Di tích quốc gia Miếu Ngà xuống cấp, chờ được trùng tu

Nằm nép mình giữa làng cổ Liễu Kinh (xã Vĩnh Thịnh, TP Hải Phòng), Miếu Ngà – công trình ghi dấu công lao tướng quân Nguyễn Chính thời Trần – đang ngày càng tiêu điều, vắng vẻ.

Theo ghi nhận của phóng viên Dân trí, mái ngói của Miếu Ngà thủng loang lổ, tường rêu phong nứt vỡ, sân gạch phủ đầy lá khô. Nơi đây từng là không gian linh thiêng, gắn bó mật thiết với đời sống tâm linh người dân, nay phải che tạm bằng những tấm bạt nilon bạc màu.

Ông Nguyễn Văn Khải (76 tuổi), người gắn bó gần 7 năm qua để trông coi miếu, đưa tay chỉ mái ngói dột nát rồi lặng lẽ nói: “Ngày mưa, nước tạt cả vào chỗ ngủ, ướt cả trống và bàn thờ. Tôi phải căng bạt, dựng cột đỡ, che được chỗ nào hay chỗ ấy”.

Ông Khải cho biết tình trạng này đã kéo dài nhiều năm, dù năm nào cũng có đoàn về kiểm tra, nhưng việc sửa chữa thì vẫn chưa thể triển khai.

Cơn bão Yagi năm 2024 càng khiến Miếu Ngà thêm điêu tàn. Một cây đa lớn trước miếu bật gốc, đổ ập xuống mái, khiến nhiều phần kiến trúc hư hỏng nặng hơn. Những gì còn lại là vết tích của một di sản xưa, cùng ký ức chưa phai của bao thế hệ về ngôi miếu linh thiêng, từng là niềm tự hào của vùng đất huyện Vĩnh Bảo cũ.

Trước thực trạng này, lãnh đạo xã Vĩnh Thịnh cho biết địa phương đã phối hợp cùng thành phố Hải Phòng lập hồ sơ xin trùng tu. Hồ sơ đã được Trung ương phê duyệt, nguồn kinh phí cũng đã được bố trí. Tuy nhiên, hiện chính quyền đang hoàn tất thủ tục điều chỉnh địa giới hành chính của di tích – từ xã Việt Tiến cũ sang xã Vĩnh Thịnh mới – để có thể chính thức khởi động việc sửa chữa.

Miếu Ngà không chỉ là nơi thờ tự, mà còn là chốn hội tụ tinh thần, niềm tin, văn hóa của cả một vùng quê. Tương truyền, nơi đây từng là doanh trại quân sự của tướng Nguyễn Chính, bậc hiền tài xuất thân từ Kinh Bắc, từng giúp việc cho triều Trần và góp công lớn trong trận chiến trên sông Bạch Đằng lịch sử. Sau khi mất, ông được nhân dân tôn làm Thành Hoàng, lập miếu thờ để tưởng nhớ công lao.

Theo lời kể của các bậc cao niên trong làng, kiến trúc xưa của Miếu Ngà gồm 13 gian bề thế, trong đó có 5 gian cung ngoài, 5 gian cung trong và 3 gian cung cấm. Tất cả tọa lạc bên dòng sông Giếc cổ – nay là hồ nước trong xanh – tạo nên thế đất phong thuỷ, được xem là “tụ thủy, kết phúc” cho làng.

Trong kháng chiến chống Pháp, nơi đây từng là địa điểm trú ẩn của cán bộ cách mạng, là chốn nuôi giấu lực lượng kháng chiến, từng bị giặc phá huỷ, nay chỉ còn nền móng cũ.

Miếu không chỉ là chứng nhân lịch sử mà còn là không gian hội hè truyền thống. Mỗi năm, từ mùng 10 đến 12 tháng Ba âm lịch, người dân địa phương lại tổ chức hội làng, dâng hương tưởng nhớ vị tướng công. Dù quy mô không còn như xưa, lễ hội vẫn là dịp gắn kết cộng đồng, giữ gìn hồn cốt làng quê.

Trải qua bao biến động, Miếu Ngà vẫn đứng đó, lặng lẽ, trầm mặc, dẫu rêu phong, nứt vỡ. Di tích từng được Bộ Văn hoá - Thông tin xếp hạng là di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia từ năm 1994, nhưng đã quá lâu chưa được trùng tu xứng tầm. Trong lòng người dân Liễu Kinh, ngôi miếu không chỉ là nơi thờ cúng mà là một phần ký ức, một phần bản sắc không thể thay thế.

Ông Khải ngồi dưới mái ngói loang lổ, ánh mắt đầy trăn trở: “Chúng tôi già rồi, chỉ mong còn sống để thấy Miếu Ngà được sửa sang, để con cháu sau này còn biết, còn nhớ nơi từng là gốc rễ quê hương”.