Công an xã được tổ chức bắt người phạm tội quả tang?

Theo dự thảo Luật Công an xã vừa được Bộ Công an đưa ra lấy ý kiến rộng rãi, công an xã là lực lượng vũ trang bán chuyên trách, thuộc hệ thống tổ chức của Công an nhân dân, làm nòng cốt trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã. Nhà nước có chính sách ưu tiên xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện, sử dụng ổn định lực lượng Công an xã; có chế độ đãi ngộ và bảo đảm điều kiện hoạt động cho công an xã.

Công an xã được trang bị vũ khí, công cụ hỗ trợ phù hợp với nhiệm vụ được giao. Vũ khí, công cụ hỗ trợ này được quản lý, sử dụng theo quy định của pháp luật và hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Công an.

Ngày 10/10 hàng năm là Ngày truyền thống của Công an xã. Bộ trưởng Bộ Công an hướng dẫn hình thức, quy mô tổ chức kỷ niệm Ngày truyền thống của Công an xã.

Theo dự thảo luật, Công an xã phải nắm tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội; tiếp nhận, phân loại, xử lý các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã.

Cụ thể, nắm vững tình hình hoạt động của các đối tượng có tiền án, tiền sự; người được đặc xá, đại xá, tha tù trước thời hạn; người chấp hành xong án phạt tù; bị can, bị cáo đang tại ngoại; người bị cơ quan tiến hành tố tụng áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú; người bị kết án phạt tù nhưng chưa có quyết định thi hành án hoặc được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù hoặc được hưởng án treo; người phải chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, quản chế, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân; người phải chấp hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; người nghiện ma túy hoặc sau cai nghiện ma tuý…

Nắm vững biểu hiện và hành vi tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; các hiện tượng tụ tập, gây rối trật tự công cộng, khiếu kiện đông người; chia rẽ, gây mất đoàn kết trong nhân dân; tổ chức, lôi kéo, kích động người khác chống lại chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; các vụ việc về chính trị, hình sự, kinh tế; các tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật khác xảy ra trên địa bàn xã…

Ngoài ra, lực lượng Công an xã phải thẩm tra, xác minh, phân loại để có biện pháp xử lý thích hợp đối với các tin tức, vụ việc về an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Cụ thể, trường hợp hành vi vi phạm chưa đến mức phải xử lý bằng biện pháp pháp luật thì Công an xã nhắc nhở, giải thích, giáo dục người có hành vi vi phạm, giúp họ có ý thức chấp hành pháp luật, tôn trọng đạo đức xã hội và quy định của địa phương.

Trường hợp hành vi vi phạm đến mức phải xử lý vi phạm hành chính, nếu hành vi vi phạm đó thuộc thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Trưởng Công an xã thì tiến hành xử phạt; trường hợp vượt quá thẩm quyền xử phạt của Trưởng Công an xã thì chuyển hồ sơ vi phạm lên cấp có thẩm quyền để xử phạt theo quy định; trường hợp người thực hiện hành vi vi phạm thuộc đối tượng bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính thì lập hồ sơ chuyển cấp có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật;

Trường hợp hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm thì thực hiện các hoạt động theo quy định của Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

Đối với trường hợp tụ tập đông người, gây rối trật tự công cộng hoặc những vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự, vượt quá thẩm quyền và khả năng giải quyết thì Công an xã phải tham mưu cho UBND cùng cấp có biện pháp xử lý phù hợp và phải báo ngay cho Công an cấp trên để xử lý.

Đáng chú ý, Điều 24 dự thảo Luật Công an xã quy định, Công an xã có trách nhiệm tổ chức thực hiện việc bắt người phạm tội quả tang, người có quyết định truy nã, truy tìm đang lẩn trốn trên địa bàn xã. Trường hợp gặp khó khăn, vượt quá khả năng của Công an xã thì báo cáo ngay lên Công an cấp trên trực tiếp để có sự chỉ đạo, hỗ trợ kịp thời.

“Sau khi bắt người phạm tội quả tang, người có quyết định truy nã, truy tìm hoặc tiếp nhận người phạm tội tự thú, đầu thú, phải lập biên bản và dẫn giải lên Công an cấp trên theo quy định”- dự thảo nêu rõ.

Dự thảo luật cũng nêu rõ: Công an xã có trách nhiệm tham mưu cho UBND cùng cấp có kế hoạch tuyên truyền, hướng dẫn Nhân dân chấp hành đúng các quy định của pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; phối hợp với lực lượng CSGT thực hiện nhiệm vụ bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn xã theo quy định của pháp luật và hướng dẫn của công an cấp trên.

Trong trường hợp cấp bách để cấp cứu người bị nạn, cứu nạn, cứu hộ, truy bắt người phạm tội quả tang, người gây tai nạn bỏ chạy, người có quyết định truy nã, truy tìm thì Công an xã được huy động phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác của người đang sử dụng, điều khiển phương tiện đó và phải trả lại ngay phương tiện được huy động khi tình huống cấp bách đó chấm dứt và báo cáo ngay với Chủ tịch UBND cùng cấp. Trường hợp tài sản huy động có thiệt hại thì được bồi thường theo quy định của pháp luật.

Theo dự thảo luật, công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi trở lên, có đủ các tiêu chuẩn sau thì được xem xét, tuyển chọn vào Công an xã nơi mình cư trú: Lý lịch rõ ràng, phẩm chất đạo đức tốt, không có tiền án, tiền sự; bản thân và gia đình chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; Trưởng Công an xã phải là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam; đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ Công an xã (được cơ sở y tế cấp huyện trở lên chứng nhận); Trưởng Công an xã, Phó trưởng Công an xã phải là người đã học xong chương trình THPT trở lên, Công an viên phải là người đã tốt nghiệp từ THCS trở lên.

Đối với miền núi, vùng sâu, vùng xa không có đối tượng tuyển chọn có đủ tiêu chuẩn học vấn theo quy định thì trình độ học vấn của Trưởng Công an xã, Phó trưởng Công an xã và Công an viên có thể thấp hơn nhưng cũng phải là người đã học xong chương trình Tiểu học trở lên.

Thế Kha