Hàng trăm người dân “ngộp thở” bên cảng cá ô nhiễm

Mặc dù chính quyền từ xã đến huyện đều biết tình trạng ô nhiễm của cảng cá song chưa có giải pháp xử lý triệt để, gây bức xúc cho người dân.

Sống chung với ô nhiễm

Xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu là xã vùng biển với nhiều tiềm năng đánh bắt, chế biến thủy, hải sản lớn. Nơi đây có Cảng cá Lạch Vạn - cảng là nơi lên bến của hơn 75% sản lượng khai thác hải sản của huyện Diễn Châu. Số tàu thuyền thường xuyên ra vào bến với gần 500 chiếc, mỗi ngày có khoảng 200 tấn cá vào cảng. Qua tìm hiểu, hầu hết các cơ sở sản xuất và chế biến thủy, hải sản đều phát triển theo hướng làng nghề tự phát, manh mún, không có quy hoạch, sản xuất kinh doanh theo hộ gia đình là chính. Các hộ kinh doanh chỉ chú trọng lợi nhuận, không quan tâm đến khâu xử lý nước thải, bảo vệ môi trường.

Đi vào các cơ sở sản xuất và chế biến thủy, hải sản, hai bên đường phủ kín xác thủy sản sau khi phân hủy. Mùi tanh nồng tới mức đeo tới hai chiếc khẩu trang vẫn thấy khó chịu. Xóm Đồng Lộc, xã Diễn Ngọc có 382 hộ với hơn 1.900 nhân khẩu đang là nơi trực tiếp chịu ảnh hưởng do thứ mùi đặc trưng này. Khi biết có PV về tìm hiểu, nhiều người đã tìm đến để trình bày bức xúc của mình. 

Người dân ở đây cho biết, trẻ em trong làng thường xuyên bị viêm phổi, đau ốm, nhập viện thường xuyên và ảnh hưởng học tập. Nhiều hộ gia đình phải chọn biện pháp bất khả kháng là đưa trẻ con đi gửi ở chỗ khác để… lánh nạn ô nhiễm. Ông Nguyễn Đức Đồng, xóm Đồng Lộc, xã Diễn Ngọc bức xúc nói: “Người ta xây bể lọc không có đáy lót bên dưới mà chỉ có đất không. Khi mưa xuống, nước ngấm ảnh hưởng đến khu vực giếng của chúng tôi, làm cho chúng tôi không có nước sinh hoạt”.

Còn gia đình anh Lê Văn Trung, xóm Đồng Lộc, xã Diễn Ngọc cách khu vực cảng cá 500m nhưng hằng ngày gia đình anh đều phải đóng cửa kín mít vì mùi khó chịu nồng nặc từ cảng cá bay tới. Anh Trung cho biết: “Người ta sản xuất rồi tập trung nước thải xả xuông sông không qua xử lý. Ngày nắng cũng như mưa mùi hôi thối, khó bụi bốc lên nồng nặc. Chúng tôi ở đây không thể chịu được, ai đi qua khu vực này cũng phải nhắm mắt và bịt khẩu trang”.

Ông Nguyễn Trung Thành - xóm trưởng xóm Đông Lộc - cho biết: Nguyên nhân ô nhiễm môi trường tại Cảng cá Lạch Vạn là xuất phát từ quá trình chế biến hải sản của cả doanh nghiệp và người dân tại xóm Đông Lộc. Mỗi khi có gió nồm (gió biển) thổi lên thì mùi hôi thối lan tỏa rất nhiều trong không khí.

Chưa có giải pháp triệt để?

Người dân ở khu vực cảng cá cho biết, trong các cuộc tiếp xúc với ĐBQH, đại biểu HĐND các cấp, cử tri cũng đã có ý kiến song vẫn chưa thấy có biện pháp khắc phục.

