Giải thưởng Sách Quốc gia - nơi khơi nguồn giá trị sách hay, sách đẹp

Và đóng góp sâu rộng về chuyên môn và được công chúng đón nhận, giới chuyên môn đánh giá cao ở các lĩnh vực.

Giải Sách Quốc gia khuyến khích, tôn vinh những người sáng tác và những người hoạt động trong lĩnh vực xuất bản sách Việt Nam, góp phần phát hiện, lưu giữ, quảng bá những tác phẩm có giá trị đến với đông đảo bạn đọc, tạo động lực thúc đẩy sự nghiệp xuất bản phát triển theo đúng định hướng và phù hợp với xu hướng hội nhập.

Tiếp nối thành công của Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 3, Công ty Cổ phần Sách Alpha (Alpha Books) đã chọn lựa những đầu sách có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ và có tác động mạnh mẽ đến cộng đồng để tham gia Giải thưởng Sách năm 2021.

"Thiên nga đen" - Cuốn cẩm nang đồ sộ giúp bạn thay đổi tư duy

Trong cuốn "Thiên nga đen - Xác suất cực nhỏ, tác động cực lớn" (tái bản lần thứ nhất, NXB Thế giới và AlphaBooks vừa phát hành), tác giả Taleb nhận định: "Chỉ cần một quan sát đơn lẻ cũng có thể bác bỏ khẳng định bao quát bắt nguồn từ hàng nghìn năm tận mắt nhìn thấy sự tồn tại của hàng triệu con thiên nga trắng". Taleb đúc kết, biến cố "thiên nga đen" có 3 thuộc tính: Hiếm khi xảy ra, ảnh hưởng cực lớn và có thể giải thích được khi hồi tưởng quá khứ, nhưng không dự đoán được nó sẽ xảy ra. Ông cho rằng, con người hiện nay quá tập trung vào những điều chúng ta biết, có xu hướng học những điều cụ thể chứ không phải tổng quát, nghiên cứu các sự kiện chứ không phải các quy tắc…

Tác giả "Thiên nga đen" khẳng định, thế giới đang bị thống trị bởi những gì cực độ, bí ẩn, ít có khả năng xảy ra; bất chấp sự tiến bộ và những phát triển về kiến thức của con người, tương lai ngày càng trở nên khó dự đoán hơn. Thoáng qua, người đọc có cảm giác tác giả ủng hộ thuyết bất khả tri - một luận điểm nhận thức luận về bản chất và giới hạn của kiến thức con người.

Thế nhưng, thực tế là ông đã vận dụng khối kiến thức đồ sộ của mình (tích lũy trong 20 năm làm thương nhân rồi nhiều năm nghiên cứu triết học, lý thuyết xác suất, làm giáo sư của Đại học Kỹ thuật Công nghệ New York) để phát triển lý thuyết "thiên nga đen". Ông xuất bản cuốn sách cùng tên năm 2007 (sách được cập nhật năm 2010, được dịch ra 32 thứ tiếng), giúp độc giả khắp thế giới thay đổi tư duy, nhãn quan trong học tập, nghiên cứu, làm việc, có thể nắm bắt, thậm chí bắt những điều bất định, trừu tượng, mơ hồ phục vụ cuộc sống cụ thể của cá nhân cũng như sự phát triển của tổ chức.

Trước tiên, "Thiên nga đen" "thông não" không ít người đọc về 3 chứng bệnh của bộ não con người khi nói đến lịch sử. Đó là ảo tưởng về sự hiểu biết, bóp méo khi truy hồi về quá khứ và đánh giá quá cao thông tin của các dữ kiện. Ba chứng bệnh này (tác giả gọi là "bộ 3 mờ đục") có biểu hiện lâm sàng rất rõ. Đó là khi chúng ta cho rằng, thế giới mình đang sống dễ hiểu, dễ giải thích và do đó dễ dự đoán hơn bản chất thực của nó. Thời gian trôi qua đem đến những sự kiện nằm ngoài dự đoán (sự phát triển của máy tính cá nhân, Internet; sự sụp đổ của Liên Xô; vụ tấn công khủng bố 11/9/2001 ở Mỹ…). Phần lớn những gì đã xảy ra đều từng được cho là sẽ không thể xảy ra, thậm chí là điên rồ. Tuy nhiên, sau khi sự kiện xảy ra, chúng ta lại gắng sức hợp lý hóa nó. Việc cố gắng lý giải khi nhìn lại quá khứ này là nguyên nhân gây ra thái độ xem thường tần suất xuất hiện và mức độ khó nắm bắt của sự kiện đó.

Làm thế nào để chúng ta không lâm vào tình cảnh của con gà tây, không rơi vào biến cố lớn mà không hề nhận ra? "Thiên nga đen" cung cấp cho bạn đọc những "vũ khí" vừa mang tính phòng vệ vừa mang tính tấn công để chuẩn bị cho những sự kiện trọng đại nằm ngoài dự tính. Đó là những ví dụ, kiến giải khó tin nhưng có thật, kiểu như "Bill Gates phải nặng đến 22,7 tấn", "Được đào tạo để trở nên đần độn", "Khối lượng kiến thức không tăng lên nhờ vào các quan sát chứng thực", "Sự thật về "cờ bạc đãi tay mới", "Tội ác trong im lặng"…

Các vấn đề khoa học nghiêm túc đôi lúc được tác giả trình bày bằng giọng văn dí dỏm, với cách dùng từ, đặt dấu ngoặc đắc địa. Đoạn trích sau đây là một ví dụ. "Người ta nói rằng, "bà cần phải biết độc giả của mình là ai" và "kẻ nghiệp dư viết vì bản thân, còn người chuyên nghiệp viết vì người khác"… "Bạn thân mến của tôi ơi, cuốn sách này sẽ chỉ bán được cho khoảng 10 người, trong đó có những người chồng cũ và thành viên trong gia đình bà thôi".

