Hàng nghìn dự án chậm tiến độ, phải điều chỉnh quyết định đầu tư

Theo kết quả giám sát chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021" được đưa ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 14/9, quản lý, sử dụng ngân sách, các nguồn vốn nhà nước khác đã có nhiều chuyển biến tích cực.

Tổng số tiết kiệm kinh phí ngân sách, vốn nhà nước giai đoạn 2016-2021 là trên 350.000 tỷ đồng. Bội chi ngân sách nhà nước nợ công được kiểm soát chặt chẽ. 

Tổ chức bộ máy của các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong hệ thống chính trị từng bước được đổi mới, sắp xếp, kiện toàn theo hướng gọn, nhẹ, hiệu lực, hiệu quả; giảm 13,5% số đơn vị sự nghiệp công lập so với năm 2015, vượt mục tiêu Nghị quyết số 19-NQ/TW (tối thiểu bình quân cả nước giảm 10%). Tinh giản biên chế công chức giảm 10,01%; viên chức giảm 11,12% so với năm 2015, vượt mục tiêu Nghị quyết số 39/NQ/TW của Bộ Chính trị.

Những việc cấp bách của ngành y tế

Qua giám sát thấy rằng, việc đấu thầu, mua sắm thuốc, sinh phẩm, vật tư, đầu tư, mua sắm, quản lý, khai thác trang thiết bị y tế, đầu tư các dự án bệnh viện, cơ sở y tế còn nhiều tồn tại, hạn chế, thất thoát, lãng phí, không hiệu quả.

Việc thổi giá thuốc, sinh phẩm, vật tư, trang thiết bị chưa được xử lý kịp thời. Nhiều trang thiết bị hiện đại đắp chiếu nhiều năm tại một số cơ sở y tế. Cơ bản các dự án đầu tư các bệnh viện, cơ sở y tế đều chậm tiến độ.

Đáng chú ý, một số bệnh viện trọng điểm cấp trung ương và cấp tỉnh hoàn thành nhiều năm nhưng không đi vào khai thác, sử dụng, xuống cấp nghiêm trọng. Một số dự án đầu tư dở dang, không cân đối được nguồn vốn để hoàn thành, kéo dài nhiều năm, gây lãng phí nguồn lực.

Vì thế, đoàn giám sát đã đề nghị Chính phủ chậm nhất trong 6 tháng đầu năm 2023 cần phải đưa các bệnh viện, các cơ sở y tế đã hoàn thành vào khai thác, sử dụng, trong đó đặc biệt lưu ý sớm đưa Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 tại thành phố Phủ Lý, Hà Nam; Bệnh viện Tâm Thần tỉnh Bình Dương… vào hoạt động.

Đồng thời, đoàn giám sát đề nghị xây dựng phương án sử dụng hoặc điều chuyển các trang thiết bị y tế hiện đại đắp chiếu nhiều năm tại một số bệnh viện, cơ sở y tế.

Kiểm soát chặt chẽ việc lập, phân bổ, quản lý, sử dụng dự toán ngân sách nhà nước năm 2023, đặc biệt là danh mục dự án đầu tư các cơ sở y tế bố trí vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế- xã hội, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, không lặp lại các tồn tại, hạn chế trong thời gian qua.

Thanh tra dự án thua lỗ thuộc ngành dầu khí, điện, than

Về lĩnh vực đầu tư công, kết quả giám sát nhận định, chất lượng xây dựng, giao kế hoạch không đáp ứng yêu cầu đề ra; phân bổ vốn còn dàn trải, phân tán. Công tác chuẩn bị đầu tư, lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư chưa được quan tâm đúng mức, còn nhiều bất cập.

Tổng hợp báo cáo không đầy đủ của các bộ, ngành, địa phương cho thấy có hàng nghìn dự án giai đoạn 2016-2021 chậm tiến độ, trong đó đáng chú ý hầu hết dự án quan trọng quốc gia, các dự án lớn, trọng điểm đều chậm tiến độ.

Điển hình là Dự án tuyến đường sắt thí điểm TP Hà Nội, đoạn Nhổn- ga Hà Nội; Tuyến đường sắt đô thị số 2 đoạn Nam Thăng Long- Trần Hưng Đạo (Hà Nội); Tuyến đường sắt số 1 Bến Thành - Suối Tiên (TPHCM); Tuyến đường sắt số 2 Bến Thành - Tham Lương (TPHCM).

Các dự án giải ngân nguồn vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ rất chậm, thời gian triển khai dự án kéo dài, phải gia hạn thực hiện, không hoàn thành, đưa dự án vào khai thác đúng thời hạn dự kiến, giảm hiệu quả sử dụng vốn vay.

Hàng nghìn dự án điều chỉnh quyết định đầu tư, trong đó có nhiều dự án phải điều chỉnh dự án nhiều lần. Nhiều dự án vi phạm thủ tục đầu tư, có thất thoát, lãng phí; nhiều trường hợp phải xử lý hình sự.

Một số dự án hoàn thành nhưng không đưa vào sử dụng, không phát huy hiệu quả đầu tư, để hoang hóa, lãng phí. Nhiều dự án dở dang, dừng thực hiện dự án hoặc thi công đến điểm dừng kỹ thuật… nhưng chậm hoặc chưa kịp thời rà soát, cắt giảm, gây thất thoát, lãng phí, ảnh hưởng đến việc điều chỉnh các quy hoạch sử dụng đất, gây khó khăn bức xúc cho doanh nghiệp và người dân.

Đoàn giám sát đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành địa phương rà soát, tổng hợp, phân loại và xây dựng kế hoạch lộ trình để tập trung xử lý dứt điểm các vấn đề khó khăn, vướng mắc các dự án sử dụng vốn đầu tư công, đặc biệt là các dự án quan trọng quốc gia, các dự án trọng điểm, dự án sử dụng vốn ODA chậm tiến độ.

Nghiên cứu phương án bố trí vốn ngân sách mua lại các dự án đầu tư theo hình thức BOT gặp khó khăn, vướng mắc do Nhà nước điều chỉnh cơ chế, chính sách, đầu tư mới các dự án không hợp lý, gây thua lỗ, phá vỡ phương án tài chính ban đầu để bảo đảm hài hòa lợi ích của nhà nước, nhà đầu tư, bảo đảm môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh…

Đoàn giám sát cũng kiến nghị đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm thuộc lĩnh vực dầu khí, điện, than, hóa chất,… để sớm đưa các dự án vào sử dụng, phát huy hiệu quả đầu tư.

Thanh tra Chính phủ và thanh tra chuyên ngành đưa vào kế hoạch năm 2023 thanh tra chuyên đề việc lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư và triển khai thực hiện một số dự án trọng điểm chậm tiến độ, dự án thua lỗ thuộc ngành dầu khí, điện, than.