Được biết, năm 2008, UBND huyện Diễn Châu đã phê duyệt, thành lập làng nghề chế biến hải sản tại đây với quy mô 2,16ha.Cùng với việc thành lập khu chế biến hải sản, UBND xã Diễn Ngọc còn được Nhà nước hỗ trợ hơn 1,8 tỷ đồng xây dựng hệ thống xử lý nước thải. Theo đề án xây dựng, công trình này thực chất là hệ thống chứa nước thải đã qua xử lý của các cơ sở chế biến hải sản với diện tích hơn 400m2, không nắp đậy, đáy bể không được phủ bê tông. 

Nhưng thực tế những năm gần đây hệ thống này không hề có tác dụng, nước thải ngấm xuống đáy bể vào lòng đất gây ô nhiễm cho nguồn nước sinh hoạt của người dân. Còn bể chứa thì trở thành ao tù nước đọng sủi bọt, nổi bong bóng bốc mùi hôi thối. Ngoài mùi hôi thối bay xa cả hàng km và chất thải tuôn xuống lạch thì hàng trăm hộ dân còn phải sống chung với bụi, khói ô nhiễm mỗi khi nhà máy hoạt động. 

Trước những bức xúc của người dân, một hệ thống ống dẫn nước thải chui đã được xây dựng thông qua cống ngầm, chôn sâu dưới đất, dẫn nước thải ra cửa sông Lạch Vạn, Diễn Ngọc. Tuy nhiên, khi chúng tôi đứng từ trên nhìn xuống, nơi miệng cống xả thải vẫn cuộn lên vùng nước đen ngòm, bốc mùi hôi thối rất khó chịu.

Trao đổi với PV, ông Ngô Đình Tiu, Phó trưởng phòng TN&MT huyện Diễn Châu, thừa nhận, xí nghiệp chế biến bột cá đã làm ảnh hưởng đến môi trường của xã Diễn Ngọc và các vùng xung quanh. “Vấn đề ô nhiễm môi trường đã có từ lâu, nhưng từ năm 2010 lại đây thì huyện đã có những biện pháp quyết liệt và làm việc với các ban ngành liên quan để có những giải pháp giải quyết như: xử lý rác thải tập trung, giao cho cảng cá kiểm tra lại việc cho các doanh nghiệp thuê đất trong quy hoạch cảng. Còn ô nhiễm về mùi từ các xí nghiệp thì vừa qua chúng tôi cũng đã đề nghị Sở KH&MT ra kiểm tra để chuyển địa điểm hoặc làm lại quy trình từ đầu”, ông Tiu nói. Cũng theo ông Tiu thì cũng chỉ mức hạn chế ô nhiễm môi trường chứ “không ô nhiễm là không thể vì liên quan đến cảng cá sản xuất 200 tấn/ngày”.

Theo báo cáo “Đánh giá thực trạng ô nhiễm môi trường tại Cảng cá Lạch Vạn, Lạch Quèn và đề xuất các giải pháp xử lý” do Ban Quản lý Dự án FSPS II Nghệ An (Chương trình Hỗ trợ ngành Thuỷ sản) thực hiện vào tháng 12/2011 thì các nguyên nhân chính gây nên tình trạng ô nhiễm tại Cảng cá Lạch Vạn là do hiện trạng cơ sở hạ tầng cảng cá chưa hoàn thiện, đồng bộ, chưa đạt các tiêu chí đề ra trong QCVN 02-12:2009/BNNPTNT - Cảng cá - Điều kiện đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trước những vấn đề ô nhiễm từ cảng cá Lạch Vạn hàng trăm hộ dân ở xã Diễn Ngọc, đề nghị tỉnh UBND tỉnh Nghệ An và UBND huyện Diễn Châu sớm vào cuộc và có giải pháp triệt để để người dân không phải chịu đựng thêm sự ô nhiễm nguồn nước và không khí nặng nề như hiện nay.

 Uyên Phong - Lany Nguyễn