Tuy nhiên, bạn đọc không mê khoa học tự nhiên có thể cảm thấy khó hiểu với những phần trình bày và biểu đồ, đồ thị dính dáng toán học. Ngoài ra, "Thiên nga đen" mắc một số lỗi (phần nhiều liên quan dịch thuật, chính tả, đánh máy), như "Cộng hòa Hồi giáo Iran ra đời năm 1978" (đúng ra là năm 1979), "cầu thủ bóng đá O.J. Simpson" (cầu thủ bóng bầu dục)…

"Mục tiêu" - Quá trình liên tục hoàn thiện

Mục tiêu (The Goal) giới thiệu lý thuyết các điểm hạn chế đã làm thay đổi tư duy của những nhà kinh doanh Hoa Kỳ. Được viết theo phong cách kịch tính, Mục tiêu là cuốn tiểu thuyết quản trị cực kỳ hấp dẫn, đã và đang thay đổi tư duy quản lý của toàn bộ thế giới phương Tây.

Mục tiêu không chỉ cái bạn đặt ra mà là quá trình không ngừng hoàn thiện tiến tới đạt được mục đích. Thông điệp cuốn sách được truyền đạt sinh động thông qua câu chuyện kinh doanh xen kẽ với nhiều tình tiết thú vị, kịch tính trong cuộc đời Alex Rogo.

Đọc từng trang sách, theo dõi diễn biến của mỗi tình tiết, phân tích tâm lý được đẩy lên cao trào của từng nhân vật: Phó Chủ tịch chi nhánh Bill Peac, Giám đốc nhà máy Alex Rogo, bà vợ Juliet… độc giả sẽ có cảm giác câu chuyện này sao gần gũi như từng xảy ra với chính mình, rồi ngỡ ngàng khi dù gắng sức mà bạn không thể rời mắt khỏi những trang sách đầy mê hoặc.

Phải có lý do gì để Mục tiêu trở thành tiểu thuyết kinh doanh hay nhất mọi thời đại với hơn 5 triệu bản phát hành, lọt vào danh sách "25 cuốn sách về quản lý kinh doanh có sức ảnh hưởng lớn nhất thế giới", được rất nhiều trường bồi dưỡng kỹ năng quản lý đưa vào chương trình đào tạo quản lý vận hành, lập kế hoạch chiến lược, đo lường và điều chỉnh hệ thống làm việc? Bàn luận sâu sắc về kinh doanh, tác giả Eliyahu M. Goldratt và Jeff Cox chỉ ra cho độc giả thấy rằng có những nhà quản trị doanh nghiệp dù được đào tạo bài bản, thâm niên lâu năm nhưng vẫn mắc phải nhiều sai lầm chung, trong khi đó có không ít "tay ngang" dù nghề nghiệp không liên quan nhưng họ thật sự là bậc thầy trong kinh doanh.

Một niềm hứng thú không thể che giấu nữa là những thuật ngữ về kinh doanh được trình bày rõ ràng trong cuốn tiểu thuyết: "Lý thuyết về những hạn chế" (Theory of Constraints) được Goldratt lý giải rõ ràng trong The Goal. Theo lý thuyết này, "sức bền của một dây xích chính là sức bền của mắt xích yếu nhất". Sức mạnh tập thể sẽ phụ thuộc vào mỗi cá nhân, cũng như sự vận hành trơn tru của hệ thống sẽ phụ thuộc vào mỗi bộ phận riêng lẻ.

Đặc biệt, cuốn tiểu thuyết này không đơn thuần bàn về kinh doanh mà luôn lồng ghép khéo léo câu chuyện về tình cảm gia đình. Rogo buộc phải tìm ra phương cách cứu vãn cuộc hôn nhân đang trên đà tan vỡ của mình. Sau tất cả thì việc cân bằng giữa công việc và gia đình luôn là bài toán nan giải của những vị lãnh đạo. Làm thế nào để giao kịp các đơn hàng cho đối tác nhưng vẫn kịp lau khô dòng nước mắt tức tưởi hờn giận vì bị "bỏ rơi" của vợ mình? Trong tình thế đó, Rogo phát hiện ra "phương pháp Socrates" và sử dụng nó để giải quyết ổn thỏa chuyện hôn nhân. Độc giả sẽ biết rằng phương pháp Socrates bao gồm một cuộc đối thoại giữa hai hoặc nhiều người là một người hướng dẫn người kia, thông qua một loạt câu hỏi và sử dụng các tài nguyên, hướng tới giải quyết những nghi ngờ và xung đột của bạn. Cuối cùng, đối tượng sẽ tự tìm ra cách làm hữu hiệu.

Rogo cũng áp dụng phương pháp này cho đội ngũ nhân viên tại nhà máy và nhanh chóng cùng họ tìm ra giải pháp. Jeff Bezos - CEO của Amazon đã nhận xét về cuốn Mục tiêu rằng: "Cuốn sách thực chất là một sự bóc trần bản chất của khoa học sản xuất trong hình hài của một cuốn tiểu thuyết. Cuốn sách khuyến khích các công ty xác định những khó khăn lớn nhất trong hoạt động của mình và từ đó nhìn nhận ra những hạn chế để khắc phục".

Mục tiêu là một tác phẩm khác biệt trong thế giới sách kinh doanh khi được viết bởi nhà vật lý học Goldratt - người có chuyên ngành không một chút liên quan đến kinh doanh và điều thú vị là các bí quyết kinh doanh được viết dưới dạng một cuốn tiểu thuyết hết sức thực tế và gần gũi nên dễ dàng tiếp cận với đông đảo người đọc. Bằng cách thức kể chuyện tài tình, cuốn sách vẫn không ngừng mang lại những bài học sâu sắc, đầy giá trị và truyền cảm hứng tuyệt vời cho các nhà lãnh đạo có tinh thần cầu tiến.

