Đề xuất chi hơn 256.000 tỷ đồng để phát triển văn hóa trong 11 năm tới

Sáng 3/6, Quốc hội nghe Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035.

Ưu tiên nhiệm vụ cấp bách, trọng điểm

Theo ông Hùng, chương trình này được thực hiện với quy mô cả nước, bao gồm tất cả đơn vị cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, cấp thôn trên phạm vi cả nước; một số trung tâm văn hóa Việt Nam ở nước ngoài.

Cơ quan thẩm tra là Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội cơ bản nhất trí với đề xuất về phạm vi, quy mô thực hiện Chương trình. Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, có ý kiến cho rằng phạm vi của Chương trình còn rộng, dàn trải.

Cơ quan thẩm tra vì thế đề nghị căn cứ điều kiện thực tiễn ở địa phương, kết quả đầu tư của ngân sách Nhà nước ở các thời kỳ trước và khả năng bố trí nguồn lực để xác định các nhiệm vụ đầu tư trọng điểm, cấp bách, ưu tiên thực hiện trước.

Theo báo cáo về quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 gửi tới Quốc hội, tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2025-2030 dự kiến là 122.250 tỷ đồng.

Trong đó, vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ trực tiếp để thực hiện Chương trình giai đoạn 2025-2030 được bố trí tối thiểu khoảng 77.000 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương khoảng 30.250 tỷ đồng (chiếm 24,6%) và khoảng 15.000 tỷ đồng vốn huy động hợp pháp khác (12,4%).

Dự kiến, tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2031-2035 là 134.000 tỷ đồng.

Thời gian thực hiện Chương trình trong 11 năm, từ năm 2025 đến năm 2035, chia theo từng giai đoạn.

Cụ thể, năm 2025 sẽ thực hiện các hoạt động xây dựng cơ chế chính sách, hệ thống văn bản hướng dẫn thực hiện các nhiệm vụ của Chương trình, hệ thống giám sát, đánh giá; bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ quản lý Chương trình…

Giai đoạn 2026-2030, tập trung giải quyết các vấn đề hạn chế, thách thức đặt ra trong thời gian qua; triển khai mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra đến 2030.

Giai đoạn 2031-2035, tiếp tục phát triển văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh của nền kinh tế Việt Nam; triển khai các nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra đến 2035.

Mức ngân sách Trung ương bố trí cho phát triển văn hóa "có thể chấp nhận được"

Thẩm tra về nguyên tắc xây dựng Chương trình Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh chương trình có đối tượng, phạm vi rộng với nhiều nội dung khó, có nhiều cách tiếp cận khác nhau.

Để tránh chồng chéo, trùng lặp về mục tiêu, đối tượng thụ hưởng, nội dung, nguồn vốn thực hiện, bảo đảm tính khả thi, cơ quan thẩm tra cho rằng cần phân định rõ các nội dung, nhiệm vụ chi ngân sách Nhà nước đầu tư phát triển văn hóa trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, chi thường xuyên và nội dung, nhiệm vụ chi của Chương trình.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần đánh giá toàn diện về hiệu quả đầu tư của ngân sách Nhà nước đối với lĩnh vực văn hóa trong tương quan với đầu tư của toàn xã hội để xác định các nội dung cần tập trung đầu tư từ Chương trình.

Cũng theo cơ quan thẩm tra, các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ của Chương trình cần phải được xây dựng có trọng tâm, trọng điểm, làm rõ các nội dung cần ưu tiên thực hiện trước, nhằm tạo ra các đột phá trong phát triển văn hóa.

Về tổng mức đầu tư thực hiện Chương trình, Ủy ban Văn hóa - Giáo dục nhất trí với đề xuất của Chính phủ và cho rằng việc Chính phủ thống nhất đề xuất bố trí nguồn lực lớn để thực hiện Chương trình đã cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển văn hóa.

Có ý kiến cho rằng tổng số vốn dự kiến dành cho Chương trình là khá lớn, cao hơn so với các Chương trình mục tiêu quốc gia đã và đang thực hiện. Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ làm rõ căn cứ để xác định tổng mức vốn của Chương trình.

Riêng với nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương, ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết cơ quan thẩm tra cơ bản nhất trí mức bố trí vốn ngân sách Trung ương cho Chương trình. Hội đồng thẩm định quốc gia xác nhận đây là mức có thể chấp nhận được, nằm trong khả năng cân đối của ngân sách Nhà nước.

Về ngân sách địa phương, nhiều ý kiến cho rằng tỷ lệ vốn đối ứng từ ngân sách địa phương chiếm 24,6% là cao, khó thực hiện, nhất là đối với các địa phương có điều kiện kinh tế  - xã hội khó khăn.

Ủy ban Văn hóa - Giáo dục đề nghị Chính phủ đánh giá sát hơn khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương và tính toán đề xuất mức bố trí vôn ngân sách địa phương phù hợp hơn với tình hình thực tiễn.

Với nhận định Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 có đối tượng, phạm vi rộng với nhiều nội dung khó, có nhiều quan điểm, cách tiếp cận khác nhau, cơ quan thẩm tra đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định theo quy trình tại 2 kỳ họp, cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 7 và xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV.