất đông người dân trong vùng đến tham dự. So với năm ngoái dân chúng và nhiều đơn vị chính quyền sở về dự đông đủ hơn. Tuy nhiên ngoài bộ phận bô lão tham gia uống rượu huyết gà dâng thề thì đa số chỉ đến để xem hội.

Lời thề không tham nhũng do... dân đọc (!)

Ông Nguyễn Văn Cường – một nông dân của làng Hòa Liễu – người được chọn để đọc Hịch văn Minh Thề đã dõng dạc từng câu từng chữ như khắc vào không gian: “Chúng tôi gồm những người làm việc công của làng, họp trước đền theo tục lệ uống máu ăn thề, xin thề các điều sau: Nếu lấy của công làm việc công thì được các thần linh ủng hộ. Nhược bằng, có lòng tham, lấy của công làm của tư, nguyện cầu các chư vị thần linh đả tử! Y như lời thề…”, “Trên từ cụ già đến tuổi 18 ở dân thôn, trong làng vườn tược, buồng cau trái chuối, ngoài đồng lúa mạ hoa màu, mọi người đều công minh chính trực, không tham lam vơ vét. Người nào tà tâm trộm cắp của nhau, nguyện cầu thần linh đả tử. Y như lời thề…”; “Làm tôi bất trung, làm con bất hiếu, xin trời tru diệt”…

Sau mỗi đoạn của hịch văn minh thề, các vị trong đoàn bồi lễ giơ tay biểu lộ quyết tâm cùng nhau: “ Y như lời thề”.

Sau nghi lễ cắt tiết gà hòa rượu ăn thề, các bô lão dâng rượu thề lên quan khách, nhân dân đến tham dự. Tuy nhiên chỉ có các vị cao niên vui vẻ đón lấy rượu cùng lời thề không tham nhũng. Tuyệt nhiên sáng nay không thấy có quan chức nào đến dự lễ hội nâng chén rượu thề cùng dân Hòa Liễu.

Lý giải điều này, chính quyền xã Thuận Thiên cho biết: lễ hội chỉ có phạm vi trong thôn làng, được phục dựng để nhớ về một nét đẹp văn hóa xưa. Cấp xã, huyện không thề mà chỉ là thành phần đại biểu, khách mời đến dự hội.

Nhà sử học Ngô Đăng Lợi có mặt tại hội thề nêu mong muốn: "Đây là một lễ hội tôn vinh thái độ sống tích cực, quan điểm làm quan thanh liêm, trong sạch mà người xưa đã tôn vinh thì cớ gì ngày nay ta không nhân rộng? Làm quan làm lãnh đạo trong thời đại nào cũng đòi hỏi phải công minh chính trực, trong sạch thanh liêm vì dân mà phù nước thì tiếc chi một lời thề”.

Ông Trần Văn Anh, một vị khách từ Hà Nội về nêu quan điểm, ngày nay Đảng ta đang phát động phong trào chống tham nhũng thì đây cũng là một việc làm thể hiện quyết tâm làm quan thanh liêm của cán bộ ta. Dân chúng vẫn chờ đợi một lời thề từ một vị lãnh đạo nào đó dám thề trước ban thờ, dám uống chén rượu thề hòa huyết đỏ để quyết tâm làm quan vì dân, không tham nhũng”.

Thu Hằng