Chuyển đổi số: 5 giai đoạn triển khai công nghệ số cho doanh nghiệp

"Chuyển đổi số" là khái niệm được nhắc đến nhiều nhất trong thời gian gần đây. Thế nhưng làm thế nào để thực hiện một chiến dịch chuyển đổi số thành công?

Đối với Việt Nam, chuyển đổi số là quá trình thay đổi mô hình cũ, mô hình truyền thống sang dạng doanh nghiệp số, dựa trên những ứng dụng công nghệ mới như: Big Data, IoT, điện toán đám mây,… nhằm thay đổi phương thức điều hành, quy trình làm việc và văn hóa lao động trong doanh nghiệp. Cụm từ "chuyển đổi số" tuy xuất hiện đầy rẫy trên các phương tiện truyền thông, trong rất nhiều cuốn sách, tài liệu nghiên cứu nhưng các chuyên gia đánh giá rằng trong thế giới kinh doanh ngày nay, không có khái niệm nào lại "vừa quan trọng, vừa mơ hồ và lộn xộn như thế".

Đóng vai trò là một người thực chiến - một chiến binh thực thụ, Lindsay Herbert, tác giả cuốn sách, một trong những người lãnh đạo chuyển đổi số tại IBM đã mang đến cho độc giả nhiều thông tin "đáng đồng tiền bát gạo". Cô đã chẻ nhỏ những khái niệm đáng sợ về chuyển đổi số mà không làm giảm đi sự phức tạp và khó khăn của hoạt động này đúng như nhận định của Ben Hammersley (MC của BBC World, Biên tập viên của WIRED): "Chuyển đổi doanh nghiệp có thể là một quá trình kinh hoàng, đầy sợ hãi và áp lực. Cuốn sách này biến định kiến đó thành một quá trình dù kịch tính song đầy hi vọng và trọn vẹn".

Không bắt đầu về sự ca tụng, tung hô thành quả đạt được, ngay từ những trang đầu tiên, cuốn sách đã giúp chúng ta hiểu rõ 3 sự hiểu lầm tai hại về chuyển đổi số: một ngân sách khổng lồ, ai cũng nghĩ rằng mình hiểu chính xác về chuyển đổi số, khi chuyển đổi số qua đi mọi người có thể quay lại trở lại công việc vốn có.

Và đó mới chỉ là khởi đầu của những bài học để đời…

Sự thay đổi luôn mang lại rủi ro và đòi hỏi nỗ lực của chính bản thân từng người. Lấy dẫn chứng gần gũi qua diễn biến tâm lý của con người khi phải làm quen với chiếc điện thoại mới - đại diện cho những công nghệ mới, tác giả đã tái hiện rõ nét và sinh động 5 giai đoạn chuyển đổi số của mỗi cá nhân: từ chối bỏ, chuyển sang sợ hãi, lên cơn giận dữ, bất ngờ thích thú rồi trở thành "con nghiện". Thông điệp được gửi tới mỗi vị lãnh đạo doanh nghiệp là: Để hiểu được phản ứng của nhân viên, quản lý, khách hàng trước những thay đổi mà bạn đề xướng, hãy nghĩ lại cách bản thân thích ứng với những chuyển đổi số mà bạn đã trải qua. Bởi mỗi lần có điện thoại, máy tính hay xe hơi mới, chúng ta đều trải qua những phản ứng tự nhiên và "con người" nhất với sự thay đổi.

Trọng tâm của cuốn sách chính là 5 giai đoạn tạo nên thành công: Kiến tạo (Build) không chỉ đến từ các quá trình của những dự án chuyển đổi số quy mô nhất mà chúng cũng xuất hiện ở các dự án nhỏ hơn.

Một là, Thu hẹp khoảng trống (Bridge): Thu hẹp khoảng trống giữa doanh nghiệp, khách hàng và những thay đổi diễn ra xung quanh.

Hai là, Khám phá (Uncover): Khám phá các rào cản tiềm tàng, tài sản và tài nguyên cần thiết của doanh nghiệp để lập kế hoạch và ưu tiên các lộ trình tương ứng để chuyển đổi.

Ba là, Lặp lại (Iterate): Kiến tạo theo vòng lặp ngắn, thử nghiệm với người dùng thực và cải tiến theo nhận thức của bạn để tìm ra sự sáng tạo có thể được nhân rộng.

Bốn là, Tận dụng (Leverage): Tận dụng thành công nhằm tiếp cận nguồn lực lớn hơn, tận dụng tầm ảnh hưởng và khoảng trống để phát triển các giải pháp mới, cách làm việc và tư duy tiến bộ hơn.

Năm là, Nhân rộng (Disseminate): Phổ biến những cải tiến và cách thức làm việc mới một cách có hệ thống để phát triển mạnh trong việc biến môi trường kinh doanh mới trở nên thông thường.

Đánh giá về sự thành công của "Chuyển đổi số: 5 giai đoạn triển khai công nghệ số cho doanh nghiệp", nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp nổi tiếng thế giới cho rằng, cuốn sách đã chạm đến sính ngữ và sự cường điệu hóa về chuyển đổi số bằng một góc nhìn trần trụi hiếm thấy. Bằng kinh nghiệm và kỹ năng giao tiếp điêu luyện của mình, Lindsay đã vạch ra những hướng dẫn cốt lõi cho hoạt động có tính cách mạng với doanh nghiệp này. Hơn thế nữa, tác giả giúp cho người đọc loại bỏ các quan niệm sai lầm và làm sáng tỏ nhiều thuật ngữ.

Mục tiêu của cuốn sách là hỗ trợ cho bạn nắm được cách thực thi một chương trình chuyển đổi số thành công. Nhưng đôi khi điều bất ngờ nhất lại nằm ở những bài học rút ra từ sự thất bại. Bởi vậy tôi thực sự tâm đắc khi đọc đến mục "Cách tốt nhất để phá hỏng bất cứ chương trình chuyển đổi số nào".

