Con trượt đại học vì án tích của cha: “Quy định quá chặt chẽ sẽ đẩy người ta ra xa!”

Bên lề hội nghị góp ý cho dự thảo báo cáo kết quả lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) do Bộ Tư pháp tổ chức hôm qua 22/9, Trung tướng Trần Văn Độ khẳng định: Người đã được xóa án tích thì không còn can án (không liên quan đến bản án trước đây) nữa.

“Lý lịch tư pháp không được ghi người ta can án, còn lý lịch chính trị thì lại là chuyện khác. Cách giải quyết của Bộ Công an vừa rồi cho phép hai thí sinh có bố từng bị án treo 9 tháng được nhập học, tôi rất ủng hộ. Nhưng qua sự việc đó, Bộ Công an cũng cần rà soát lại để xử lý toàn diện hơn”- ông Độ nói.

Vậy phải hiểu, vận dụng quy định xóa án tích trong Bộ luật Hình sự hiện hành và Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đang được lấy ý kiến như thế nào, thưa ông?

Án tích là hậu quả của việc phạm tội. Tuy nhiên, chúng ta phải hiểu rằng người đã chấp hành xong hình phạt - hình thức chủ yếu - thì cần có thời gian nhất định để cơ quan có thẩm quyền kiểm soát, giám sát xem người đó đã thực sự thay đổi. Nhưng phải làm thế nào để mục đích cải tạo, giáo dục người từng phạm tội thành người có ích, tạo điều kiện để người ta tái hòa nhập cộng đồng. Mà để sớm tái hòa nhập cộng đồng thì việc để thời gian được xóa án tích quá dài là điều không nên.

Tôi cho rằng người phạm tội cố ý đã chấp hành xong hình phạt rồi thì chỉ nên theo dõi một thời gian ngắn nữa xem anh đã thực sự thay đổi chưa, còn những người phạm tội vô ý thì cái đó không cần thiết. Một số tội phạm khác cũng thế thôi, làm sao để thời gian xóa án tích thu hẹp lại, đề người ta trở thành công dân bình thường, con người bình thường, để phát triển.

Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đã thể hiện nội dung về xóa án tích, theo tôi là nhân ái, nhân bản, vì con người. Cái đó thể hiện mục đích giáo dục của luật pháp.

Từ câu chuyện vừa qua của hai thí sinh Bùi Kiều Nhi (Quảng Bình) và Nguyễn Đức Ngà (Nghệ An) đã hình thành 2 luồng ý kiến: Ý kiến thứ nhất cho rằng các em đã được Bộ Công an chiếu cố tiêu chuẩn chính trị để đủ điều kiện nhập học, nhưng cũng có ý kiến thứ hai cho rằng đó là quyền lợi của các em, vì bố đã được xóa án tích coi như chưa can án và không cần phải ghi vào hồ sơ. Ý kiến của ông về việc này như thế nào ?

Tôi không hiểu, không biết hết quy định của Bộ Công an để nói đó có là quyền lợi hay không, nhưng đó là chuyện nội bộ của người ta. Quy định của Bộ Công an cũng là văn bản dưới luật, nhưng chúng ta phải thống nhất rằng pháp luật nào cũng có ngoại lệ của nó và trong trường hợp cụ thể thì xem xét vì lợi ích của ai. Có những trường hợp phạm tội rõ ràng nhưng vì lợi ích cộng đồng lớn hơn, dư luận xã hội quanh chuyện đó, thì người ta đã đình chỉ vụ án.

Các cháu học giỏi, có khả năng nhưng sai lý lịch, bố từng có án tích nhưng đã được xóa từ lâu, tôi không dám khẳng định đúng sai, nhưng để các cháu vào học chính là tương lai của xã hội. Bộ Công an để các cháu vào học là nhân ái, phù hợp.

Từ những trường hợp đó cũng đang đặt ra vấn đề khi sửa Bộ luật Hình sự hiện hành theo hướng xóa bỏ câu chuyện “đời cha làm, đời con chịu” hoặc phải yêu cầu lý lịch 3 đời trong sạch mới được vào ngành công an, thưa ông?

Tiêu chuẩn chính trị tôi không dám bàn, bởi mỗi người có những lợi ích, quy định nhất định. Đối với những trường hợp khác thì không sao, nhưng có những trường hợp như vấn đề quốc phòng, an ninh chẳng hạn thì cần thiết có quy định. Hiến pháp nói rõ quyền con người có thể bị hạn chế bằng luật, trước tiên vì vấn đề quốc phòng an ninh,...

Tất nhiên qua chuyện này các ngành phải rà soát lại quy định của mình, dần dần có thể cởi mở hơn trong chuyện đó, để đảm bảo cho người dân, cho đời con đời cháu không mặc cảm, để phát triển, đóng góp cho xã hội. Nếu quy định quá chặt chẽ, quá nghiêm khắc sẽ đẩy người ta ra xa quá, không muốn cống hiến. Các cháu bây giờ giỏi, tự tin, muốn cống hiến thì nên ủng hộ.

Xin cảm ơn ông !

Thế Kha