Đề xuất tăng giá thu gom rác thải, giảm dần ngân sách bao cấp

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân vừa chủ trì cuộc họp với Tổng cục Môi trường và các đơn vị liên quan về việc xây dựng dự thảo Chỉ thị về một số giải pháp cấp bách tăng cường quản lý chất thải rắn.

Tăng dần giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải

Báo cáo của Tổng cục Môi trường khẳng định tình trạng ô nhiễm môi trường nói chung và ô nhiễm môi trường do chất thải rắn gây ra nói riêng chưa đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường hiện nay. Đã có hiện tượng xuất hiện các điểm “nóng” ô nhiễm môi trường do việc xử lý chất thải rắn gây ra, đặc biệt là xử lý chất thải rắn sinh hoạt (gọi tắt là rác thải) dẫn đến nguy cơ mất an ninh trật tự và an toàn xã hội tại một số địa phương.

Theo ông Nguyễn Thượng Hiền - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, nguyên nhân của tình trạng trên là do các địa phương chưa quan tâm đúng mức cho công tác quản lý chất thải rắn, chưa có các cơ chế, chính sách phù hợp huy động các nguồn lực trong xã hội tham gia vào công việc này.

Trong khi đó, việc quy hoạch để lựa chọn các địa điểm xử lý chất thải rắn còn nhiều bất cập, dự báo chất thải rắn phát sinh chưa phù hợp với thực tế phát triển. Đặc biệt là việc lựa chọn các mô hình công nghệ xử lý chưa đáp ứng các tiêu chí về công nghệ, kinh tế, xã hội và môi trường. Đối với rác thải chủ yếu vẫn là công nghệ chôn lấp hoặc các lò đốt cỡ nhỏ không đáp ứng các yêu cầu, không hợp vệ sinh về bảo vệ môi trường.

Vì thế, trong dự thảo Chỉ thị về một số giải pháp cấp bách tăng cường quản lý chất thải rắn, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất quy định Chủ tịch UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm toàn diện về vấn đề rác thải và xử lý rác thải trên địa bàn. Rà soát các quy định về quản lý chất thải rắn của địa phương đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật hiện hành; không hạn chế việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường, chất thải nguy hại từ các địa phương khác về địa phương mình để xử lý.

Đồng thời ban hành quy định về giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sử dụng vốn ngân sách nhà nước cho phù hợp với điều kiện của địa phương. Có lộ trình tăng dần giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải, giảm dần bao cấp của ngân sách nhà nước.

Khẩn trương thực hiện cổ phần hóa các doanh nghiệp công ích tham gia vào việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải. Nghiên cứu ban hành giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải dựa trên khối lượng phát sinh nhằm thúc đẩy việc phân loại chất thải tại nguồn...

Các thành phố trực thuộc trung ương (Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Hải Phòng và Cần Thơ) khẩn trương đầu tư các nhà máy xử lý rác thải theo hướng công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường.

Đối với các dự án xử lý rác thải bằng phương pháp đốt có kết hợp thu hồi năng lượng khi trong nước chưa có quy chuẩn kỹ thuật môi trường thì phải áp dụng tiêu chuẩn của các nước G7 hoặc tổ chức OECD, Hàn Quốc và Nhật Bản; phấn đấu đến năm 2022 giảm tỷ lệ chôn lấp rác thải xuống dưới 20%.

“Rà soát các bất cập về thể chế, chính sách, công cụ và biện pháp trong quản lý nhà nước về quản lý chất thải rắn theo hướng thúc đẩy các chính sách, giải pháp nhằm giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và thu hồi năng lượng từ chất thải rắn. Coi chất thải là tài nguyên và thực hiện nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền” nhằm hướng tới nền kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững”- đại diện Tổng cục Môi trường nêu quan điểm.

Ngăn chặn việc nhập công nghệ xử lý chất thải lạc hậu vào Việt Nam

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đề xuất giao Bộ Xây dựng rà soát, xây dựng bổ sung các tiêu chuẩn, quy chuẩn thiết kế đường ống thu gom phù hợp với việc phân loại rác thải tại nguồn tại các trung tâm thương mại kết hợp với căn hộ, chung cư kết hợp với văn phòng, các tổ hợp công trình cao tầng có chức năng hỗn hợp.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các địa phương thực hiện khẩn trương, nghiêm túc tiêu chí về môi trường trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; không áp dụng lò đốt quy mô cỡ nhỏ theo quy định. Chủ trì xây dựng hướng dẫn kỹ thuật về thu gom vỏ bao bì đựng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, phân bón sau sử dụng, hết hạn sử dụng trong nông nghiệp...

Ngoài ra, Bộ Công Thương, xây dựng các chính sách khuyến khích đầu tư xây dựng các nhà máy phát điện sử dụng rác thải đô thị, sinh khối và chất thải rắn (điện rác) đi đôi với công tác bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế tuần hoàn.

Bộ Công an phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan chức năng đề xuất các giải pháp tăng cường hoạt động của lực lượng cảnh sát môi trường theo hướng tập trung vào đấu tranh, phòng chống tội phạm về môi trường nói chung và các cơ sở xử lý chất thải rắn nói riêng; xử lý các vụ việc vi phạm nghiêm trọng theo quy định của Bộ luật hình sự.

Đặc biệt phối hợp trong việc đấu tranh, phòng ngừa và ngăn chặn việc nhập các công nghệ xử lý chất thải lạc hậu vào Việt Nam không đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân đã chỉ đạo Tổng cục Môi trường nghiên cứu, xây dựng phương án triển khai chỉ thị tại các bộ, ngành, địa phương; xây dựng những giải pháp đột phá nhằm tháo gỡ các nút thắt hiện nay về chất thải rắn nói chung và chất thải rắn sinh hoạt nói riêng, giải quyết triệt để các vấn đề nóng trong công tác quản lý chất thải rắn hiện nay với hiệu quả cao hơn.

Ông Nhân yêu cầu Tổng cục Môi trường sớm hoàn thiện dự thảo chỉ thị để trình Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ.

Thế Kha