"Kế toán quản trị" - Ngọn hải đăng cho sinh viên, nhà quản lý doanh nghiệp

Giống như hình ảnh ngọn hải đăng trên trang bìa, cuốn sách Kế toán quản trị giúp nhà quản lý định hướng, tìm đường đi chính xác, giúp cho sản xuất, kinh doanh an toàn, hiệu quả, tránh lạc đường rơi vào nơi nguy hiểm.

Muốn biết, muốn giỏi kế toán quản trị thì nên hỏi ba ông "tam đa" kế toán Mỹ, gồm Ray Garrison (Đại học Brigham), Eric Noreen (Trường Kinh doanh Fox, Đại học Temple) và Peter Brewer (Đại học Wake Forest). Một cây làm chẳng nên non, ba ông chụm lại nên… hòm sách hay. Kế toán quản trị của ba ông là giáo trình hiện đại của Mỹ, đã được tái bản 16 lần và lần đầu tiên được xuất bản ở Việt Nam (NXB Tài chính, AlphaBooks phát hành).

Với độ dày hiếm có 872 trang, sách được chia làm 12 chương mổ xẻ các vấn đề then chốt trong kế toán quản trị, liên quan hai vấn đề tối quan trọng trong doanh nghiệp là lên kế hoạch điều hành và ra quyết định và mục đích cuối cùng là tăng lợi nhuận, giảm chi phí. Đầu mỗi chương, các tác giả đều nêu một ví dụ thực tế về sản xuất, kinh doanh liên quan đến chủ đề của chương, giúp người đọc dễ hình dung về cách thức vận dụng lý thuyết xám xịt vào thực tiễn xanh tươi. Cuối mỗi chương đều có các bài tập với những câu hỏi hoặc mang tính đúc kết nội dung bài học hoặc mang tính gợi mở thảo luận, tự nghiên cứu. Chương nào cũng có ảnh minh họa, bảng biểu, đồ thị, box thông tin… giúp độc giả dễ tiếp thu và khắc sâu bài học trong đầu.

Điều đáng nói là cuốn sách "khủng" này không chỉ đơn thuần là các con số khô khan. Kế toán quản trị còn cung cấp cho độc giả, từ các sinh viên học từ xa đến giám đốc công ty lớn những kỹ năng "bên ngoài các con số" để giúp họ lập kế hoạch, kiểm soát và ra quyết định một cách thông minh. Mở rộng những phạm vị đa dạng hơn, sách đề cập cả khía cạnh đạo đức, quản trị chiến lược, quản trị rủi ro doanh nghiệp, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp…

Nói ngắn gọn như Giáo sư kế toán Stephen Benner (Đại học Eastern Illinois), "nhóm tác giả đã thực hiện một công việc tuyệt vời là giải thích rõ các khái niệm về kế toán quản lý và cung cấp các ví dụ thực tế mà sinh viên dễ dàng liên hệ". Mời độc giả đón đọc cuốn sách "nhập môn" không thể bỏ qua về kế toán quản trị cùng Alpha Books!

Đội trinh sát và con chó Sara: "Nhân chứng" chiến tranh "có một không hai"

"Với Sara, khẩu DKZ 75 ly chỉ là một con chó điên, sủa ra lửa cả đằng đầu lẫn đằng đuôi. Một con chó khốn kiếp, vô dụng dài ngoằng, không có lông và hay gây phiền nhiễu. Đã thế, có mỗi ba chân, thua hẳn nó một chân nên trông thậm vô lý và buồn cười…".

Nhân vật trung tâm của tiểu thuyết chiến tranh đang được chú ý trên văn đàn có tên Sara - nghĩa là "Rượu" trong tiếng Campuchia - một con chó nhách có huyền đề kép lang thang xin ăn được Phong lượm về ở bến cá bên bờ Tonle Sap. Từ mối duyên lành đó, số phận của nó gắn liền với số phận những người lính trinh sát thuộc một tiểu đoàn chủ lực, dọc ngang mọi nẻo chiến trường trên đất nước Chùa Tháp.

Văn thơ Việt Nam có nhiều trang viết về vùng thôn quê mộc mạc, đơn sơ cùng sự xuất hiện của những chú chó trung thành là vật nuôi giữ nhà, là người bạn thân thiết của con người; tạo dựng nên những thông điệp nhân văn sâu sắc trong các tác phẩm văn học nổi tiếng như Đôi mắt, Lão Hạc… Việc đưa loài vật trở thành nhân vật trong văn học không hề đơn giản nếu thiếu sự quan sát tinh tế hay cảm nhận sâu sắc về thế giới muôn màu muôn vẻ.

Trong cuốn sách Đội trinh sát và con chó Sara, nhà văn Trung Sỹ đã khéo léo đưa hình ảnh chú chó xuất hiện ngay từ tên tác phẩm và xuyên suốt cốt truyện, khêu gợi sự háo hức, tò mò của độc giả.

Sara không khác với các con chó trung đội Phong từng bầu bạn và… chén thịt trước đây nhưng nó đã thoát chết do sở hữu cái huyền đề kép theo kinh nghiệm dân gian là quý tướng loài cẩu hay vì sự trống vắng, tàn khốc do chiến tranh gây ra? Đội trinh sát 12 người, đã tử trận 4, anh em chí cốt lần lượt ra đi để lại quá nhiều khoảng trống lạnh lẽo, sự trống vắng thấu tim cảm nhận rõ rệt nhất trong những ca gác đêm mỗi đầu hai vọng.

Vậy là Sara không bị giết, được ăn cơm lính và trở thành đứa bạn đêm trường thính tai, biết sủa, đỡ đần các ca gác thiếu người… Những con chó trung thành vẫn luôn xuất hiện như thế, khi mà người ta khốn khó, cô độc và đau thương nhất!

