Dự án cấp nước của Sawaco: Sai cả đấu thầu lẫn thi công

Hồ sơ không đủ, thi công không đúng

Hợp đồng thi công lắp đặt ống cấp nước phi 800, 1.000 trên các đường Bãi Sậy, Chợ Lớn, đường 23, Lý Chiêu Hoàng, An Dương Vương (quận 6) thuộc gói thầu xây lắp 2, dự án số 6. Tổng giá trị gói thầu hơn 28,3 tỉ đồng. Nhà thầu thi công là liên danh Công ty Quản lý công trình giao thông Sài Gòn và Công ty TNHH sản xuất thương mại Liên Phú Đức.

Kết quả đấu thầu phê duyệt vào cuối tháng 7/2003. Tuy nhiên công trình khởi công vào ngày nào thì đoàn thanh tra…không biết vì hồ sơ không thấy có thông báo khởi công. Dù giấy đề nghị thanh toán tiền chưa được ban giám đốc công ty duyệt, hồ sơ nghiệm thu thiếu báo cáo của đơn vị thi công, thiếu báo cáo của tư vấn thiết kế nhưng đơn vị thi công vẫn được thanh toán đợt 1 với số tiền hơn 6,3 tỉ đồng.

Qua xem xét hồ sơ gói thầu này, đoàn thanh tra cũng phát hiện thiếu phiếu xuất kho vật tư công trình, thiếu chứng từ thanh toán đợt 3, bảo lãnh hợp đồng số 1325 chỉ là bản…photo, không có bản gốc...

Đó là những gì thể hiện trên hồ sơ. Còn qua kiểm tra thực tế, đơn vị thi công đã làm không đúng theo thiết kế được duyệt. Cụ thể ở tuyến ống phi 1.000 trên đường Lý Chiêu Hoàng không có cừ tràm theo qui định, không thể xác định lớp kết cấu như cát, đá... xung quanh đường ống. Theo các cán bộ chuyên môn, việc không đóng cừ tràm sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng công trình, gây lún và dẫn đến hở các mối nối, làm rò rỉ, thất thoát nước sạch trong thời gian sử dụng.

Phần lớn nguồn vốn đầu tư cho các dự án mạng là tiền vay. Nhưng ở một số gói thầu, đơn vị quản lý dự án đã “rải” tiền tạm ứng, thanh toán cho nhà thầu một cách thoải mái. Tại gói thầu xây lắp 1, dự án 5 gồm lắp đặt ống cấp nước trên tuyến Hòa Bình, Khuông Việt, Lũy Bán Bích, Âu Cơ... với giá trị hợp đồng gần 14 tỉ đồng, đơn vị thi công là Công ty Xây dựng số 5 đã phát hiện số tiền thanh toán bổ sung đợt 1 trùng lắp với số tiền đã thanh toán đợt 2, dẫn đến thanh toán vượt 90% giá trị thực hiện.  

Ban kiểm soát (thuộc hội đồng quản trị Sawaco) cho rằng qua những gì thể hiện ở báo cáo của đoàn thanh tra thì các dự án còn quá nhiều thiếu sót về hồ sơ pháp lý.  Điển hình là thiếu quyết định phê duyệt kết quả chỉ định thầu, thiếu giấy bảo lãnh thực hiện hợp đồng (nếu có chỉ là bản photo)...

Trong quá trình chuẩn bị và thực hiện, tất cả các dự án đều có sai sót, đặc biệt là có nhiều sai phạm nghiêm trọng qui chế đấu thầu. Qua việc cung cấp hồ sơ cho đoàn thanh tra cũng cho thấy khâu lưu trữ, cập nhật hồ sơ dự án của ban quản lý dự án đông-tây (đại diện Sawaco quản lý các dự án) “có vấn đề”.

Những nội dung cần làm rõ

Nhận định về các báo cáo của đoàn thanh tra, theo ban kiểm soát, còn nhiều nội dung sai phạm mà đoàn thanh tra chưa làm rõ, chưa phân tích hết những sai phạm nào có thể bỏ qua, sai phạm nào ảnh hưởng tới kết quả đấu thầu, chất lượng công trình đã thi công…

Đặc biệt, có nhiều sai phạm chưa được đánh giá trong các báo cáo thanh tra. Ban kiểm soát dẫn chứng: ở gói thầu xây lắp 4 và 5 (dự án 5), theo hồ sơ mời thầu, nếu đơn vị dự thầu là liên danh thì sẽ xem xét năng lực tài chính cả liên danh. Theo hồ sơ, doanh thu của liên danh Công ty Xây dựng số 10 và Công ty TNHH Thành Minh, trong ba năm đều đạt trên 30 tỉ - đảm bảo yêu cầu về tài chính để tham gia đấu thầu.

Liên danh này cũng có giá dự thầu thấp nhất và đạt yêu cầu đối với các tiêu chí còn lại. Nhưng qua báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu, liên danh này không đạt năng lực về tài chính là “doanh thu tối thiểu mỗi năm trong ba năm 30 tỉ”. Thế nhưng sau đó liên danh này vẫn thi công một số gói thầu xây lắp của ban quản lý dự án đông-tây. Theo ban kiểm soát thì cần làm rõ hồ sơ mời thầu và tiêu chí đánh giá để xác định loại liên danh này.

Tương tự, ở gói thầu TV5/DA6 (thuộc dự án 6), các văn bản do ban quản lý dự án  thực hiện không có số, ngày, tháng…như biên bản mở thầu, văn bản mời thầu… Nếu đúng như vậy là sai phạm nghiêm trọng trong đấu thầu vì các văn bản trên không có giá trị pháp lý. Cần làm rõ sai sót và những đơn vị liên quan phải chịu trách nhiệm.

Ngoài ra ở gói thầu xây lắp 1 (lắp đặt ống phi 1.000, dài 1.041m trên đường Chợ Lớn từ đường Nguyễn Văn Luông đến đường số 23) có giá trị hơn 7,6 tỉ đồng đã đóng sớm hơn thời gian qui định bảy ngày. Việc làm này vi phạm qui chế đấu thầu, cần xem xét lại số nhà thầu tham dự gói thầu trên. Ban kiểm soát cũng đề xuất chủ tịch hội đồng quản trị Sawaco yêu cầu ban quản lý dự án đông-tây giải trình lý do vì sao đóng thầu sớm hơn qui định.

Theo ban kiểm soát, nhiều nội dung sai phạm khác cũng cần làm rõ: có hay không hiện tượng “quân xanh quân đỏ” trong đấu thầu một số gói thuộc dự án 7 là nhà thầu thay vì nộp hồ sơ gói thầu DA5/TB1 của dự án 5 nhưng lại nộp nhầm sang gói DA7/TB; việc một số hợp đồng thuộc dự án 5 vượt hàng chục ngàn USD so với giá trị được phê duyệt; việc lập hồ sơ mời thầu sau khi đã tổ chức đấu thầu ở một số gói thầu thiết bị của dự án 7; cần làm rõ cơ sở nghiên cứu khả thi dự án lắp đặt mạng trên đường Cộng Hòa và Trường Chinh (thuộc dự án 10), có xem xét kỹ điều kiện địa chất, nền móng, có ảnh hưởng đến chất lượng công trình?...

Theo Lan Vi
Tuổi Trẻ