Hộ chiếu sẽ được gắn chíp điện tử?

Đó là thông tin được đưa ra trong Dự án Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam vừa được Bộ Công an công bố rộng rãi để lấy ý góp ý của nhân dân.

Công dân Việt Nam bị các nước trục xuất ngày càng nhiều

Theo Bộ Công an, lưu lượng công dân Việt Nam xuất cảnh ra nước ngoài học tập, công tác, lao động, du lịch,… ngày càng tăng cao (năm 2016 là 7,7 triệu lượt, năm 2017 đã tăng lên 9,2 triệu lượt công dân xuất cảnh).

Để đáp ứng nhu cầu xuất cảnh từ trong nước ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước của công dân, công tác quản lý xuất nhập cảnh đã được cải tiến, đơn giản hóa, các quy định về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam ngày càng thông thoáng.

Nếu như trước đây quy định công dân Việt Nam xuất cảnh phải có hộ chiếu và thị thực xuất cảnh hoặc thị thực xuất nhập cảnh và hồ sơ bao gồm rất nhiều giấy tờ để chứng minh mục đích xuất cảnh thì nay, theo xu thế hội nhập, pháp luật quy định công dân được quyền cấp hộ chiếu để xuất cảnh và không phải nêu mục đích xuất cảnh.

Tuy nhiên, do hoạt động xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam không chỉ được điều chỉnh bởi pháp luật Việt Nam mà còn liên quan đến pháp luật của nước mà công dân Việt Nam có nhu cầu nhập cảnh hoặc liên quan đến thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam là thành viên nên việc tiếp tục nghiên cứu, cải cách thủ tục hành chính, nhất là ứng dụng khoa học công nghệ trong giải quyết các thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi trong việc cấp giấy tờ có giá trị xuất cảnh, nhập cảnh cho công dân là cần thiết.

“Thực tế hiện nay tình trạng người Việt Nam ra nước ngoài học tập, lao động trốn ở lại, có các hoạt động vi phạm pháp luật của nước sở tại diễn ra rất phức tạp, ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Trong khi các nước ngày càng siết chặt chính sách nhập cư, dẫn đến tình trạng công dân Việt Nam bị các nước trục xuất ngày càng nhiều. Để giải quyết tình trạng trên Chính phủ Việt Nam đã ký kết 19 Hiệp định nhận trở lại công dân với các nước và vùng lãnh thổ”- tờ trình của Bộ Công an cho hay.

Hộ chiếu gắn chíp điện tử

Theo Bộ Công an, Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Sản xuất và phát hành hộ chiếu điện tử Việt Nam”, tuy nhiên đến nay chưa có văn bản quy phạm phạp pháp luật nào điều chỉnh về hộ chiếu điện tử. Do đó, việc xây dựng Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam là hết sức cần thiết để tạo cơ sơ pháp lý trong việc cấp, quản lý và sử dụng hộ chiếu điện tử.

Tại dự thảo luật, Bộ Công an đã quy định về hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ, hộ chiếu phổ thông có gắn chíp điện tử để lưu trữ thông tin sinh trắc học đặc trưng của người đề nghị cấp hộ chiếu như dấu vân tay, ảnh, thông tin cá nhân và chữ ký số của cơ quan cấp. Hộ chiếu phổ thông được cấp riêng cho mỗi công dân.

Để phục vụ việc thu thập dữ liệu thông tin đưa vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, dự thảo cũng quy định về việc thu nhận dấu vân tay của người đề nghị cấp hộ chiếu (hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ, hộ chiếu phổ thông); chữ ký số cấp trong hộ chiếu, trong kiểm soát xuất nhập cảnh.

Hộ chiếu tạm thời có thời hạn một năm, có giá trị sử dụng như hộ chiếu phổ thông, cấp cho công dân Việt Nam trong các trường hợp sau: Ra nước ngoài có thời hạn, bị mất hộ chiếu hoặc hộ chiếu không còn giá trị sử dụng mà có nguyện vọng về nước ngay. Không được nước ngoài cho cư trú, có quyết định trục xuất bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền hoặc tự nguyện xin về nước mà không có hộ chiếu còn giá trị.

Phải về nước theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền Việt Nam mà không có hộ chiếu còn giá trị; vì lý do quốc phòng, an ninh theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an.

Bộ Công an khẳng định, việc bổ sung cấp Hộ chiếu tạm thời là sự khẳng định việc bảo hộ của Nhà nước Việt Nam đối với công dân trong những trường hợp đặc biệt, vì điều kiện khách quan nên không thể đáp ứng các quy định về việc cấp hộ chiếu dài hạn.

Về thẩm quyền, việc cấp hộ chiếu tạm thời chủ yếu giao cho cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài cấp trên cơ sở trao đổi với cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an.

Ngoài ra, thời hạn tạm hoãn xuất cảnh được dự thảo luật quy định cụ thể theo từng trường hợp và phù hợp với luật chuyên ngành. Thời hạn tạm hoãn xuất cảnh tối đa không quá 3 năm và có thể gia hạn, mỗi lần gia hạn không quá 3 năm.

Thế Kha