Anh bạn bốn chân này được tác giả miêu tả như một nhân vật rất khôn ngoan và tình cảm. Sara thấu hiểu từng ngõ ngách tâm tư của các ông chủ, biết thân biết phận thực thi nhiệm vụ được giao nhưng cũng luôn đòi hỏi được đối xử công bằng, đúng tinh thần "chó có suất". Tình cảm giữa chú chó hoang và những người lính ngày càng khăng khít sau những lần "tác chiến" bắt rắn mối, băng qua "cơn mưa" đạn pháo hay đối diện với những mẩu vụn thịt người rã nát, thối khắm nồng nặc… Ấn tượng nhất là những phen cứu mạng thót tim: trong một lần đánh chiến dữ dội, Sara với linh tính của chú chó chiến, đã kịp thời báo cho chủ về quả lựu đạn M67 giấu trong áo một đứa trẻ.

Sự ví von "len lét như rắn mùng năm, cúp đuôi như chó sợ pháo" không đúng với Sara khi chú đã quá quen thuộc với chiến trường rền vang tiếng đại bác gầm, tiếng hỏa lực tức ngực nổ gần. Chú thành thạo nằm áp xuống đất, dạt ngang né bom rơi đạn lạc...

Sara cứ lặng lẽ dõi theo từng bước hành quân của cả đội với Phong, Đức, Sên, Phương, Vỹ già… chứng kiến sự khắc nghiệt kiệt cùng khi các ông chủ phải cắt cơn khát quắt queo bằng chính nước tiểu của mình: "Sara bới cát lòng suối, rúc toàn thân xuống mong tìm một chút hơi ấm. Mõm nó nghếch lên, nhìn Đức đang trong tư thế dị kỳ. Ông chủ của nó đang giạng chân, tè thẳng vào cái bi đông rỗng tuếch. Ngửa cổ nhăn nhở, Đức dốc thứ nước đỏ quạch mà nó chỉ dùng để đánh dấu đường ấy vào cổ họng. Cả tiểu đội lần lượt làm theo…".

Tác giả khắc họa Sara như một "nhân chứng" chiến tranh ấn tượng, chú vật vã đi tìm dấu vết chủ của mình, dù bị bỏ quên vẫn quay về sau mấy ngày lưu lạc như một lữ khách chân chính. Tình nghĩa keo sơn đâu phải một sớm một chiều nên bắt gặp một mùi hương quen thuộc, hay cử chỉ búng tay của anh lính lạ cũng khiến nó bồi hồi, xao xuyến.

Sara qua ngòi bút Trung Sỹ được nhân cách hóa vô cùng sinh động, biết sán đến ve vãn các nàng chó như một gã "trai lơ" bụi bặm đích thực; biết vênh váo, hãnh diện khoe chiến tích trước sự thán phục của bầy chó cái; biết giả vờ nịnh bợ các ông chủ; biết đau đớn, tức tưởi khi bạn tình bị giết; biết nhớ nhung tình nghĩa với cô chủ cũ…

Chưa ở đâu, ranh giới giữa sự sống và cái chết là mong manh nhường vậy: "Tử thần hóa trang giấu mặt bao giờ cũng nguy hiểm và đáng sợ. Một khu rừng nhiệt đới nguyên sinh, một thiên nhiên thật thà hoang dã bội nhiễm bởi những trái mìn dày đặc. Mìn dày như những cái gai độc cắm vào lòng trái đất. Chớ nên tin một khóm lan rừng đang ra hoa, một bụi sâm tươi tốt, một bãi nghỉ râm mát, một bờ suối trong lành. Tất cả có thể đã bị gài mìn". Cuộc chiến ngày càng khốc liệt. Phong bị thương nặng phải chuyển viện tuyến trên. Ở cứ, Sên hy sinh vì dính đạn nhọn của kẻ thù khi truy quét ở núi Tà Đạt, Phương ôm trọn trái mìn KP2 lúc ra Krako nhận thuốc đem về Svay Chek tiêm chủng cho trẻ con… Và Sara vẫn âm thầm đồng hành cùng họ!...

Cách tiếp cận và miêu tả chiến tranh của tác giả với sự xuất hiện của Sara khiến cho cuộc chiến bớt phần nào bi thương, áng văn cuồn cuộn chất lính, thấm thía chất đời và để lại trong lòng người đọc thật nhiều suy ngẫm, day dứt khôn nguôi: "Sara ươn ướt mắt, âu yếm ngắm ân nhân cũ trong chiếc áo vá rộng thùng thình của Phong. Bóng đêm giấu bớt đi vẻ khổ hạnh, phô ra những nét thanh tú của cô chập chờn trong ánh lửa. Hương ngọt đường cô chủ ngày xưa giờ có thêm mùi mồ hôi mặn vai áo lính. Đã lâu lắm những mùi đời thường thân quen này mới trở lại…".

Gia nhập làng văn chưa lâu nhưng "lính mới" Trung Sỹ (tên thật là Xuân Tùng, sinh năm 1960) đã có những tác phẩm nổi tiếng về đề tài chiến tranh và Hà Nội. Xuất thân là trai Hà Thành chính hiệu, từng đi qua thời "mũ rơm", "tem phiếu", đồng thời là một người lính bộ binh đã tham gia cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, những trang viết của ông vừa mang nét tài hoa duyên dáng, vừa thấm đẫm những nguyên liệu chắt lọc từ thực tế.

Chuyện lính Tây Nam viết về quân tình nguyện Việt Nam làm nhiệm vụ quốc tế ở nước bạn Campuchia những năm cuối thập kỷ 70, đầu thập kỷ 80 của thế kỷ XX gây được tiếng vang lớn trên văn đàn. Điều này khích lệ tác giả viết tiếp tiểu thuyết Đội trinh sát và con chó Sara (NXB Lao Động - 2020).

