Hàng chục tỉ đồng trả thừa cho chủ bãi mà rác chưa được đốt

Hào phóng trả tiền đốt nhưng rác chỉ được chôn

UBND tỉnh Quảng Ninh vào cuối tháng 12/2015, đã chấp thuận cho Công ty cổ phần Tập đoàn Indevco nghiên cứu quy hoạch dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn, trồng cây ăn quả, rau sạch chất lượng cao và công viên cây xanh tại 2 xã Vũ Oai, Hoà Bình (cùng thuộc huyện Hoành Bồ).

Ngay sau đó quyết định phê duyệt quy hoạch phân khu chức năng 1/2000, quy hoạch chi tiết 1/500 cho dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn cũng được UBND tỉnh ban hành.

Tháng 4/2016, UBND tỉnh ra quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn của Indevco với tổng mức đầu tư gần 900 tỷ đồng, bao gồm hệ thống 4 lò đốt rác công suất 900 tấn/ ngày, các hố tiếp nhận chờ xử lý rác, nhà chứa rác sau xử lý, khu xử lý chất thải y tế, xử lý khói…

Tháng 10/2016, khi dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn của Indevco vẫn chưa thành hình hài, dự án mới chỉ là những hố lớn nham nhở, sâu hoắm…đào sâu vào núi thì tỉnh Quảng Ninh đã cho đóng cửa các bãi rác tại TP. Hạ Long, TP. Cẩm Phả, huyện Hoành Bồ và thị xã Quảng Yên để đưa rác về xử lý tại đây.

Các địa phương cũng nhận được chỉ đạo của tỉnh ký hợp đồng xử lý rác với Indevco từ tháng 11/2016 đến hết năm 2017 theo đơn giá xử lý đốt rác (tạm tính) là 410 nghìn đồng/ tấn.

Có chỉ đạo của tỉnh, UBND. TP Hạ Long, sau đó, cũng như địa phương khác, đã ký hợp đồng xử lý rác với DN và "vô tư" ứng trước 70% chi phí, phần còn lại sẽ thanh toán khi rác được đốt. Chỉ từ tháng 11/2016 đến tháng 6/2017, TP. Hạ Long đã tạm ứng cho Indevco khoảng19 tỷ đồng tiền đốt rác nhưng thực tế chỉ là chôn lấp.

Kiểm toán “tuýt còi”

Giữa năm 2017, Kiểm toán Nhà nước tiến hành kiểm toán đã phát hiện rác mới chỉ được chôn lấp nhưng năm 2016, TP. Hạ Long đã tạm ứng cho Indevco số tiền cao gấp nhiều lần theo đơn giá chôn lấp rác. Và đương nhiên việc chi trả hào phóng này của TP. Hạ Long đã bị Kiểm toán Nhà nước “tuýt còi”.

Chưa hết, Kiểm toán cũng đánh giá, việc thanh toán như trên của TP. Hạ Long đã làm giảm hiệu quả sử dụng ngân sách số tiền cả chục tỷ đồng.

Thậm chí Kiểm toán còn chỉ rõ, nếu rác thải không được xử lý bằng công nghệ đốt trước 31/12/2017, tỉnh Quảng Ninh phải chỉ đạo thu hồi tiền đã tạm ứng 70% để trả theo mức giá chôn lấp thấp hơn nhiều lần.

Trước kết luận của Kiểm toán Nhà nước, TP.Hạ Long buộc phải ngưng việc tạm ứng hơn 8 tỉ đồng (70%) tiền xử lý rác theo công nghệ đốt cho Indevco trong 3 tháng (7, 8 và 9).

Sau động thái trên của TP. Hạ Long, Indevco sau vài lần đốc thúc đòi tiền không được đã ngưng việc tiếp nhận rác. Điều này khiến TP. Hạ Long trong những ngày đầu tháng 11 “ngập ngụa” trong rác thải.

Tỉnh Quảng Ninh trước thực trạng trên đã phải họp bàn với Indevco để TP. Hạ Long được đổ rác. Cũng với đó TP. Hạ Long phải tạm ứng hết tháng 10 như hợp đồng đã ký.

Ưu đãi hết mức, dự án vẫn... dậm chân

Không chỉ tạm ứng 70% số tiền cho xử lý đốt rác nhưng chỉ chôn lấp mà trước đó, ngày 25/12/2015, Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã ra thông báo số 325/TB-UBND truyền đạt ý kiến của ông Nguyễn Đức Long, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh này: “Thống nhất không cấp phép đầu tư thêm các dự án nhà máy xử lý chất thải khác trong thời hạn 50 năm trên địa bàn Hạ Long, Cẩm Phả, Hoành Bồ, Vân Đồn” – thông báo nêu.

Đây được coi là động thái tỉnh trao “độc quyền” để Indevco một mình một chợ trong việc xử lý rác tại khu vực.

Ưu ái hết mức như vậy nhưng đến nay, Trung tâm xử lý chất thải rắn của Indevco vẫn chưa có hạng mục nào được xây dựng chứ đừng nói đến hoàn thành.

Theo quan sát của phóng viên, từ cổng đi vào đến Khu chôn lấp rác khá xa bởi khu vực này nằm lọt thỏm trong khe núi với một hố sâu nham nhở, rộng chừng vài ha. Hàng ngày, toàn bộ rác thải tại các địa phương được xe ô tô tập kết về chôn lấp tại đây rồi được cắt tầng, phủ bạt.

Dưới lòng hố phía cuối, công nhân đang thi công một công trình nhìn như móng nhà. Hoàn toàn không có bóng dáng của nhà máy, lò đốt hay bất cứ gì liên quan đến xử lý rác thải theo công nghệ đốt.

Trao đổi với Dân Trí, ông Phạm Văn Cường, Phó giám đốc Sở Tài nguyên – Môi trường Quảng Ninh thừa nhận, đến nay dự án này vẫn chưa triển khai gì. Sở cũng liên tục đôn đốc chủ đầu tư để đẩy nhanh việc triển khai xây dựng để sớm đưa dự án vào hoạt động.

Điều đáng nói, Kiểm toán Nhà nước trong kết luận cũng chỉ rõ việc UBND tỉnh Quảng Ninh có nội dung trong 50 năm không cấp phép đầu tư thêm dự án xử lý chất thải rắn nào tại khu vực Hạ Long, Cẩm Phả, Hoành Bồ, Vân Đồn là đi ngược lại tinh thần Luật Cạnh tranh, cần phải chỉnh sửa.

Kiểm toán cũng kiến nghị tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo các ngành liên quan kiểm tra tiến độ Trung tâm xử lý chất thải rắn do Indevco thực hiện.

Dư luận cho rằng, chỉ còn hơn 2 tuần nữa là hết năm 2017 nhưng với thực trạng như trên thì Indevco có nằm mơ cũng không thể hoàn thành dự án. Như vậy có nghĩa dự án xử lý chất thải rắn này không thể đưa rác vào đốt khi kết thúc năm. Và đương nhiên tỉnh Quảng Ninh sẽ phải thu hồi tiền tạm ứng đốt rác cho Indevco để trả theo mức chôn lấp theo yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước.

An Nhiên