Không quá khốc liệt như Chuyện lính Tây Nam nhưng Đội trinh sát và con chó Sara giúp người đọc hình dung được những khó khăn, hiểm nguy chết chóc luôn rình rập tấn công người lính tình nguyện Việt Nam đóng quân ở Svay Chek. Sự hiện diện của quân tình nguyện Việt Nam là chỗ dựa vững chắc cho Xã trưởng Sok Un, Xã đội trưởng Loung, cô giáo Chanrithy và bà con ở Svay Chek chung tay xây dựng cuộc sống mới.

Với nhiệm vụ được giao là thám sát phát hiện địch ẩn náu trong rừng ngập nước ở Biển Hồ và rừng khộp mênh mông ở "thủ đô kháng chiến" của Pol Pot - Ieng Xary, Trung đội trinh sát nhờ có chú chó Sara trợ giúp đắc lực bằng cái mũi đánh hơi nhạy bén và sự tinh khôn hiếm có, đã lập nhiều chiến công xuất sắc.

Là cây bút bước ra từ chiến trường, trực tiếp đối mặt với quân diệt chủng, nhà văn Trung Sỹ không chỉ viết bằng ngòi bút mà bằng mọi giác quan, bằng cả hơi thở gấp gáp và trái tim bị bóp nghẹt. Chính điều đó đã tạo nên sự hấp dẫn của tác phẩm. Xin trân trọng giới thiệu cùng độc giả!

"Dám hành động"

Hồi ký của người nổi tiếng luôn hút khách - và Dám hành động của "cá nhân quan trọng nhất của nền kinh tế quan trọng nhất thế giới" không phải ngoại lệ, nhưng kén khách hơn những cuốn sách tiết lộ chuyện "thâm cung bí sử" thông thường.

Dù Dám hành động, hồi ký của cựu Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) Ben Shalom Bernanke, có tên trong danh sách best seller của The New York Times, nhưng không phải là sách dành cho độc giả thích thú chuyện đời tư tác giả hơn nội dung tác phẩm của họ, dù trên thực tế, cuộc đời và sự nghiệp của nhà kinh tế học Bernanke có nhiều điều đắt giá đáng để đưa vào sách.

Tạp chí Time của Mỹ từng nhận định: "Bernanke là cá nhân quan trọng nhất của nền kinh tế quan trọng nhất thế giới. Khả năng điều hành sáng tạo của vị chủ tịch FED trong năm 2009 không chỉ giúp kinh tế Mỹ mà cả kinh tế thế giới vượt qua khủng hoảng đầy ngoạn mục. Những quyết định của Bernanke ảnh hưởng tới túi tiền, công việc và tương lai của bất cứ cá nhân nào trên hành tinh này". Năm 2009, Time vinh danh ông là "Nhân vật của năm". Trước khi gắn bó với sự nghiệp dịch vụ công, trở thành Chủ tịch FED (giai đoạn 2006-2014), ông là giáo sư kinh tế tại Đại học Princeton.

Dám hành động cũng không phải là hồi ký dành cho độc giả thích chuyện "thâm cung bí sử" liên quan cuộc đời của những người nổi tiếng, dù sách đề cập không ít nhân vật tai to mặt lớn của nước Mỹ, trong đó có hai vị tổng thống.

"Bốn tiếng trước, Bộ trưởng Tài chính Hank Paulson và tôi đã ngồi cạnh nhau trên những chiếc ghế bành bọc da thuộc trong căn phòng Roosevelt không cửa sổ ở Nhà Trắng, cách Phòng Bầu dục chỉ vài bước chân… Mọi khi, ngài Tổng thống thích giữ bầu không khí nhẹ nhàng tại các cuộc họp bằng việc khơi mào vài câu bông đùa dí dỏm hay những lời trêu chọc vô thưởng vô phạt một cố vấn thân cận. Nhưng chiều hôm đó thì không. Ông hỏi thẳng: Tại sao mọi thứ lại ra nông nỗi này?".

Dám hành động, cuốn sách của người từng nắm túi tiền của nước Mỹ thực sự thu hút độc giả quan tâm lĩnh vực kinh tế - tài chính, vì những câu chuyện thực tế, chi tiết của người trong cuộc giúp họ hiểu sâu hơn về cách thức vận hành của nền kinh tế lớn nhất thế giới nói chung và của ngân hàng trung ương trong nền kinh tế ấy. Sức hút lớn nhất của cuốn hồi ký là góc nhìn của người trong cuộc về trận chiến sinh tử chống lại cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ thứ nhì (xét về quy mô) sau Đại suy thoái.

Như nhiều tác giả hồi ký khác, ông Bernanke cũng hồi tưởng về đại gia đình, về tuổi thơ của mình, nhưng không dành nhiều dung lượng cho những chuyện ngoài quỹ đạo "suy thoái kinh tế", "khủng hoảng tài chính". Hồi ức của cậu bé Bernanke về ông bà ngoại người Do Thái cũng đậm mùi "khủng hoảng".

"Ông bà luôn cảm thấy hãnh diện khi năm nào cũng có thể mua một đôi giày mới cho các con…, trong khi chúng bạn phải đến trường trong những đôi giày mòn vẹt hoặc đi chân trần. Tôi bèn hỏi bà tại sao cha mẹ họ lại không thể mua giày mới, bà trả lời vì cha họ bị mất việc khi các nhà máy giày đóng cửa. "Sao các nhà máy lại đóng cửa hả bà?"- tôi hỏi. Bà trả lời: "Vì không ai có tiền mua giày". Ngay cả một thằng nhóc như tôi cũng nhìn ra nghịch cảnh này, và sau đó đã dành gần trọn sự nghiệp của mình để tìm hiểu vì sao các cuộc suy thoái kinh tế trầm trọng như thế lại xảy ra".

Có duyên với khủng hoảng từ bé như vậy, Bernanke lớn lên đã có dịp cùng đồng nghiệp trong Bộ Tài chính giúp ổn định hệ thống tài chính đang lên, ngăn chặn sự sụp đổ kinh tế kiểu domino toàn cầu, vực dậy nền kinh tế Mỹ, trở thành mô hình cho nhiều quốc gia khác. Tất cả những sự kiện chấn động, bài học xương máu này được người trong cuộc kể lại sống động cùng với sự mổ xẻ chi tiết trong 678 trang hồi ký được chia làm 3 phần với 23 chương.

Sau phần 1 thiên về "tuổi thơ không dữ dội", con đường dẫn tới ghế chủ tịch FED và những dấu hiệu của cơn bão tài chính sắp đổ bộ vào nước Mỹ, Bernanke tập trung mô tả cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008 với những bi kịch liên quan các tập đoàn quá-lớn-để-sụp-đổ như Lehman Brothers, AIG, Goldman Sachs, Morgan Stanley… Sau cùng, tác giả phân tích cặn kẽ bối cảnh ra đời và bài học kinh nghiệm của các giải pháp đối phó khủng hoảng, như nới lỏng tín dụng (tương đương thuật ngữ "nới lỏng định lượng" phổ biến hồi đó), thiết lập hệ thống tài chính mới, điều chỉnh lãi suất, thu mua chứng khoán quy mô lớn, vực dậy thị trường bất động sản…

Các phần, các chương được trình bày theo trật tự thời gian dễ theo dõi với cấu trúc mạch lạc, văn phong giản dị, đôi chỗ có những chi tiết, câu từ lấp lánh kiểu văn nhân. Trong Dám hành động phiên bản tiếng Việt, những tên riêng, thuật ngữ kinh tế, tài chính, chính trị còn xa lạ với người đọc ngoại đạo được người dịch, biên tập viên của Nhà xuất bản Công Thương, AlphaBooks chú giải đầy đủ, như: Vành đai Kinh thánh, Feddie Mac, Chính sách thích ứng, Nền kinh tế Goldilocks, Ngập lụt tiết kiệm, Thị trường repo, Chiến lược "bên miệng hố chiến tranh", Đảng Trà…

Ngoài ra, 15 trang ảnh đen trắng trong hồi ký là những tư liệu thú vị, quý giá. Ví dụ, một bức ảnh chụp cậu bé tươi cười ôm bánh lái chiếc xe kiểu "cởi truồng" có dòng chú thích đầy thông tin: "Với tư cách là Chủ tịch FED, tôi không được phép lái xe vì những lý do an ninh. Tôi rất nhớ những giờ phút ngôi sau vô-lăng như thế này".

Như tiêu đề lời bạt "Nhìn về quá khứ, hướng tới tương lai", Dám hành động của cựu Chủ tịch FED Ben Bernanke là đúc kết kinh nghiệm của một thời đau thương giúp Mỹ cũng như nhiều nước khác không rơi vào vết xe đổ ngày xưa, mà khéo léo vượt chướng ngại vật trên con đường kinh tế-tài chính để nhanh chóng về đích ổn định - thịnh vượng.

Có lẽ, ngoài những bài học về quản lý kinh tế-tài chính mà Dám hành động đem lại, bạn đọc cũng được truyền cảm hứng từ nhân sinh quan, thái độ sống của người viết - "người hành động". "Khi đối mặt với một cuộc khủng hoảng, có người chọn phương án hành động, còn số khác lại sợ hãi trốn tránh".

Và tất nhiên:

"Không ai thích thất bại nhưng thất bại là một phần thiết yếu của cuộc sống và cả việc học hỏi. Nếu đồng phục của bạn không lấm bẩn, bạn chưa bao giờ thực sự tham gia vào trò chơi", lời của Ben Bernanke được in ở trang cuối hồi ký.

Chúng tôi thời hậu chiến: Chúng tôi sẽ lại chiến thắng!

"Mẹ ơi, con đã về!

Không phải ai cũng được nói câu đó với mẹ sau ngày kết thúc chiến tranh. Rất nhiều người đã phải nằm lại ở một nơi nào đó trong chiến trường. Còn chúng tôi, những người lính được trở về với mẹ là những người may mắn nhờ hồng phúc gia đình và nhờ có đồng đội đã hi sinh nhường chỗ cho để trở về".

Đây là những lời gan ruột của chính tác giả Vũ Công Chiến - một cựu chiến binh sinh ra cuối cuộc kháng chiến chống Pháp, lớn lên rồi cầm súng trong những năm đánh Mỹ. Anh và nhiều đồng đội đã may mắn trở về sau khi hoàn tất sứ mệnh của người trai thời loạn. Số phận của con người sau chiến tranh thật muôn hình muôn vẻ, hỉ nộ ái ố đủ cung bậc được tác giả khắc họa tràn đầy cảm xúc qua cuốn sách "Chúng tôi thời hậu chiến".

Mở đầu là niềm vui vỡ òa của những người lính Cụ Hồ khi nghe tin địch đầu hàng, quân ta chiến thắng ngay trên đường hành quân, ngỡ ngàng không tin nổi "chiến tranh đã kết thúc rồi sao" khi mới vài phút trước thôi họ vẫn trong tư thế sẵn sàng hi sinh.

Tiếp đến là câu chuyện "tiếu lâm" cười ra nước mắt khi đơn vị (Trung đoàn 9 - Sư đoàn 968) được giao nhiệm vụ tiễu trừ Fulro, quá trình âm thầm săn lùng những món đồ quý như khung xe đạp hay đài bán dẫn 3 băng của Nhật làm quà cho gia đình trong đợt nghỉ phép. Ly kỳ hơn là chuyện đơn vị cấp giấy giới thiệu về địa phương… lấy vợ, hóa ra kiểu lấy vợ chớp nhoáng như tập kích gói gọn trong 1 tháng phép lại có vẻ phù hợp với cánh lính nông thôn.

Giọng văn giản dị, chân thực, cách dẫn chuyện nhẹ nhàng của tác giả khiến độc giả tìm thấy sự đồng cảm sâu sắc với mỗi nhân vật:

"Tổ quốc không còn cần đến sự hi sinh của chúng ta nữa. Tớ sẽ về quê và sẽ cống hiến nốt phần đời còn lại cho vợ con".

"Chúng tôi sẽ về lại nơi mình đã từng sống, nơi mà từ đó mình bắt đầu bước chân đi để trở thành người lính. Trở về để lại làm những người dân thường sau những năm khoác áo lính. Trở về để làm tiếp mọi dự định, mọi công việc năm xưa phải bỏ dở…"

Hóa ra con đường về nhà của người lính thời hậu chiến cũng khúc khủyu lắm ổ gà, ổ trâu khiến họ phải bước thấp bước cao vượt qua. Có quá nhiều việc để bắt đầu gây dựng cuộc sống mới, để hòa nhập với gia đình và xã hội, để phụng dưỡng cha mẹ hay thăm hỏi bạn bè. Cuộc sống của các anh sắp tới không chỉ là của riêng mình mà phải sống thêm cả phần người khác - đó hình như là món nợ sinh tử mà mỗi người lính khi bước ra khỏi cuộc chiến phải mang theo bên mình.

Không còn bom rơi pháo nổ, không còn những đêm dài hành quân mà chả biết mình có được đón thêm một buổi bình minh… và khi không khí hân hoan của ngày 30/4/1975 đã lắng xuống, hậu phương đón các anh đã khắt khe hơn nhiều. Từ chuyện giám định thương tật để làm chế độ chính sách đến việc phân biệt đối xử khi học Đại học, những án kỷ luật tàn tích thời quân ngũ đôi khi có thể "nhấn chìm" số phận một con người. Nhưng vượt trên tất cả, với tinh thần bộ đội Cụ Hồ, các anh phải tìm cách hòa nhịp thật nhanh với cuộc sống đời thường. Không còn "ăn mày dĩ vãng", ngủ quên trên chiến thắng để sống thực tế hơn. Thực tế chứ không phải thực dụng, vì thực dụng có chứa cả những cái vẻ bần tiện, nhỏ nhen và thủ đoạn.

Theo lời kể của tác giả, tôi cứ bị cuốn theo bao câu chuyện đời thường mà thấm thía về cái cách người lính sống trong thời bình, cách họ chiến đấu với cuộc sống mưu sinh nhọc nhằn: học làm công nhân, miệt mài xin việc, bị phá sản, âm thầm nhận khoản trợ cấp "một cục", quay cuồng với nạn lạm phát… "Bọn lính" E9 với Dũng "đài", Thịnh "tồ", Kim "con", Thái "pi tơ"… mỗi người một vòng quay số phận lúc chan chứa nước mắt, khi rộn rã tiếng cười nhưng nhất quyết không chịu gục ngã.

Tôi cũng bị ấn tượng bởi những con chữ lấp lánh niềm vui và tự hào khi tác giả Vũ Công Chiến kể về những người bạn thành đạt, hai tiến sĩ khoa học Nguyễn Quang Vinh và Hồ Tú Bảo - những người lính đã giấu thương tật của mình, chấp nhận không xếp loại thương binh để xin thi vào các trường đại học. "Họ xác định rằng cuộc đời từ khi cởi áo lính mới là lúc bắt đầu, chứ không phải sự kế tiếp của những gian lao cống hiến trong lính, để an phận hưởng chính sách đãi ngộ của nhà nước".

Không kém phần thú vị khi tác giả kể lại câu chuyện tình yêu ngọt ngào của bản thân mình với cô em gái của một người đồng đội. Tự tin và dí dỏm khi anh khoe rằng: "Cũng giống như trước một trận đánh căn cứ, có trinh sát và nắm đủ thông tin để biết có thể thắng mới dám đem quân đi đánh, tôi biết Lan có tình cảm với tôi, nên mới quyết định tỏ tình".

Cứ thế cứ thế, qua dòng hồi ức của Vũ Công Chiến, cuộc sống thời hậu chiến của tác giả và đồng đội được vẽ ra bằng đủ gam màu rực rỡ, trầm buồn, nét đậm cá tính, nét thanh bay bổng... Và nếu như thời gian có quay trở lại, các anh vẫn sẵn sàng cầm súng chiến đấu để bảo vệ những điều nhỏ bé, giản dị của đất nước với niềm tin bất diệt:

… "CHÚNG TÔI SẼ LẠI CHIẾN THẮNG"!

Nội dung được giới thiệu bởi Công ty cổ phần sách Alpha Books.

-----------------

Alpha Books | Công ty Cổ phần Sách Alpha

Knowledge is power - Tri thức là sức mạnh

Được biết đến là một trong những thương hiệu sách đi đầu về dòng sách quản trị kinh doanh/ phát triển kỹ năng trong ngành xuất bản với các cuốn sách hướng dẫn khởi nghiệp, các bài học, phương pháp và kinh nghiệm quản trị của các chuyên gia, các hãng và tập đoàn nổi tiếng trên thế giới. Nổi bật với các cuốn sách: HBR Onpoint, Quốc gia khởi nghiệp, Trí tuệ Do Thái, Phi lý trí, Tư duy nhanh và chậm, Tiểu sử Steve Jobs, Thiên nga đen, Chiến lược đại dương xanh, Phù thủy sàn chứng khoán,..

Sau 16 năm hình thành và phát triển, Alpha Books đang từng bước khẳng định tên tuổi của mình, đặc biệt đối với các thế hệ doanh nhân, nhà quản lý và những người trẻ luôn khát khao xây dựng sự nghiệp thành công.